ေပါင္းျမက္ အမိႈက္စသည္ တစ္စံုတစ္ခုကို ဖယ္ရွင္းရန္ ရွိေသာအခါ လိုရာ အရာ၀တၳဳကိုသာ ေရြးခ်ယ္ဖယ္ရွားျခင္း မျပဳဘဲ၊ လိုသည္ မလိုသည္ကို မတြက္ အနီးတ၀ိုက္၌ ရွိရွိသမွ် အရာ၀တၳဳ အားလံုးတို႔ကို ၀ါးလံုးရွည္ျဖင့္ သိမ္း႐ံုး ဖယ္ရွင္းျခင္း ျပဳသည္ကို ပမာျပဳ၍ သက္ဆုိင္သည့္ ပုဂၢိဳလ္တစ္ဦးတစ္ေယာက္ကို ထိခိုက္ေစ႐ံုသာမက၊ မသက္ဆုိင္ေသာ အျခားဆက္စပ္ရာ ပုဂၢိဳလ္အားလံုးကိုပါ တစ္ပါးတည္း ထိခိုက္ေစေသာ အျပဳအမူမ်ိဳး ျပဳမူသည့္အခါ သံုးသည္။
၀ါးလံုးေခ်းသုတ္၍ ရမ္းသည္ဟူေသာ စကားသည္လည္း တစ္ဦးတစ္ေယာက္ကို ထိခိုက္စြန္းေပေစရန္ ရည္ရြယ္ပါလ်က္ႏွင့္ က်န္အမ်ားကိုပါ ထိခို္က္ေလေအာင္ မိုက္မဲစြာ ျပဳမူျခင္းကုိပင္ ခုိင္းႏိႈင္းေလသည္။
ထိုစကားမွာ ၀ိနည္းစကားမွ်ကို အေၾကာင္းျပဳ၍ ကပ္ကိုးကာ ေရွာင္ဖယ္သည္ဟူေသာ အဓိပၸါယ္ရွိသည္။ ရဟန္းသံဃာေတာ္မ်ား၌ လိုက္နာအပ္ေသာ ပညတ္ ၀ိနည္းရွိ၍ ထို၀ိနည္းအရ ေရွာင္အပ္သည္တို႔ကို ေရွာင္ၾကဥ္ရေလသည္။ သို႔ရာတြင္ ၀ိနည္းသည္ သေဘာအားျဖင့္သာ ေကာက္ယူရမည္ျဖစ္ရာ စကားလံုးအားျဖင့္ ကပ္ကိုး ေကာက္ယူလွ်င္ ၀ိနည္းေတာ္အလိုက် မျဖစ္ႏုိင္ေပ။ ပံုစံအားျဖင့္ ေဗဒင္မေဟာအပ္ဟု ဆိုလွ်င္ လကၡဏာလည္း မၾကည့္ရဟု ေကာက္ယူရေပမည္။ သူ႔သားမယားကို မျပစ္မွားအပ္ဟုဆိုလွ်င္ သူ႔သမီး သူ႔ႏွမကိုလည္း မျပစ္မွားအပ္ဟု တစ္ပါးတည္း ေကာက္ယူရေပမည္။ ဤသို႔မဟုတ္ဘဲ မသူေတာ္ကဲ့သို႔ က်ဥ္းေျမာင္းစြာ စာအရွိ ကပ္ကိုး၍ ဆင္ေျခေရွာင္ျခင္း ျပဳလုပ္ပါမူ လႊဲမွားေပမည္။ ဤအေၾကာင္းကိုစြဲ၍ တကယ္ လံုေလာက္ေသာ အေၾကာင္းႏွင့္ ပကတိဆႏၵေၾကာင့္ မဟုတ္ဘဲ၊ မိမိမလိုခ်င္လွ်င္ မလိုသလို အေၾကာင္းျပရွာႀကံ၍ ကပ္ကိုး စျပဳျခင္း၊ ေျခအားကိုး၍ အျပစ္လြတ္ေအာင္ ေနျခင္း စသည့္ အဆင္းအမူမ်ိဳးကို ၀ိနည္းစာရွိအတုိင္း ကပ္ကိုး၍ေရွာင္သည္၊ ၀ိနည္းေရွာင္-ေရွာင္သည္၊ ၀ိနည္းေရွာင္သည္ဟု သံုးႏႈန္းၾကသည္။ တကယ္ေလးနက္စြာ မေရွာင္ခ်င္ဘဲ ေရွာင္္သည္ဆို႐ံုမွ် ေရွာင္သည္၊ အေပၚယံအဓိပၸါယ္ႏွင့္သာ ေရွာင္သည္ဟူ၍ ဆိုလိုသည္။ ၀ိနည္းလြတ္႐ံုမွ် ေရွာင္သည္၊ ၀ိနည္းစာသားအရသာလွ်င္ ေရွာင္သည္၊ တကယ့္ ကိုယ္က်င့္အရ ဆႏၵမွန္ကန္စြာျဖင့္ ေရွာင္ျခင္းမဟုတ္ဟု ဆိုလိုသည္။
၀ီေခၚသည္
အလြန္လည္ပတ္သည္။
(မျပတ္ လွည့္လည္ သြားလာတတ္ျခင္းႏွင့္ ပါးနပ္လည္ပတ္ျခင္းအနက္ ႏွစ္မ်ိဳးလံုးရသည္။)
