အေမရိကန္တရား႐ံုးခ်ဳပ္အေၾကာင္း တစ္ေစ့တစ္ေစာင္း

အေမရိကန္ႏုိင္ငံ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒကို စက္တင္ဘာ ၁၇ ရက္ေန႔ ၁၇၈၇ ခုႏွစ္မွာ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒ ေရးဆြဲေရးညီလာခံက မူၾကမ္း ေရးဆြဲခဲ့ပါတယ္။ မတ္လ ၁၄ ရက္ေန႔ ၁၇၈၉ ခုႏွစ္မွာ စတင္အသက္၀င္ပါတယ္။ အေျခခံဥပေဒ အခန္း ၃ ပါ ျပ႒ာန္းခ်က္အရ တရား႐ံုးခ်ဳပ္ကို ေဖေဖာ္ဝါရီလ ၂ ရက္ေန႔ ၁၇၉၀ ခုႏွစ္မွ စတင္ တည္ေထာင္ခဲ့ပါတယ္။ အေမရိကန္အေျခခံဥပေဒအရ တရား႐ံုးခ်ဳပ္ဟာ အျမင့္ဆံုး တရားေရးအဖြဲ႔အစည္းျဖစ္ၿပီး အေျခခံဥပေဒကို အဓိပၸါယ္ဖြင့္ဆို ဆံုးျဖတ္ဖို႔အတြက္လည္း တာ၀န္ရိွပါတယ္။ တရား႐ံုးခ်ဳပ္ တရားသူႀကီးမ်ားကို သမၼတက အမည္စာရင္း တင္သြင္းၿပီး အထက္လႊတ္ေတာ္က အတည္ျပဳ ခန္႔အပ္ပါတယ္။ သက္တမ္းအကန္႔အသတ္ မရိွပါဘူး။ အရည္အခ်င္း ပ်က္ယြင္းေၾကာင္း ျပစ္တင္စြပ္စြဲ ဖယ္ရွားမခံရဘူးဆိုရင္ ဆႏၵရိွသေရြ႕ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္လို႔ ရပါတယ္။

၁၈၀၃ ခုႏွစ္မွာ တရားသူႀကီးခ်ဳပ္ ဂၽြန္မာရွယ္ ေခါင္းေဆာင္တဲ့ တရား႐ံုးခ်ဳပ္က Marbury v. Madison အမႈနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ကြန္ဂရက္လႊတ္ေတာ္က ျပ႒ာန္းခဲ့တဲ့ တရားစီရင္ေရးဆုိင္ရာဥပေဒ(၁၇၈၉) ဟာ ဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒနဲ႔ မကိုက္ညီဘူးလို႔ ဆံုးျဖတ္ခဲ့ပါတယ္။

ဒီအမႈဟာ အေမရိကန္အေျခခံဥပေဒ အသက္၀င္လာၿပီးေနာက္ ပထမဆံုးအျဖစ္ တရားစီရင္ေရး၊ ဥပေဒျပဳေရးနဲ႔ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမ႑ိဳင္သံုးခုရဲ့ အခန္းက႑ကို တိတိက်က် ခြဲျခားသတ္မွတ္ခဲ့တဲ့ စီရင္ခ်က္ ျဖစ္တဲ့အတြက္ သမုိင္း၀င္စီရင္ထံုး Landmark Case အျဖစ္ မွတ္တမ္းတင္ခဲ့ပါတယ္။ ဒီဆံုးျဖတ္ခ်က္မွာ တရားသူႀကီးခ်ဳပ္ ဂၽြန္မာရွယ္က အေျခခံဥပေဒကို အဓိပၸါယ္ဖြင့္ဆိုျခင္းနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး တရား႐ံုးခ်ဳပ္ရဲ့ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ကို အခုလိုေရးသားခဲ့ပါတယ္ -

Congress cannot pass laws that are contrary to the Constitution, and it is the role of the Judicial system to interpret what the Constitution permits.

