"ဂ်ာနယ္႐ံုးေတာ္စီရင္ခ်က္" ဆိုတဲ့ေခါင္းစဥ္နဲ႔ စာတစ္ပုဒ္ ေရးခဲ့ဖူးပါတယ္။ မႈခင္းသတင္း ေရးၾကတဲ့အခါမွာ လူသတ္ေကာင္ ဘယ္သူ၊ မုဒိမ္းေကာင္ ဘယ္၀ါ၊ ေဖာက္ထြင္းေရးသမား ေမာင္ဟိုဒင္း စသျဖင့္ နာမည္ေတြနဲ႔အတူ နာမ၀ိေသသနပုဒ္ေတြပါ တပ္ေပးလိုက္ၾကတာေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ေရးခဲ့တာျဖစ္တယ္။
ဥပေဒသတ္မွတ္ခ်က္
ျမန္မာႏိုင္ငံအပါအ၀င္ ကမၻာ့ႏိုင္ငံအသီးသီးမွာ က်င့္သံုးၾကတဲ့ တရားဥပေဒစနစ္ေတြမွာ တရား႐ံုးေတာ္က အျပစ္ရွိတယ္လို႔ စီရင္ဆံုးျဖတ္ျခင္း မျပဳသမွ် ကာလပတ္လံုး မည္သူမဆို အျပစ္မရွိတဲ့ ႏုိင္ငံသူ၊ ႏိုင္ငံသားမ်ား ျဖစ္ၾကတယ္လို႔ အတိအလင္း သတ္မွတ္ထားၾကပါတယ္။ တစ္စံုတစ္ေယာက္က စြပ္စြဲတယ္ဆို႐ံုမွ်နဲ႔ အျပစ္ရွိတယ္လို႔ သတ္မွတ္ေျပာဆို ေရးသားျခင္း မျပဳႏိုင္ပါဘူး။ ရဲ ဒါမွမဟုတ္ အစိုးရဥပေဒ႐ံုးက ႐ံုးေတာ္မွာ ေလွ်ာက္ထားစြဲခ်က္တင္႐ံုနဲ႔လည္း အျပစ္ရွိတယ္လို႔ သတ္မွတ္ျခင္း မျပဳႏိုင္ေသးပါဘူး။ အဲဒီအဆင့္မွာ သံသယရွိသူ (suspected)၊ စြပ္စြဲခံရသူ (accused, alleged) ဆိုတဲ့ အသံုးအႏႈန္းမ်ားသာ သံုးႏိုင္ပါတယ္။
ၾသဇာသံုးျခင္း
စြဲခ်က္တင္တယ္ဆိုတာက စြပ္စြဲသူဘက္က အမႈအခင္းျဖစ္ပ်က္ပံု အျခင္းအရာေတြကို အခိုင္အမာ တည္ေဆာက္ၿပီး သက္ေသသကၠာရေတြ အစံုအလင္နဲ႔ ႐ံုးေတာ္ကို ေလွ်ာက္ထားတင္သြင္းတဲ့ အဆင့္သာျဖစ္တယ္။ ႐ံုးေတာ္က အျပစ္ရွိတယ္ မရွိဘူး စီရင္ဆံုးျဖတ္ျခင္း မျပဳေသးပါဘူး။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ စြပ္စြဲခံရသူကို လူသတ္သမား၊ မုဒိမ္းသမား၊ ေဖာက္ထြင္းေရးသမားဆိုတဲ့ ၀ိေသသနပုဒ္ေတြတပ္ၿပီး ေရးသားမယ္ဆိုရင္ တရားစီရင္ေရး တိမ္းေစာင္းသြားေအာင္ ၾသဇာသံုးျခင္းဆိုတဲ့ အဓိပၸာယ္သက္ေရာက္ သြားေစႏိုင္ပါတယ္။ တရား႐ံုးေတာ္ကို မေထမဲ့ျမင္ျပဳမႈ (contempt of court) နဲ႔ ႐ံုးေတာ္က အေရးယူ အျပစ္ေပးႏိုင္ပါတယ္။
