ပရင္စတန္ေနာက္ပိုးနည္းေသာ့ခ်က္ျပႆနာႏွင့္ တူတာတြဲလုပ္ဗ်ဴဟာ - ေက်ာ္၀င္း

ပရင္စတန္ေနာက္ပိုးနည္း
ေနာင္တြင္ အေက်ာ္ေဒးယ်ပညာရွင္ႀကီးျဖစ္လာမည့္ ဂၽြန္နက္(ရွ)တစ္ေယာက္ စစ္ၿပီးခါစ ၁၉၄၈ ခုႏွစ္တြင္ ပရင္စတန္တကၠသိုလ္သို႔ ေရာက္လာသည္။ တကၠသိုလ္ေရာက္ခါစ၊ ဖရက္ရွာတို႔၏ ထံုးစံအတုိင္း နက္(ရွ)တို႔ သူငယ္ခ်င္းတစ္သိုက္ မိန္းမပိုးဖို႔ တုိင္ပင္ၾကသည္။ သူငယ္ခ်င္းေတြက အလွဆံုး Queen ကို ပိုးခ်င္ၾကသည္။ ဤတြင္ နက္(ရွ)က အေကာင္းဆံုး၊ အလွဆံုးကို လိုခ်င္သည္မွာ လူ႔သဘာ၀ျဖစ္ေသာ္လည္း လက္ေတြ႔အေကာင္အထည္ေဖာ္ဖို႔ မလြယ္၊ ရြက္ၾကမ္းေရက်ိဳေကာင္မေလးကို ပိုးသည္က အားလံုးအတြက္ ပိုေကာင္းလိမ့္မည္ဟု အႀကံျပဳသည္။

ဤ ပရင္စတန္ေနာက္ပိုးခန္းသည္ပင္ ေနာင္ထင္ရွားလာမည့္ "ခ်ိန္ခြင္လွ်ာမွန္အယူအဆ" (Nash's Equilibrium) ၏ မူလအစဟု ဆိုပါသည္။ ဤသီအုိရီ၏ အဆိုအရ ဂိမ္းတစ္ခုတြင္ ပါ၀င္ၾကေသာ ပေလယာမ်ားအေနႏွင့္ မိမိတို႔၏ "ေမွ်ာ္လင့္တန္ဖိုး" (Expected Value) အသီးသီးကို အေသဆုပ္ကိုင္ထားလွ်င္ ဘယ္ေတာ့မွ အေျဖရမည္မဟုတ္။ "လက္ရွိအေျခအေနထက္ ပိုေကာင္း" (better off)ေရးကို ႏွလံုးသြင္းႏိုင္မွသာ အမ်ားညီအေျဖ၊ တစ္နည္း ခ်ိန္ခြင္လွ်ာမွန္အေနအထားကို ဦးတည္ႏုိင္လိမ့္မည္ဟု ဆိုသည္။

အစဥ္အလာအရ ႏိုင္ငံေရးျပႆနာမ်ားကို အေျဖရွာၾကရာတြင္ အေကာင္းဆံုး (The Best)ကို ဦးတည္ေသာ ေမွ်ာ္လင့္တန္ဖိုးေတြႏွင့္ ဗ်ဴဟာခင္းေလ့ရွိပါသည္။ "စံအေျချပဳခ်ဥ္းကပ္နည္း" (Normative approach)ဟု ေခၚသည္။ တကယ့္လက္ေတြ႔တြင္ ဤနည္းႏွင့္ အလုပ္မျဖစ္ေတာ့မွ "လက္ေတြ႔အေျချပဳခ်ဥ္းကပ္နည္း" (Pragmatic approach)ကို လွည့္ေျပာင္းလာခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။ ဤနည္း၏ အဓိကဗ်ဴဟာမွာ လက္ရွိအေျခအေနထက္ ပိုေကာင္းေရးကို ခ်ိန္ညႇိၾကဖို႔ျဖစ္သည္။ ဆိုရလွ်င္ ဂၽြန္နက္(ရွ)၏ သီအိုရီကို အသံုးျပဳလာၾကျခင္းျဖစ္သည္။

