လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ စက္တပ္ေလွ၊ သေဘၤာ၊ ေခတ္မီငါးဖမ္းကိရိယာေတြ မရွိေသးတဲ့အခ်ိန္က ပီ႐ူးတံငါသည္ေတြဟာ ကမ္းနီးေရတိမ္ပိုင္းမွာ သမား႐ိုးက် ပုိက္ကြန္ကေလးမ်ားနဲ႔ ငါးဖမ္းၾကရပါတယ္။ ေလးငါးႏွစ္တစ္ႀကိမ္ေလာက္ ဒီဇင္ဘာလကုန္ပိုင္းမွာ ေရပူစီးေၾကာင္းတစ္ခုဟာ ေျမာက္ဘက္က ေတာင္ဘက္ကို စီးဆင္းလာတာကို သူတို႔တစ္ေတြ သတိထားမိတာနဲ႔အမွ် ငါးေတြကိုလည္း ခါတိုင္းႏွစ္ေတြနဲ႔မတူ အေျမာက္အျမား ဖမ္းလို႔ရတယ္။ ေကာက္ယူလို႔မႏိုင္ေလာက္ေအာင္ ငါးေသေတြ မေသမရွင္ေတြ ကမ္းေျခမွာ ေဖြးေဖြးလႈပ္ေနတတ္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေရစီးေၾကာင္းဟာ သူတို႔ကို ဘုရားမ,သလို မ,တာပဲလို႔ ယူဆၾကတယ္။ ဒီျဖစ္စဥ္ စတင္တဲ့အခ်ိန္ကလည္း ဒီဇင္ဘာ ၂၅ ရက္ေနာက္ပိုင္း ၀န္းက်င္ျဖစ္ေနေတာ့ အဲဒီေရစီးေၾကာင္းကို သူတို႔ဘာသာစကားနဲ႔ (ပီ႐ူးႏုိင္ငံဟာ စပိန္စကားေျပာႏိုင္ငံတစ္ခုပဲ) the Child လို႔ အဓိပၸါယ္ရတဲ့ El Nino လို႔ ေခၚလိုက္ၾကေတာ့တာေပါ့။
ကမ္းနီးေရတိမ္သာမက ကမ္းေ၀းေရနက္ပိုင္းမွာပါ ေခတ္မီငါးဖမ္သေဘၤာေတြနဲ႔ ငါးဖမ္းယူေနတဲ့ ပီ႐ူးငါးလုပ္ငန္းရွင္ေတြ အဖို႔က်ေတာ့ ေရွးက တံငါသည္ေတြရဲ႕ အေတြ႔အႀကံဳနဲ႔ေျပာင္းျပန္ ျဖစ္သြားတယ္။ သာမန္႐ိုး႐ိုးႏွစ္ေတြမွာ ငါးတန္ခ်ိန္ေပါင္းမ်ားစြာ ဖမ္းမိၾကေပမယ့္ El Nino လာတဲ့ႏွစ္မွာ ငါးပံုတစ္ပံုေတာင္ မရၾကေတာ့ဘူး။
ပီ႐ူးဘက္ကမ္း ပစိဖိတ္သမုဒၵရာမွာ Humbolt ေရစီးေၾကာင္းဟာ ေတာင္ကေန ေျမာက္ကို စီးဆင္းပါတယ္။ အေအးပိုင္းက စတင္စီးဆင္းလို႔ ေရဟာ ေအးျမပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ပီ႐ူးဘက္ကမ္းမွာ Upwelling (အထက္ေရလွန္ၿပီး ေအာက္ေရ တက္လာတဲ့) သဘာ၀ျဖစ္စဥ္ကလည္း ရွိေလေတာ့ ေရဟာ အၿမဲေအးျမတဲ့အတြက္ ငါးစာျဖစ္တဲ့ ေရေမွာ္ပင္အမ်ိဳးမ်ိဳး ရွင္သန္ တိုးပြားပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ငါးေတြဟာ ကမ္းနီးကမ္းေ၀း ေရတိမ္ေရနက္မွာ ဧရာမအုပ္ႀကီးေတြအျဖစ္ ရွင္သန္ေပါက္ဖြား ေနထုိင္ၾကပါတယ္။ ငါးလုပ္ငန္းရွင္ေတြလည္း အေျမာက္အျမား ဖမ္းလို႔ရေလ့ရွိပါတယ္။