သ႐ုပ္ေဆာင္ျပခ်က္
တခ်ဳိ႕မႈခင္းသတင္းေတြ ေရးၾကရာမွာ စြပ္စြဲခံရသူကို ဘယ္လိုဘယ္ပံု မႈခင္းက်ဴးလြန္ခဲ့တယ္ဆိုတဲ့ သ႐ုပ္ေဆာင္ျပခ်က္ (demonstration) ေတြကို အေသးစိတ္ေဖာ္ျပေနၾကတာေတြ ေတြ႕ရပါတယ္။ ေဖာက္ထြင္းေရးသမားက အိမ္ေပၚကို ဘယ္လိုတက္တယ္။ ဘယ္တံခါးကို ဘယ္လိုဖြင့္တယ္။ ဘယ္ေနရာက ဘီ႐ိုကို ဘယ္လိုဖြင့္ၿပီး ယူတယ္ဆိုတာေတြကို ဓာတ္ပံု႐ိုက္ၿပီး အတိအက် ေဖာ္ျပၾကတယ္။ မုဒိမ္းက်င့္၊ လူသတ္မႈဆိုရင္လည္း အလားတူပဲ။ မုဒိမ္းသမားက မိန္းကေလးကို ဘယ္ေနရာကေစာင့္ၿပီး ဘယ္လိုဓားေထာက္ ဆြဲေခၚသြားတယ္။ ဘယ္ခ်ံဳကြယ္မွာ ဘယ္လိုမေတာ္မတရားျပဳက်င့္ၿပီး ဘယ္လိုသတ္ခဲ့တယ္။ ဓားကို ဘယ္ေနရာမွာ ၀ွက္ထားခဲ့တယ္ ဆိုတာေတြကို တစ္ကြက္ခ်င္း ဇာတ္လမ္းဆင္ ႐ိုက္ယူထားသမွ်အားလံုး သတင္းထဲမွာ ထည့္သြင္းေဖာ္ျပၾကတယ္။
သတင္းေထာက္အလုပ္မဟုတ္
ဒီလို သ႐ုပ္ေဆာင္ျပခ်က္မ်ဳိးေတြကို ရဲက အမႈတည္ေဆာက္ရာမွာ ပိုၿပီးခိုင္မာေစဖို႔အတြက္ ျပဳလုပ္ၾကေလ့ရွိတယ္။ ဒါေပမယ့္ တရား႐ံုးက ဒီတင္ျပခ်က္ေတြကို ျဖစ္ရပ္မွန္လို႔ ဆံုးျဖတ္ခ်က္မခ်ရေသးသေရြ႕ ဒါေတြဟာ စြပ္စြဲခ်က္ သက္သက္မွ်သာ ရွိေသးတယ္။ သတင္းအျဖစ္ေရးရာမွာ ရဲဘက္က စြပ္စြဲတင္ျပခ်က္အျဖစ္ ေပၚလြင္ေအာင္ ေရးဖို႔လိုပါတယ္။ လူသတ္သမား၊ မုဒိမ္းသမား၊ ေဖာက္ထြင္းသမားဆိုတဲ့ ၀ိေသသနပုဒ္ေတြ လံုး၀ထည့္မေရးရပါဘူး။ ဒီလို ၀ိေသသနပုဒ္ေတြ ထည့္ေရးၿပီး သ႐ုပ္ေဆာင္ျပခ်က္ ဓာတ္ပံုေတြကိုလည္း တကယ့္ျဖစ္ရပ္မွန္အျဖစ္ ေရးသားေဖာ္ျပတယ္ဆိုရင္ သတင္းေထာက္အလုပ္ လုပ္ရာမေရာက္ေတာ့ဘဲ "ဆြဲခ်" အလုပ္ လုပ္တဲ့သေဘာ သက္ေရာက္သြားၿပီျဖစ္တယ္။ ေရးတဲ့သူဟာ သတင္းေထာက္မဟုတ္ေတာ့ပါဘူး။ "ဆြဲခ်" ျဖစ္သြားပါၿပီ။
အမႈခိုင္မာေစဖို႔