ေသာ့ခ်က္ျပႆနာ
စာေရးသူအေနႏွင့္ ရန္ကုန္တိုင္း(မ္)ဂ်ာနယ္တြင္ "ကစ္ဆင္းဂ်ားစကားႏွင့္ ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရးျပႆနာ"ဆိုေသာ ေဆာင္းပါးတစ္ပုဒ္ ေရးဖူးသည္။ ကစ္ဆင္းဂ်ား၏ ျပႆနာေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမွာ ခ်က္ခ်င္းလက္ငင္း အေျဖမရႏိုင္၊ တစ္ဆင့္ခ်င္း၊ တစ္ထစ္ခ်င္း ညႇိႏိႈင္းအေျဖရွာရသည္ျဖစ္၍ အခ်ိန္ယူဖို႔လိုသည္ ဆိုေသာ အမွာစကားကိုၫႊန္းၿပီး ျမန္မာ့ႏုိင္ငံေရးျပႆနာသံုးရပ္ကို ေဖာ္ျပခဲ့သည္။ အုိင္ဒီအိုလိုဂ်ီျပႆနာ၊ လူမ်ိဳးစုျပႆနာႏွင့္ စစ္ဘက္၊ အရပ္ဘက္ ဆက္ဆံေရးျပႆနာတို႔ ျဖစ္သည္။

ဤတြင္ စာဖတ္သူတစ္ဦးက ဆိုခဲ့ပါျပႆနာသံုးရပ္အနက္ ဘယ္ဟာက ေသာ့ခ်က္အက်ဆံုးလဲဟု ေမးလာသည္။ လြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္ ၂၀ ဘာလင္တံတုိင္းၿပိဳက်ၿပီးကတည္းက အုိင္ဒီအိုလိုဂ်ီတိုက္ပြဲ ၿပီးဆံုးသြားခဲ့ၿပီျဖစ္ရာ ပထမျပႆနာ (အုိင္ဒီအိုလိုဂ်ီျပႆနာ)မွာ အေျခခံအရ ပြဲၿပီးသေလာက္ ျဖစ္သြားၿပီ။ ဒုတိယျပႆနာ (လူမ်ိဳးစုျပႆနာ)မွာလည္း လက္နက္ကိုင္အင္အားစုမ်ားႏွင့္ အပစ္အခတ္ရပ္စြဲႏုိင္ကတည္းက ေျပလည္ေရးလမ္းစေပၚ ေရာက္ခဲ့ၿပီဟုျမင္သည္။ သို႔အတြက္ ေသာ့ခ်က္အက်ဆံုး ျဖစ္ဖြယ္ရွိသည္မွာ တတိယျပႆနာ (စစ္ဘက္၊ အရပ္ဘက္ဆက္ဆံေရး)ဟု အေျဖေပးလုိက္ပါသည္။

သို႔ေသာ္ အဆိုပါစာဖတ္သူက စာေရးသူ၏အေျဖကို အျပည့္အ၀ ဘ၀င္က်ပံုမေပၚ၊ ေနာက္ထပ္ေမးခြန္းတစ္ခု ထပ္ဆင့္လာသည္။ ဒါျဖင့္ရင္ ေသာ့ခ်က္ကို မေျဖရွင္းႏုိင္မခ်င္း ဘာတစ္ခုမွ အလုပ္မျဖစ္ႏိုင္စရာ မရွိေတာ့ဘူးလား ဆိုေသာ ေမးခြန္းျဖစ္သည္။ ကစ္ဆင္းဂ်ားအမွာစကားအရ ဆိုခဲ့ပါ ေသာ့ခ်က္ျပႆနာမွာ ခ်က္ခ်င္းလက္ငင္း အေျဖရႏုိင္ဖြယ္ရာ မရွိေသးရာ သူ႔ေမးခြန္းမွာ အလြန္ေမးသင့္ေမးထုိက္သည္ဟု သေဘာရပါသည္။ ယခုဆက္ေရးမည့္အပိုင္းမွာ ဤေမးခြန္းႏွင့္ပတ္သက္ေသာ စာေရးသူစဥ္းစားရသေလာက္ အေျဖပင္ျဖစ္ပါသည္။

