ဂုဏ္ယူျခင္းႏွင့္ ရွက္စိတ္ - နႏၵ၀င္း (ေဆး-၁)

ကြၽန္ေတာ္ဟာ ငယ္ငယ္ေလးထဲက ဆရာ၀န္တစ္ဦး အရမ္းျဖစ္ခ်င္ခဲ့ပါတယ္။ ဆရာ၀န္ျဖစ္တဲ့ ေဖေဖကို အားက်ၿပီးေတာ့ ဆရာ၀န္မျဖစ္ရင္ ေသရမေလာက္ကို ဆႏၵျပင္းျပခဲ့သူပါ။ ေဖေဖ့ကို အားက်တာတစ္ခုထဲႏွင့္ ႀကိဳးစားခဲ့တဲ့ ကြၽန္ေတာ္ဟာ ေဆးေက်ာင္းတက္ခြင့္ ရခါနီးအခ်ိန္မွာ ေမေမက ကြၽန္ေတာ့္ကို လမ္းေၾကာင္းတစ္ခု ခ်ျပပါတယ္။ ကြန္ပ်ဴတာတကၠသိုလ္ တက္ဖို႔ပါ။ အဲဒီအခ်ိန္တုန္းက ကြန္ပ်ဴတာတကၠသိုလ္က ေပၚခါစဆိုေတာ့ ေနာက္ပိုင္းမွာ အခြင့္အလမ္းေတြ အမ်ားႀကီးရႏိုင္တယ္ေပါ့။ ေမေမ့ရဲ႕ဆႏၵကို ဆန္႔က်င္ၿပီး ဆရာ၀န္ျဖစ္ေအာင္ ႀကိဳးစားခဲ့တဲ့ ကြၽန္ေတာ့္အတြက္ ဆရာ၀န္ဘ၀အစဟာ ဆႏၵျပင္းျပစြာ ၀ါသနာကို အရင္းခံၿပီး အခက္အခဲေတြကို ေက်ာ္ျဖတ္ႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ လူနာေတြေပၚမွာ သနားတဲ့စိတ္ႏွင့္ တစ္ေန႔ေန႔ဆိုတဲ့ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေတြဟာလည္း ကြၽန္ေတာ့္ကို အားျဖည့္ေပးခဲ့ပါတယ္။ လုပ္သက္ေလး ရလာတဲ့အခါမွာ ကြၽန္ေတာ္လုပ္ေနတဲ့ ဆရာ၀န္ဘ၀ကို ၀ါသနာထက္ပိုတဲ့ ႏွစ္သက္မႈေတြ ရခဲ့ပါတယ္။ လူတိုင္း မိမိလုပ္ေနတဲ့ အလုပ္ကို ေက်နပ္မႈ (Job Satisifaction) ရဖို႔မလြယ္တဲ့ အခ်ိန္မွာ ကြၽန္ေတာ္ဟာ ကံေကာင္းသူလို႔ ဆိုရပါမယ္။ ကြၽန္ေတာ့္ရဲ႕ ယူဆခ်က္အရ ေဆးကုသျခင္းအလုပ္ဟာ ကုသိုလ္လည္းရ ၀မ္းလည္း၀တဲ့အျပင္ ျဗဟၼစိုရ္တရား ေလးပါးႏွင့္လည္း ညီတဲ့အလုပ္လို႔ မွတ္ယူပါတယ္။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ လူနာေတြကို ေတြ႔တဲ့အခ်ိန္မွာ ေ၀ဒနာေတြ ခံစားေနရတဲ့ သူတို႔ကို သနားၾကင္နာစိတ္ေတြ ၀င္မိခဲ့ပါတယ္။ ဒါဟာ က႐ုဏာ ျဗဟၼစိုရ္ပါပဲ။ ၿပီးေတာ့ သူတို႔ကို ကုသတဲ့အခါမွာ ေကာင္းပါေစဆိုတဲ့ စိတ္ကေလးႏွင့္ ကုၾကျပန္ပါတယ္။ အဲဒါ ေမတၱာ ျဗဟၼစိုရ္ပါပဲ။ သူတုိ႔ေတြ ေကာင္းသြားတဲ့ အခ်ိန္မွာလည္း ပီတိျဖစ္ရပါတယ္။ မုဒိတာ ျဗဟၼစိုရ္ေပါ့။ မိမိဘက္က အေကာင္းဆံုး ႀကိဳးစားေပမယ့္ လက္လႊတ္ဆံုး႐ံႈးသြားတဲ့ လူနာေတြအတြက္လည္း