ေအာက္စီဂ်င္ဓာတ္ရတဲ့ အားကစား (က်န္းမာေရးအသိအျမင္)

အ႐ိုးစြဲေနတဲ့ အေတြ႔အႀကံဳတစ္ရပ္ကို တင္ျပပါမယ္။ မနက္ေစာေစာ အားကစားေလ့က်င့္ခန္း လံုး၀ မလုပ္ၾကပါနဲ႔။ မနက္ေစာေစာ က်န္းမာေရးေလ့က်င့္ခန္း လုပ္တာနဲ႔ပတ္သက္လို႔ တ႐ုတ္ျပည္မွာ ေသေသခ်ာခ်ာ မသိေသးတဲ့ လူေတြ အမ်ားႀကီးရွိေသးတယ္။ ကၽြန္ေတာ္ ႏုိင္ငံျခားက ျပန္ေရာက္လို႔ ၾကည့္လုိက္တဲ့အခါ မနက္ေစာေစာ ၅ နာရီ ၆ နာရီမွာ အဘိုးႀကီးေတြ အဘြားႀကီးေတြ ဓားရွည္ကုိ စလြယ္သိုင္းၿပီး ထြက္လာၾကၿပီ။ ညဦးပိုင္းက်ေတာ့ တ႐ုတ္အဘိုးႀကီး အဘြားႀကီးေတြကို မေတြ႔ရေတာ့ဘူး။ အိမ္မွာပဲ တီဗီၾကည့္ေနၾကတယ္။ တုိင္းျပည္ႏွစ္ခုမွာ ကြာျခားမႈက အဲဒါေလာက္ ႀကီးမားေနတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲ။ သူတို႔ မသိၾကလို႔။ သူတို႔ကို အျပစ္မတင္နဲ႔။ သူတို႔ကို ေျပာျပမယ့္လူ မရွိလို႔။ မနက္ေစာေစာ က်န္းမာေရးေလ့က်င့္ခန္းလုပ္တာ သိပ္ကို အႏၲရာယ္ႀကီးတယ္။ မနက္အိပ္ရာထမွာ လူရဲ႕ ဇီ၀နာရီဇယားအရ ကုိယ္ပူခ်ိန္ျမင့္မားတယ္။ ေသြးတိုးႏႈန္း ျမင့္မားတယ္။ ေက်ာက္ကပ္စီးဂလင္းက စီးထြက္တဲ့ ေဟာ္မုန္း (adrenalin)က ညေနပိုင္းထက္ ေလးဆ ပိုမ်ားတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အကယ္၍ မနက္ပိုင္းမွာ လႈပ္ရွားမႈ ျပင္းထန္သြားရင္ အလြယ္တကူ ျပႆနာျဖစ္ႏုိင္တယ္။ အလြယ္တကူ ႏွလံုးအခုန္ ရပ္သြားႏုိင္တယ္။ ၉၈ ခုႏွစ္ကစၿပီး မာရသြန္အေျပးၿပိဳင္ပြဲ ျပဳလုပ္တယ္။ ေပက်င္းခ႐ုိင္မွာ ေလ့လာသိရွိႏုိ္္င္သေလာက္ စံုစမ္းၾကည့္ေတာ့ အဘိုးႀကီးေလးေယာက္ ေသသြားၿပီ။ ဒီအတုိင္း ဆက္ေျပးဦးမယ္ဆိုရင္ ပိုဆိုးမွာေပါ့။

