၄၂။ အေနာ္ရထာ (၄၀၆-၄၃၉)

(ယခင္ပို႔စ္ "ပထမပုဂံေခတ္"မွ အဆက္)

အေနာ္ရထာမင္းသည္ ေနာင္ေတာ္ စုကၠေတးမင္းကို ပုန္ကန္စီးခ်င္းထိုး၍ အႏိုင္ရေလေသာ္ ေညာင္ဦးေစာရဟန္းမင္း၏သားေတာ္ က်ည္စိုးမင္းက နန္းခ်ခဲ့ေသာ မိမိ ခမည္းေတာ္ ကြမ္းေဆာ္ေၾကာင္းျဖဴမင္းႀကီးအား ထီးနန္းကို ျပန္၍အပ္ေလသည္။ မင္းႀကီးက မိမိ အိုမင္းေလၿပီဟု သားေတာ္အား အုပ္စိုးခြင့္ျပဳေလမွ ထီးနန္းကို ဆက္ခံေလသည္။ အေနာ္ရထာမင္းႀကီးသည္ သူရဲေကာင္းမ်ားကို ေျမႇာက္စားေလသည္။ သထံုျပည္မွ ႂကြလာေသာ ရွင္အရဟံကို အေၾကာင္းျပဳ၍ ဗုဒၶသာသနာ၌ သက္၀င္ယံုၾကည္သည့္အတုိင္း ေရႊစည္းခံု စေသာ ဘုရားပုထိုးမ်ားကို တည္ေတာ္မူေလသည္။ ၄၁၉ ခုႏွစ္တြင္ သထံုျပည္ မႏုဟာမင္းထံမွ ဗုဒၶပိဋကတ္ေတာ္မ်ားကို ေတာင္းခံရာ မရသျဖင့္ စစ္ထိုးေလသည္။ စစ္ေအာင္ႏိုင္သျဖင့္ မႏုဟာမင္းႏွင့္တကြ လက္မႈပညာသည္မ်ားကို ပုဂံျပည္သို႔ ေခၚေဆာင္သြားေလသည္။ အေနာ္ရထာမင္းႀကီးသည္ ႏိုင္ငံေတာ္နယ္စပ္တစ္ေလွ်ာက္တြင္ ျပည္ပရန္ကို တားဆီးရန္ ကင္းစခန္းၿမိဳ႔မ်ား တည္ေထာင္ေလသည္။ စုစုေပါင္း ၄၃ ၿမိဳ႔ ျဖစ္ေလသည္။ ႏိုင္ငံအရပ္ရပ္ရွိ ဆည္ေျမာင္း၊ ေခ်ာင္းကန္မ်ားကို ျပဳျပင္ေလသည္။ မိတၳီလာကန္ကိုဆယ္၍ ပန္းေလာင္ျမစ္၊ ေဇာ္ဂ်ီျမစ္တို႔တြင္ ဆည္မ်ားဖို႔၍ လယ္ေျမမ်ားကို ေရေပးသြင္းရန္ စီမံေလသည္။

အေနာ္ရထာမင္းႀကီးတြင္ အိမ္နိမ့္စံစဥ္က မိဖုရားမွ ေစာလူးမင္းကို ဖြားျမင္ေလသည္။ ေ၀သာလီမင္း၏ သမီးေတာ္ ပဥၥကလ်ာဏီ မင္းသမီးကိုမူ မိဖုရားအရာမေျမႇာက္မီ ရည္ငံရင္းရွိေသာ ရာဇတမာန္အမတ္၏ ကုန္းေခ်ာစကားေၾကာင့္ မင္းသမီးစစ္ မထင္မွတ္သျဖင့္ စြန္႔ေတာ္မူရာမွ သေႏၶပါရွိသြားရာတြင္ က်န္စစ္သားကို ဖြားျမင္ေလသည္။ ဥႆာပဲခူးသို႔ ဂၽြမ္းစစ္သည္မ်ား ခ်ီတက္လာရာ စစ္ကူေစလႊတ္ ႏွိမ္နင္းေပးသျဖင့္ ပဲခူးစားက သမီးေတာ္ မဏိစႏၵာကို ဆက္သလုိက္သည္ကိုလည္း မိဖုရားေျမႇာက္ေလသည္။ ေမာရွမ္းျပည္မွ ရွမ္းေစာ္ဘြား၏ သမီး ေစာမြန္လွကိုလည္း မိဖုရားေျမႇာက္ေလသည္။ အေနာ္ရထာမင္းသည္ တုိင္းခန္းလွည့္လည္ရာ ယူနန္နယ္ နန္းေစာႏိုင္ငံသို႔လည္းေကာင္း၊ ဘဂၤလားျပည္သို႔လည္းေကာင္း၊ ရခုိင္ျပည္သို႔လည္းေကာင္း ခရီးလွည့္လည္ ေရာက္ရွိခဲ့ေလသည္။ ရခုိင္မင္း၏ သမီးေတာ္ ထီးလိႈင္ျဖဴကိုလည္း သိမ္းပိုက္ေတာ္မူေလသည္။

အေနာ္ရထာမင္းႀကီးသည္ ၃၃ ႏွစ္တုိင္တုိင္ ႏိုင္ငံေတာ္ကို ထူေထာင္ၿပီးေနာက္ ေအာင္သာအရပ္တြင္ ကၽြဲ႐ိုင္းကို ႏွိမ္နင္းရာ ကၽြဲ႐ုိင္းခတ္မိ၍ နတ္ရြာစံေလသည္။

မွတ္ခ်က္
ဆရာလွသမိန္ ၏ ျမန္မာရာဇ၀င္အက်ဥ္း စာအုပ္မွ ျပန္လည္ကူးယူေဖာ္ျပျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ ျမန္မာစကား၊ ျမန္မာစာကို ေျပာဆိုေရးသားအသံုးျပဳေနသည့္ ျမန္မာလူမ်ိဳးတစ္ေယာက္အေနျဖင့္ ျမန္မာျပည္တြင္မွ မဟုတ္ဘဲ မည္သည့္ေနရာေဒသတြင္ ေရာက္ရွိအေျခခ်ေနထိုင္ေနသည္ျဖစ္ေစ ျမန္မာ့အေၾကာင္း၊ ျမန္မာ့ရာဇ၀င္ကို သိသင့္သည္ဟု ယူဆသည့္အတြက္ ျပန္လည္ကူးယူေဖာ္ျပျခင္း ျဖစ္ပါသည္။