မခံခ်ိမခံသာ မျဖစ္ဘဲ ကံအေၾကာင္းျဖင့္သာ ျဖစ္ရေပတယ္လို႔ ႏွလံုးသြင္းႏိုင္ရင္ ဥေပကၡာ ျဗဟၼစိုရ္ကို ပြားမ်ားရာေရာက္ပါတယ္။ ေဆးကုသသူတစ္ဦးရဲ႕ ဘ၀ဟာ အလုပ္လုပ္ရင္း ဘာ၀နာပြားႏိုင္တဲ့ အလုပ္လို႔ပါ ထပ္မံခံယူသြားႏိုင္တဲ့ အခါမွာေတာ့ ဘယ္လို အခက္အခဲေတြပဲ ေတြ႔ေတြ႔ ယခု ဆရာ၀န္ဘ၀ကို စြန္႔လႊတ္ဖို႔ဆိုတာ မျဖစ္ႏိုင္ေလာက္ေအာင္ ျမတ္ႏိုးတြယ္တာ လာခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီကေန ကံ၊ ကံ၏ အေၾကာင္းတရားကို နားလည္လက္ခံ သေဘာေပါက္တဲ့ အခါမွာေတာ့ တစ္ေန႔တစ္ခ်ိန္က်ရင္ ကြၽန္ေတာ္ကိုယ္တိုင္လည္း ခုလုပ္ခဲ့တဲ့ ကုသိုလ္ကံေတြရဲ႕ အက်ဳိးကို ခံစားရမယ္လို႔ ယံုၾကည္မိပါတယ္။ အဲဒါေတြ ေပါင္းစံုလိုက္ေတာ့ ဆရာ၀န္တစ္ေယာက္ရဲ႕ဘ၀ကို ကြၽန္ေတာ္ဟာ ေက်ေက်နပ္နပ္ႀကီးကို ေန႔မအား ညမနား လုပ္ေဆာင္ ေပ်ာ္ရႊင္ေနေတာ့တာပါပဲ။ ဆရာ၀န္ဘ၀ကိုလည္း ဘယ္ေလာက္ထိေအာင္ မက္ေမာမိသည္လည္းဆိုရင္ ျဖစ္ႏိုင္ရင္ ေနာင္ဘ၀ေတာင္ ဆရာ၀န္ျပန္ျဖစ္ခ်င္ေသးတဲ့ အထိပါပဲ။ ဒီ့ျပင္မက ကြၽန္ေတာ့္လက္ေအာက္က ၀န္ထမ္းငယ္ေတြကိုလည္း အလုပ္လုပ္ရင္း ကုသိုလ္ရတဲ့ က်န္းမာေရး ၀န္ထမ္းအလုပ္ကို ျမတ္ႏိုးဂုဏ္ယူလာေအာင္ အၿမဲေျပာျပေနမိပါတယ္။

တျဖည္းျဖည္းႏွင့္ ဆရာ၀န္လုပ္သက္ကေလး ၾကာလာတဲ့အခါ အေတြ႔အႀကံဳေတြလည္း စံုလာေတာ့တာေပါ့။ အေတြ႔အႀကံဳေတြထဲမွာ ကိုယ္တိုင္ ေတြ႔ႀကံဳရတာေတြ ပါသလို ပတ္၀န္းက်င္မွာ ျဖစ္ပ်က္ေနတာေတြလည္း ပါပါတယ္။ ကြၽန္ေတာ္ သံုးသပ္မိသေလာက္ ကြၽန္ေတာ္အပါအ၀င္ ဆရာ၀န္ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားဟာ သူတကာေတြထက္ကို ဣသာမစၧရိယစိတ္ေတြ မ်ားပါတယ္။ (လက္မခံၾကရင္လည္း လက္မခံသူေတြဟာ ရွားရွားပါးပါး မြန္ျမတ္သူေတြလို႔ ကိုယ့္ကိုယ္ကို အမွတ္ေပးၾကပါေတာ့။) ဆရာ၀န္ျဖစ္လာၾကတဲ့ သူေတြအားလံုးဟာ ငယ္ငယ္ထဲက အတန္းစဥ္မွာ အေတာ္ဆံုးေတြထဲကပဲ ျဖစ္ၾကပါတယ္။ မိဘႏွင့္ ဆရာေတြကလည္း ေတာ္သည္ထက္ေတာ္ေအာင္ တြန္းအားေပး ေဆာင္ရြက္ခဲ့ၾကတာ ကိုယ္ေတြ႕ပါ။ "ဘယ္သူေလာက္မွ အမွတ္မေကာင္းဘူးလား၊ ဘယ္သူ႔ထက္ ည့ံသြားၿပီ၊ သူ-်ီးစားဖို႔ ေကာင္းတယ္" စသည္ျဖင့္ ျဖည္းျဖည္းတစ္ဖံု တင္းတင္းတစ္မ်ဳိး ေမာင္းႏွင္ခဲ့ၾကပါတယ္။ အမွန္ေတာ့ အဲဒီလိုလုပ္ရပ္ဟာ ဣသာမစၧရိယစိတ္ကို တျဖည္းျဖည္း မသိမသာ ေမြးျမဴေပးလိုက္တာႏွင့္ အတူတူပါပဲ။ ၿပိဳင္ဘက္တစ္ဦးဦးဟာ မိမိထက္ အမွတ္မ်ားသြားရင္ အဆင့္ေကာင္းသြားရင္ စိတ္မေကာင္း။ မိမိေလာက္ အမွတ္မမ်ားရင္ အဆင့္နိမ့္ရင္ ေက်နပ္၀မ္းသာျခင္း ဆိုတာေတြဟာ ဣသာမစၧရိယစိတ္ေတြပဲ မဟုတ္ပါလား။ အဲဒီလို ငယ္စဥ္ကတည္းက အျမစ္တြယ္ခဲ့တဲ့ ဣသာမစၧရိယဟာ အသက္အရြယ္ရ လူလားေျမာက္ အလုပ္ခြင္ထဲ ေရာက္ေတာ့လည္း အသိဉာဏ္ႏွင့္ ထိန္းသိမ္းၿပီး ေလ်ာ့ပါးသြားသူေတြ ရွိေပမယ့္ ကြၽန္ေတာ္အပါအ၀င္ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမွာေတာ့ သတိမျပဳႏိုင္ဘဲ ပိုလို႔ေတာင္ ႀကီးထြားလာပါေတာ့တယ္။ ကြၽန္ေတာ္ဆုိ တာ၀န္က်ဖူးတဲ့ နယ္ေတြ၊ လူေတြ၊ မိတ္ေဆြေဟာင္းေတြႏွင့္ ေတြ႔မိ၊ ဆံုမိတဲ့အခါ ဆရာရွိတုန္းကလို မဟုတ္ဘူး ဆရာရဲ႕ အစခ်ီၿပီးေတာ့ ကြၽန္ေတာ့္လက္ထက္ကို ခ်ီးမြမ္းစကားေတြဆိုၿပီး ကြၽန္ေတာ့္ေနာက္ပိုင္းမွာ ဆုတ္ယုတ္တာ (အမွန္ေတာ့ ဆုတ္ယုတ္ခ်င္မွ ဆုတ္ယုတ္မွာပါ။ ကြၽန္ေတာ္ႏွင့္ေတြ႕ ကြၽန္ေတာ့္အႀကိဳက္ လိုက္ေျပာၾကတာသာ ျဖစ္မွာပါ) အဆင္မေျပတာေတြ ေျပာျပၾကရင္ ကြၽန္ေတာ့္မွာ ေက်နပ္ပီတိေတြျဖစ္လို႔။ ေသခ်ာစဥ္းစားၾကည့္ေတာ့ အဲဒီလို ခံစားမႈဟာ ဣသာမစၧရိယပါပဲ။ မိမိရွိတုန္း ေအာင္ျမင္ေစလိုၿပီး မိမိမရွိရင္ ပ်က္စီးေစခ်င္တာဟာ ဣသာမစၧရိယေပါ့။ လက္ရွိေရာက္ေနတဲ့ ေနရာမွာလည္း ေရွ႕က လူေတြထက္ လူအားကိုးေအာင္ အတြင္းလူနာ၊ ျပင္ပလူနာေတြ အရင္ကထက္တိုးေအာင္ တာ၀န္က်ရာေဒသ တိုးတက္ေအာင္ လုပ္မယ္ဆိုတာေတြဟာလည္း ေရွ႕လူေတြထက္လို႔ ႏွလံုးသြင္းမိရင္ ဣသာမစၧရိယပါပဲ။ မိမိတာ၀န္ယူစ အေျခအေနထက္လို႔ ႏွလံုးသြင္းပါမွ ဣသာမစၧရိယက လြတ္ႏိုင္မွာပါ။