တခ်ိဳ႕ပါတီေကာ္မတီေတြက အဘိုးႀကီးအဘြားႀကီးေတြကို အဖြဲ႔ဖြဲ႔ၿပီး ေတာင္တက္ေလ့က်င့္ခန္း လုပ္ေစတယ္။ မနက္အေစာႀကီး တက္ခုိင္းတယ္။ ၿပီးေတာ့ ေျပာေသးတယ္။ "ျမန္ျမန္တက္ႏိုင္တဲ့လူ အသက္ရွည္မယ္" တဲ့။ ဒါ ဘယ္သူ႔အစီအစဥ္နဲ႔ ဒီလိုလုပ္တယ္ဆိုတာ ကၽြန္ေတာ္ ခုထိ နားမလည္ဘူး။ ကၽြန္ေတာ္ ေျပာပါ့မယ္။ ဒါဟာ က်န္းမာေရးနဲ႔ လံုး၀ မညီၫြတ္ဘူး။ ဒီလို လႈပ္ရွားမႈမ်ိဳး လံုး၀မလုပ္ပါနဲ႔၊ ေဆးပညာအရ ဒီလိုလုပ္တာမ်ိဳးကို ခြင့္မျပဳပါဘူး။ လံုး၀ ေရွာင္ရွားရပါမယ္။ မနက္ပိုင္းမွာ လမ္းေလွ်ာက္တာ၊ ကုိယ္လက္လႈပ္ရွား အားကစားလုပ္တာ၊ ထိုက္က်ီခၽြမ္ကစားတာေတြကို ကၽြန္ေတာ္တို႔ မကန္႔ကြက္ပါဘူး။ ဒါေတြ အျပစ္ဆိုစရာ မရွိပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ အသက္ ၆၅ ႏွစ္ေက်ာ္တဲ့ လူႀကီးပိုင္းေတြ မနက္အေစာႀကီးမွာ ျပင္းထန္တဲ့ အားကစား၊ တာေ၀းေျပး၊ ေတာင္တက္ဆုိတဲ့ လႈပ္ရွားမႈမ်ိဳး ျပဳလုပ္တာဟာ အက်ိဳးတစ္ေရြးသားမွ မရဘဲ ဆိုးက်ိဳးက တစ္ပိႆာမက ရွိလိမ့္မယ္။ တာေ၀းမေျပးလို႔ မေသႏုိင္ဘူး။ ေတာင္မတက္လို႔ မေသႏုိင္ဘူး။ တာေ၀းေျပး ေတာင္တက္မွပဲ ေသတာဟာ မသိမႈေၾကာင့္ ေသရတာ၊ ကုိယ့္ဒုကၡကုိယ္ရွာတာ။ ညေနေစာင္းမွာ အားကစားေလ့က်င့္ခန္းလုပ္ဖို႔ အႀကံေပးပါရေစ။ အစာစားၿပီးရင္ေတာ့ ၄၅ မိနစ္ ျခားၿပီးမွ လုပ္ပါ။ လူႀကီးေတြအတြက္ က်န္းမာေရးေလ့က်င့္ခန္းကေတာ့ "လမ္းေလွ်ာက္" ႐ံုနဲ႔ ရပါၿပီ။ မိနစ္ ၂၀ ဆို ရပါၿပီ။ "၀" တာကို ပိန္ခ်င္ရင္ေတာ့ အားကစား မလုပ္ပါနဲ႔။ ထမင္းမစားခင္ နာရီ၀က္၊ တစ္နာရီေစာၿပီး စိမ္းျပာေရညႇိ ေဆးျပား ၂ ျပားကေန ၄ ျပားအထိ ႀကိဳတင္ေသာက္ပါ။ ထမင္းအစား နည္းသြားပါလိမ့္မယ္။ ဒါေပမယ့္ အာဟာရဓာတ္ ေလ်ာ့မသြားပါဘူး။

မနက္အိပ္ရာထခ်ိန္ကို ညီလာခံက ၆ နာရီ သတ္မွတ္ပါတယ္။ အားလံုး သိထားၾကရေအာင္လို႔ပါ။ ျပတင္းေပါက္ကို မနက္ ၉ နာရီနဲ႔ ၁၁ နာရီၾကားမွာ ဖြင့္ပါ။ ညေန ၂ နာရီနဲ႔ ၄ နာရီၾကားမွာ ဖြင့္ပါ။ ဘာေၾကာင့္လဲ။ မနက္ ၉ နာရီေက်ာ္မွ ညစ္ညမ္းတဲ့ေလထုက ေအာက္ကို က်ဆင္းနစ္ျမဳပ္သြားတယ္။ ေလထဲက ညစ္ညမ္းတဲ့အရာေတြ ေလ်ာ့နည္းသြားတယ္။