က်င္ (ဂ်င္)ကို လွည့္ေပါက္ကစားရာ၌ က်င္လည္ေသာအခါ တ၀ီ၀ီျမည္သံ ျဖစ္သည္ကို ၀ီေခၚသည္ ဆိုေလသည္။ ၎ကိုစြဲ၍ အလြန္လည္ပတ္သည့္သေဘာကို တင္စားလ်က္ ၀ီေခၚသည္ဟု ဆိုၾကသည္။အလြန္လည္ပတ္သည္။
(မျပတ္ လွည့္လည္ သြားလာတတ္ျခင္းႏွင့္ ပါးနပ္လည္ပတ္ျခင္းအနက္ ႏွစ္မ်ိဳးလံုးရသည္။)
ျမန္မာႏုိင္ငံ၌ ၿဗိတိသွ် အုပ္စိုးစဥ္က ေ၀လမင္းသား၊ ေ၀လငါး၊ ေ၀လနယ္ဟူ၍ အသိမ်ားသကဲ့သို႔ ေခါင္းတံုးတံဆိပ္ႏွင့္ အက္ဒြပ္ဘုရင္ပံုပါေသာ ဒဂၤါးမ်ားကိုလည္း ေ၀လာဒဂၤါးဟု အသိမ်ားၾကသည္။ (၀ိတိုရိယ ဘုရင္မပံုပါေသာ ဆာပု၀ါၿခံဳ၊ ေခါင္းၿမီးၿခံဳ၊ ၿမိတ္ထံုးကုလားမေခါင္း ဟူ၍လည္း ေခၚၾကသည္။) ထို႔ေၾကာင့္ ေငြေၾကး ျပတ္လတ္သည့္အခါ ေငြႏွင့္ေ၀းသည္ဟု ဆိုမည့္အစား ေ၀လဒဂၤါးႏွင့္ေ၀းသည္ဟု တစ္က်ပ္တစ္ျပား သို႔မဟုတ္ က်ပ္ျပား တစ္ျပားမွ မရွိဟူေသာ သေဘာျဖင့္ သံုးႏႈန္းၾကေလသည္။ ထိုမွတဆင့္ "ေ၀လာေ၀းသည္၊ ေ၀လာ ေ၀းသည္" ဟူ၍ သံုးႏႈန္းၾကရာ ေငြသာမဟုတ္ တစ္စံုတစ္ရာကို လံုး၀ကင္းရွင္း လြတ္စင္ ကြာေစေၾကာင္းကို ေဖာ္ျပလိုသည့္ အခါ၌လည္း ေ၀လာေ၀းသည္ ဟူ၍ပင္ ဆိုၾကေလသည္။ (ဒဂၤါးမ်ား၌ ေဒါင္း႐ုပ္သံုးစဥ္က "ေဒါင္းမပါ မလာႏွင့္ ဟူ၍၊ ျခဴ႐ုပ္သံုးစဥ္က ျခဴတစ္ျပားမွမရွိ ဟူ၍လည္းေကာင္း တင္စားေခၚဆိုေသာ အသံုးမ်ားလည္း ရွိခဲ့ေလသည္။) ပါဠိ "ေ၀လာ" မွာ ကမ္းပါး အပိုင္းအျခားျဖစ္၍ ကမ္းႏွင့္ ေ၀းသည္ဟူ၍လည္း အခ်ိဳ႕မွတ္ထင္ၾကသည္။
(ကုန္းေဘာင္ ေခတ္ေႏွာင္းက အသံုးအႏႈန္း ေတြ႔ဖူးသည္။)
RELATED:
အသံုးမ်ားေသာ ျမန္မာဗန္းစကားမ်ား (က)
အသံုးမ်ားေသာ ျမန္မာဗန္းစကားမ်ား (ခ)
အသံုးမ်ားေသာ ျမန္မာဗန္းစကားမ်ား (ဂ)
အသံုးမ်ားေသာ ျမန္မာဗန္းစကားမ်ား (င)
အသံုးမ်ားေသာ ျမန္မာဗန္းစကားမ်ား (စ)
အသံုးမ်ားေသာ ျမန္မာဗန္းစကားမ်ား (ဆ)
အသံုးမ်ားေသာ ျမန္မာဗန္းစကားမ်ား (ဇ၊ စ်၊ ည၊ ဋ)
အသံုးမ်ားေသာ ျမန္မာဗန္းစကားမ်ား (တ)
အသံုးမ်ားေသာ ျမန္မာဗန္းစကားမ်ား (ထ၊ ဒ)
အသံုးမ်ားေသာ ျမန္မာဗန္းစကားမ်ား (ဓ၊ န)
အသံုးမ်ားေသာ ျမန္မာဗန္းစကားမ်ား (ပ)
အသံုးမ်ားေသာ ျမန္မာဗန္းစကားမ်ား (ဖ)
အသံုးမ်ားေသာ ျမန္မာဗန္းစကားမ်ား (ဗ)
အသံုးမ်ားေသာ ျမန္မာဗန္းစကားမ်ား (ဘ)
အသံုးမ်ားေသာ ျမန္မာဗန္းစကားမ်ား (မ)
အသံုးမ်ားေသာ ျမန္မာဗန္းစကားမ်ား (ယ၊ ရ)
အသံုးမ်ားေသာ ျမန္မာဗန္းစကားမ်ား (လ)
ငရုပ္သီးကို စပ္လိုက္တာ ဝီေခၚေနတာပဲလို႔ ေျပာတာ ၾကားဖူးတယ္...။
ReplyDelete