အဲဒီ ဣသာမစၧရိယေတြေၾကာင့္ ပတ္၀န္းက်င္မွာ ၾကားေတြ႔ျမင္ ႀကံဳေနသမွ်ထဲမွာ ဆရာ၀န္အခ်င္းခ်င္း တိုင္ၾက၊ တန္းၾက၊ ေဆးခန္းခ်င္း ၿပိဳင္ၾက အတိအလင္းေရာ၊ မသိမသာပါ ရန္ဖြဲ႔ေနၾက ဆိုတာေတြ ပါ၀င္ေနၾကပါတယ္။ ဆရာ၀န္ေတြလည္း လူသားထဲက လူေတြပါပဲလို႔ ဆင္ေျခေပးႏိုင္ေပမယ့္ ျပည္သူေတြက အားကိုးတဲ့ ထားရွိတဲ့ ပံုရိပ္အရ သာမန္ႏွင့္မတူ ေစာင့္ထိန္းသည္းခံဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ လုပ္ေဖာ္ကိုင္ဖက္ခ်င္းဆို လုပ္ငန္းမွာ ပိုလို႔ေတာင္ ထိခိုက္ပါေသးတယ္။ မၾကာေသးခင္ကပဲ တာ၀န္က် သားဖြားဆရာမတစ္ဦးကို အျခားေဒသမွာ တာ၀န္က်တဲ့ ရြာခံဆရာမတစ္ဦးက မေက်နပ္လို႔ အသိုင္းအ၀ိုင္းဖြဲ႔ တိုင္ၾကတာ ေတြ႔ခဲ့ရပါေသးတယ္။ ႏွစ္ဦးလံုးဟာ လက္ေအာက္က လူေတြျဖစ္လို႔ စိတ္ညစ္ရပါတယ္။ အမွန္အတိုင္းျဖစ္ေအာင္ လုပ္ေဆာင္ေပးခဲ့ေပမယ့္ ကြၽန္ေတာ္ခံစားမိတာကေတာ့ က်န္းမာေရးဌာနအခ်င္းခ်င္း ျဖစ္ေနတဲ့အတြက္ ရွက္မိျခင္းပါပဲ။ ပတ္၀န္းက်င္ရဲ႕အျမင္မွာ ဆရာ၀န္အခ်င္းခ်င္း ရန္ၿငိဳးဖြဲ႕ေနၾကတာ။ ထိုးႀကိတ္ ရန္ျဖစ္ၾကတာ၊ ဆရာမေတြ အခ်င္းခ်င္း မတည့္ၾကတာေတြဟာ ကြၽန္ေတာ့္အတြက္ေတာ့ ရွက္စရာေတြလို႔ ယူဆမိပါတယ္။ ျပင္ပကို မဖြင့္ဆိုမိေပမယ့္ အတြင္းစိတ္ကေတာ့ ရွက္ေနမိပါတယ္။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ အလုပ္တစ္ခုကို လုပ္ေဆာင္ရာမွာ လူနာအတြက္ လံုၿခံဳမႈ (for the safety of patient)၊ မိမိကိုယ္ကိုလံုၿခံဳမႈ (for the safety of yourself, universal precaution) ေတြ ရွိဖို႔လိုသလို မိမိရဲ႕လုပ္ငန္းအတြက္ လံုၿခံဳမႈ (for the safety of profession; ethic) လည္း လိုအပ္ပါတယ္။

ကြၽန္ေတာ္တို႔လို က်န္းမာေရးဌာနက ၀န္ထမ္းေတြသာမက ျပည္သူေတြ အားကိုးေလးစားၾကတဲ့ က်န္တဲ့ လူ႔ေဘာင္အဖြဲ႔အစည္း ၀န္ထမ္းေတြ (ဥပမာ-ေက်ာင္းဆရာ၊ ဆရာမေတြ၊ သာသနာ့၀န္ထမ္းေတြ စသည္) အတြက္လည္း မသင့္ျမတ္ၾကဘူးဆိုတာ ရွက္စရာ ေကာင္းလွပါတယ္။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ဟာ မိမိလုပ္ငန္းရဲ႕ မြန္ျမတ္မႈကို ဂုဏ္ယူတတ္ဖို႔ လိုသလို ထိန္းသိမ္းစြာ ရွက္တတ္ဖို႔လည္း လိုပါေသးတယ္။

[Weekly ELEVEN News, အတြဲ-၅၊ အမွတ္-၄၆၊ စာမ်က္ႏွာ-၂၂]