အားလံုး သတိထားၾကပါ။ မနက္အိပ္ရာထ ျပတင္းေပါက္ဖြင့္ၿပီး အသက္၀၀႐ွဴတာ မလုပ္ပါနဲ႔။ ကင္ဆာျဖစ္ေစႏုိင္တဲ့ အရာေတြကို အဆုတ္အတြင္း တစ္ၿပံဳႀကီး ၀င္သြားႏုိင္တယ္။ အဆုတ္ကင္ဆာ ျဖစ္တတ္တယ္။ ႏုိင္ငံတကာ ညီလာခံက သတိေပးထားတဲ့အခ်က္ ရွိပါတယ္။ မနက္ ၆ နာရီကေန မနက္ ၉ နာရီအတြင္း အခ်ိန္ဟာ ကင္ဆာျဖစ္ေစႏုိင္တဲ့ အႏၲရာယ္အရွိဆံုး အခ်ိန္ျဖစ္တယ္ ဆိုတဲ့အခ်က္ပါပဲ။ ေစာေစာအိပ္ ေစာေစာထ က်န္းမာမယ္ဆိုတာ တစ္သမတ္တည္း ေျပာလို႔ မရေတာ့ဘူး။ တစ္ညလံုး အိမ္မွာ ၀မ္းနဲ႔အျပည့္ ကာဗြန္ဒိုင္ေအာက္ဆိုဒ္ဓာတ္ေတြ ႐ွဴထားတယ္။ အသက္႐ွဴလမ္းေၾကာင္း တစ္ေလွ်ာက္မွာ အဆိပ္အမ်ိဳးေပါင္း ၁၀၀ ေက်ာ္ ရွိေနၿပီ။ အဲဒါေတာင္ သစ္ပင္ေတြေအာက္ကုိ အေျပးသြားတယ္။ သစ္ပင္ေတြကလည္း မနက္ေစာေစာမွာ ကာဗြန္ဒိုင္ေအာက္ဆိုဒ္ေတြခ်ည္းပဲ။ မနက္ေစာေစာမွာ အေျခခံအားျဖင့္ ေသြးတိုးႏႈန္းျမင့္တယ္။ အေျခခံအားျဖင့္ ကုိယ္ပူရွိန္ျမင့္တယ္။  အဒရီနလင္းလို႔ေခၚတဲ့ ေက်ာက္ကပ္စီးဂလင္းကထုတ္တဲ့ ေဟာ္မုန္းေတြဟာ ညေနေစာင္းထက္ ေလးဆပိုတယ္။ ဒါေၾကာင့္ မနက္ေစာေစာ က်န္းမာေရး ေလ့က်င့္ခန္းလုပ္ရင္ ႏွလံုးေရာဂါ ရွိတဲ့လူအတြက္ အလြယ္တကူ ျပႆနာျဖစ္လာႏုိင္တယ္။ သစ္ပင္ေတြ ေတာအုပ္ေတြဟာ ေနေရာင္ထြက္လာၿပီးမွ ေနေရာင္ျခည္နဲ႔ သစ္ရြက္စိမ္းတို႔ ထိေတြ႔ဓာတ္ျပဳတံု႔ျပန္မႈရွိမွ ေအာက္စီဂ်င္ဓာတ္ ေပၚထြက္လာတယ္။ ဒါမွမဟုတ္ရင္ သစ္ပင္ေတြေအာက္မွာ ကာဗြန္ဒိုင္ေအာက္ဆုိဒ္ခ်ည္းပဲ ရွိေနခ်ိန္မွာ အလြယ္တကူ အဆိပ္သင့္ႏုိင္တယ္။ အလြယ္တကူ ကင္ဆာရႏုိင္တယ္။ ဘီစီ ၄၇၅-၂၁၁ ေလာက္က ေပၚထြက္ခဲ့တဲ့ ဟြမ္တိေန႔က်င္း တ႐ုတ္ေဆးက်မ္းထဲမွာလည္း ဒီလိုဆိုထားတယ္။ "ေနမထြက္ခင္ ေလ့က်င့္ခန္း မလုပ္နဲ႔" လို႔ ေဖာ္ျပထားတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ကၽြန္ေတာ္အႀကံေပးခ်င္တာက ေႏြရာသီမွာ ေစာေစာအိပ္၊ ေစာေစာထ၊ ေဆာင္းတြင္းမွာ ေစာေစာထြက္ၿပီး က်န္းမာေရးေလ့က်င့္ခန္း မလုပ္ပါနဲ႔။ ညေနေစာင္းမွာ လုပ္ပါ။ ဘယ္လိုလူမ်ိဳးမဆို ေစာေစာအိပ္ ေစာေစာထရင္ က်န္းမာတယ္လို႔ မဆိုႏုိင္ပါဘူး။ အသက္ႀကီးတဲ့လူေတြ အိပ္ရာႏိုးရင္ ခ်က္ခ်င္းအတင္း မထလို္က္ပါနဲ႔။ တခ်ိဳ႕လူေတြ ႏိုးႏိုးခ်င္း ဇတ္ခနဲထလို္က္တာ ႏွလံုးေသြးေၾကာပိတ္ၿပီး ေသဆံုးသြားၾကတယ္။ ကမၻာ့ညီလာခံမွာ ေျပာၾကတာကေတာ့ အသက္ ၇၀ ေက်ာ္တဲ့ ပုဂၢိဳလ္ေတြ အိပ္ရာက ႏိုးႏိုးခ်င္း ေျဖးေျဖးထပါ။ [ထိုအေၾကာင္းကို မိနစ္၀က္ ၃ မ်ိဳး၊ နာရီ၀က္ ၃ မ်ိဳး ဟူ၍ ပို႔စ္တစ္ခုအေနျဖင့္ တင္ေပးၿပီးျဖစ္ပါသည္။ ကုိဉာဏ္] လက္ေမာင္းေတြကို လႈပ္ရွား၊ ေပါင္ေတြကိုလႈပ္ရွား၊ နွလံုးရွိတဲ့ေနရာကို နည္းနည္းႏွိပ္ေပး။ ေနာက္ တစ္မိနစ္ ႏွစ္မိနစ္ေလာက္ ထိုင္ၿပီးမွ လိုရာထသြားပါ။ အဲဒီလိုဆိုရင္ ဘာႏွလံုးျပႆနာမွ မျဖစ္ေတာ့ပါဘူး။

[ေမာင္ေမာင္လိႈင္(အပ္စိုက္ကု)၊ က်န္းက်န္းမာမာ အသက္ ၁၀၀ (၂)၊ စာမ်က္ႏွာ-၄၈၊ ၄၉၊ ၅၀၊ ၅၁၊ ၅၂]