တူတာတြဲလုပ္ဗ်ဴဟာ
ယခင္ စာေရးသူႏွင့္ ယဥ္ပါးခဲ့ဖူးေသာ လက္၀ဲစဥ္းစားနည္းအရဆိုလွ်င္ ျပႆနာအေထြေထြမွာ အဓိကျပႆနာ (ေသာ့ခ်က္)ကိုရွာ။ ဒါကို ရွင္းႏိုင္လွ်င္ က်န္ျပႆနာေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား အေျခခံအရ ေျပလည္သြားလိမ့္မည္ဟု ဆိုသည္။ တကယ့္လက္ေတြ႔တြင္ ေသာ့ခ်က္ျပႆနာေတြက ခ်က္ခ်င္းလက္ငင္း အေျဖရဖို႔မလြယ္ ျဖစ္လာေသာအခါ ဆိုခဲ့ပါ လက္၀ဲစဥ္းစားနည္းမွာ အလုပ္မျဖစ္ေသာ ဇာတ္ေမ်ာႀကီးေတြ ျဖစ္လာရသည္။ ထို႔ထက္ ပိုဆိုးသည္မွာ မေျပလည္႐ံုမွ်မက ရွိရင္းစြဲျပႆနာ ပိုဆိုးလာျခင္းပင္ျဖစ္သည္။ ဆိုရလွ်င္ ေဆးအတြက္ေလးရသည္မ်ား၊ မနည္းမေနာႀကံဳခဲ့ရသည္။

ဤသို႔ဆိုလွ်င္ ဘာလုပ္ၾကမည္နည္း။ ေသာ့ခ်က္ကို ေဘးမွ ပန္းတိုက္ ဟု စဥ္းစားနည္းအသစ္က ဆိုပါသည္။ ေသာ့ခ်က္ျပႆနာေျဖရွင္းေရး လိပ္ခဲတည္းလည္းျဖစ္ေနလွ်င္ ေသာ့ခ်က္ကို ယာယီအားျဖင့္ လက္ေရွာင္ထားၿပီး တူညီရာ Common Ground တစ္ခုရွာၿပီး တြဲလုပ္ပါ။ ဤသို႔လက္တြဲေဆာင္ရြက္ရင္းမွ ေသာ့ခ်က္ျပႆနာ ေျဖရွင္းေရးအတြက္ လမ္းပြင့္လာႏိုင္စရာမ်ား ရွိပါသည္ဟုဆိုသည္။ တစ္နည္းဆိုရလွ်င္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရးနည္းလမ္းျဖင့္ လက္ရွိထက္ ပိုေကာင္းေသာအေျခအေနတစ္ရပ္ကို လက္တြဲအေကာင္အထည္ေဖာ္ၾကဖို႔ ျဖစ္သည္။ ဤေနရာတြင္ နက္(ရွ)၏ ပရင္စတန္သူငယ္ခ်င္းေတြလို အလွဆံုးကိုမွလိုခ်င္တယ္ ဆိုေသာ စိတ္အခံႏွင့္ေတာ့မျဖစ္။ ရြက္ၾကမ္းေရက်ိဳ ေရာင့္ရဲစိတ္ရွိဖို႔ေတာ့ လိုလိမ့္မည္ဟုလည္း သတိေပးသည္။

ႏုိင္ငံတကာအုိင္ဒီယာလိႈင္းမ်ားႏွင့္ ႏိုင္ငံတကာျဖစ္စဥ္ျဖစ္ရပ္မ်ားမွာ မိမိႏိုင္ငံေရးအရႏွင့္ ကြက္တိက်ေကာင္းမွ က်ပါလိမ့္မည္။ သို႔ႏွင့္တုိင္ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ဆက္စပ္စဥ္းစားႏုိင္ေရးအတြက္မူ အထိုက္အသင့္ အသံုးတည့္ႏုိင္စရာရွိသည္ဟု ထင္ပါသည္။ စိတ္ကို ဖြင့္၍ စဥ္းစားၾကေစခ်င္သည္။

(ရန္ကုန္တိုင္း(မ္) ဂ်ာနယ္ အတြဲ ၅၊ အမွတ္ ၄၅ ႏိုင္ငံေရးအထူးအခ်ပ္ပို မွ ျပန္လည္ကူးယူေဖာ္ျပပါသည္)