တရားသူႀကီးခ်ဳပ္ ဂၽြန္မာရွယ္ဟာ ၁၈၀၁ ခုႏွစ္ကေန ၁၈၃၅ ခုႏွစ္အထိ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခဲ့ၿပီး အေမရိကန္ သမုိင္းမွာ တရားေရးမ႑ိဳင္ရဲ႕ အခန္းက႑ကို တိတိက်က် ပိုင္းျခားသတ္မွတ္ေပးခဲ့သူအျဖစ္ ထင္ရွားခဲ့ပါတယ္။ သူ႔ကို ေရြးခ်ယ္တာ၀န္ေပးခဲ့တဲ့ သမၼတဂၽြန္အဒမ္ကေတာ့ တရားသူႀကီးဂၽြန္မာရွယ္ဟာ အေမရိကန္ျပည္သူေတြအတြက္ သူေပးခဲ့တဲ့ အေကာင္းဆံုး လက္ေဆာင္ပါပဲလို႔ ေျပာခဲ့ပါတယ္။

၁၈၀၃ ခုႏွစ္ Marbury v. Madison အမႈကေနစၿပီး ၂၀၁၀ ျပည့္ႏွစ္အထိ တရား႐ံုးခ်ဳပ္ဟာ ကြန္ဂရက္လႊတ္ေတာ္က ျပ႒ာန္းတဲ့ ဥပေဒ သို႔မဟုတ္ ဥပေဒပါ ျပ႒ာန္းခ်က္အခ်ိဳ႕ဟာ အေျခခံဥပေဒနဲ႔ မကိုက္ညီဘူးလို႔ ဆံုးျဖတ္ခဲ့တာ ၁၆၃ ႀကိမ္ ရိွပါတယ္။

တရား႐ံုးခ်ဳပ္ သမုိင္းတစ္ေလွ်ာက္မွာ တရား႐ံုးခ်ဳပ္တစ္ခုလံုးကို ျပစ္တင္စြပ္စြဲၿပီး ဖယ္ရွားဖို႔ႀကိဳစားတာ တစ္ႀကိမ္မွ မႀကံဳခဲ့ရပါဘူး။ ၁၈၀၅ တရား႐ံုးခ်ဳပ္တရားသူႀကီး Samuel Chase ကိုပဲ တရားစီရင္တဲ့ေနရာမွာ ပါတီစြဲနဲ႔ လုပ္တယ္ဆိုၿပီး ျပစ္တင္စြပ္စြဲဖို႔ ေဆာင္ရြက္ခဲ့ဖူးပါတယ္။ ဒီစြပ္စြဲခ်က္ဟာလည္း စစ္ေဆးၾကားနာတဲ့ အထက္လႊတ္ေတာ္ရဲ႕ ပယ္ခ်ျခင္း ခံခဲ့ရပါတယ္။ အေမရိကန္တရား႐ံုးခ်ဳပ္သမုိင္းမွာ သူဟာ တစ္ဦးတည္းေသာ ျပစ္တင္စြပ္စြဲၿပီး ရာထူးက ဖယ္ရွားဖို႔ ႀကိဳးစားခံရေသာ တရား႐ံုးခ်ဳပ္ တရားသူႀကီးလည္း ျဖစ္ပါတယ္။

 

(ဦးရဲထြဋ္ရဲ႕ Facebook စာမ်က္ႏွာက ျပန္လည္ကူးယူေဖာ္ျပပါတယ္။ မေန႔က တင္ေပးခဲ့တဲ့ ဆရာေမာင္၀ံသရဲ႕ စြပ္စြဲျပစ္တင္မယ္ဆိုတဲ့ကိစၥ ျပန္စဥ္းစားၾကပါဦးနဲ႔ ဆက္စပ္ၿပီး ဖတ္သင့္တယ္ထင္လို႔ ျပန္လည္ေ၀မွ်လိုက္တာပါ။)