ဒါေပမယ့္ တခ်ိဳ႕ႏွစ္ေတြမွာ ေျမာက္ပိုင္းအပူပိုင္းကေန ပူေႏြးတဲ့ ေရစီးေၾကာင္း အယ္လ္နီးညိဳဟာ ေတာင္ဘက္ကို စီးဆင္းလာေတာ့ Humbolt ေရစီးေၾကာင္းဟာလည္း ေတာင္ဘက္ကို ဆုတ္သြားပါတယ္။ (ကမၻာႀကီး ေတာင္ဘက္သို႔ ေခတၱေစာင္းတဲ့ျဖစ္စဥ္ Southern Oscillation ေၾကာင့္လို႔ ပညာရွင္အခ်ိဳ႕ ယူဆၾကတယ္) ငါးစာေရေမွာ္ပင္ေတြလည္းေသ၊ ငါးတြလည္း ေရပူခ်ိန္တိုးလာတာနဲ႔အမွ် မေနႏိုင္၊ တျခားေဒသေတြကို အုပ္လိုက္ မ်ိဳးစုလုိက္ ေျပာင္းကုန္ၾကေတာ့ ပီ႐ူးငါးလုပ္ငန္းဟာ ႐ုတ္ခ်ည္း က်သြားရပါတယ္။ ေျပာင္းဖို႔အခ်ိန္မရလိုက္တဲ့ ငါးေတြ၊ ငါးစာရွားသြားလို႔ ေသေၾကတဲ့ ငါးေတြေလာက္သာ က်န္ခဲ့ေတာ့ တံငါသည္ေတြေလာက္ပဲ လြယ္လြယ္ကူကူ ဖမ္းမိၾကပါေတာ့တယ္။ ငါးလုပ္ငန္းရွင္ႀကီးေတြအဖို႔ေတာ့ ငါးအုပ္ႀကီးေတြ ေပ်ာက္ဆံုးကုန္လို႔ ငါးဖမ္းရခက္သြားတတ္ပါတယ္။
Humbolt နဲ႔ El Nino ေရစီးေၾကာင္းအေၾကာင္းကို ဆရာဗိုလ္ေအးေမာင္က "သမုဒ္အဏၰ၀ါျပင္" စာအုပ္မွာ နည္းနည္းေရးထားပါတယ္။ El Nino ကိုေတာ့ အင္နင္ႏို ေရစီးေၾကာင္းလို႔ပဲ သံုးပါတယ္။ သိပၸံစာေရးဆရာတစ္ဦးက သူငယ္ေတာ္လို႔ ၁၉၈၂ ခုႏွစ္ေလာက္တုန္းက သံုးဖူးပါတယ္။ လမ္းစဥ္ပါတီထုတ္ ၁၉၈၃ ႏိုင္ငံတကာေရးရာ ဂ်ာနယ္တစ္ေစာင္မွာေတာ့ ခရစ္၏သားေတာ္လို႔ ျမန္မာလိုဘာသာျပန္သံုးၿပီးမွ Foot Notes မွာ အဂၤလိပ္ျပန္ထည့္တယ္နဲ႔ တူပါတယ္။ the Christ's child ျဖစ္သြားေရာ။ အမွန္က စပိန္စကား El Nino ရဲ႕ အဓိပၸါယ္ the Christ Child မွာ "s" မပါပါဘူး။ ကၽြန္ေတာ္သံုးဖို႔ ႀကံဳလာရင္ေတာ့ El Nino ကို ခရစ္ေတာ္ကေလးလို႔ပဲ သံုးခ်င္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ကမၻာတစ္၀န္းမွာ ႀကံဳေတြ႔ခဲ့ရတဲ့ သူ႔ေကာင္းမႈအျဖစ္ဆိုးေတြကို ၾကည့္လိုက္ျပန္ေတာ့ ခရစ္ေတာ္ကေလးလို႔ သံုးရမွာ မဆီေလ်ာ္ျပန္ဘူး။
ဒါေၾကာင့္ သမုဒၵရာေရစီးေၾကာင္းကို El Nino လို႔ ေခၚမယ့္အစား တျခားနာမည္ေပးဖို႔ေတာင္ ေကာင္းေနပါၿပီ။
အၿငိမ္းစား မိုးေလ၀သႏွင့္ ဇလေဗဒအရာရွိ
No comments:
Post a Comment