သ႐ုပ္ေဆာင္ျပခ်က္ ဓာတ္ပံုေတြ စီစဥ္႐ိုက္ကူးတယ္ဆိုတာ ရဲကသူ႕အမႈ ခိုင္မာေစဖို႔အတြက္ လုပ္တာျဖစ္တယ္။ သူ႕အလုပ္ သူလုပ္တာမို႔ ဘာမွေျပာစရာ မလိုဘူး။ တရား႐ံုးေတာ္ကလည္း ဒီပံုေတြကိုသာၾကည့္ၿပီး တစ္ဖက္သတ္ ဆံုးျဖတ္တာမဟုတ္ဘူး။ စြပ္စြဲခံရသူဘက္က တင္ျပတဲ့ သက္ေသအေထာက္အထား ေတြကိုလည္း အေသအခ်ာ ၾကားနာစစ္ေဆးရေသးတာျဖစ္တယ္။အားလံုးၾကားနာစစ္ေဆးၿပီးမွ စီရင္ခ်က္ခ်ရပါတယ္။ ရဲဘက္က ဘယ္လိုပဲ စြပ္စြဲစြပ္စြဲ၊ ခိုင္လံုထင္ရွားမႈမရွိလို႔ ကြင္းလံုးကြၽတ္လႊတ္ေပးလိုက္ရတဲ့ အမႈမ်ဳိးေတြ မနည္းလွပါဘူး။ ဘယ္လိုပဲရွိေစ၊ ရဲက ရဲအလုပ္လုပ္ၿပီး တရား႐ံုးက တရား႐ံုးအလုပ္ လုပ္ၾကရင္ ၿပီးတာပါပဲ။ ဘာျပႆနာမွ ေပၚလာစရာ မရွိပါဘူး။
သတင္းေပးလိုလို
ၾကားထဲက အေနအထိုင္မတတ္ျဖစ္ၿပီး ကိုယ့္အလုပ္ျဖစ္တဲ့ သတင္းေထာက္အလုပ္ကို မွန္မွန္ကန္ကန္မလုပ္ဘဲ ရဲကေပးတဲ့အတိုင္း လိုက္ေရးတဲ့ သတင္းေထာက္ကသာ ရဲသတင္းေပးလိုလို၊ ဆြဲခ်လိုလိုျဖစ္ၿပီး စာဖတ္ပရိသတ္ရဲ႕ အထင္ျမင္ေသး ခံရ႐ံုသာမက ႐ံုးေတာ္ကသာ မသက္ညႇာဘူးဆိုရင္ ႐ံုးေတာ္ကို မထီမဲ့ျမင္ျပဳမႈနဲ႔ေတာင္ အေရးယူခံရတဲ့အျဖစ္ ေရာက္သြားႏိုင္ပါတယ္။ သတင္းသမားဆိုတာ ျဖစ္တဲ့သတင္းကို ျဖစ္တဲ့အတိုင္း တိတိက်က် မွန္မွန္ကန္ကန္ ေရးသားေဖာ္ျပဖို႔ပဲ အားထုတ္ရတယ္။ ကိုယ့္အတၱေနာမတိနဲ႔၀င္ၿပီး မွားတယ္၊ မွန္တယ္ ဆံုးျဖတ္လို႔မရဘူး။ ဆြဲခ်၀င္လုပ္လုိ႔လည္း မရဘူး။ သတင္းေထာက္ဆိုတာ သတင္းေထာက္သာျဖစ္တယ္။
ႏိုင္ငံေရးပြဲစားမဟုတ္
လူတစ္ဖက္သား ဒုကၡေရာက္ေအာင္ ေခ်ာက္တြန္းျခင္း၊ ဆြဲခ်လုပ္ျခင္းဆိုတာ အင္မတန္ေအာက္တန္းက်တဲ့ အလုပ္မ်ဳိးျဖစ္တယ္။ အင္မတန္ စိတ္ထားယုတ္ညံ့သူမ်ားကလြဲလို႔ ဘယ္သူမွမလုပ္ဘူး။ မလုပ္႐ံုသာ မဟုတ္ဘူး။ လုပ္တဲ့သူမ်ားကို လူတိုင္းက စက္ဆုပ္ရြံရွာၿပီး ေဆးေဖာ္ေၾကာဖက္ေတာင္ မလုပ္ခ်င္ၾကဘူး။ ၾကဥ္ထားေလ့ရွိၾကတယ္။ သတင္းသမားဆိုတာ စတုတၴမ႑ိဳင္ကို တည့္မတ္ေအာင္ တာ၀န္ယူထိန္းသိမ္း ေစာင့္ေရွာက္ရသူျဖစ္လို႔ ဆြဲခ်အလုပ္မ်ဳိး ဘယ္သူ႔ကိုမွ မလုပ္ရသလို တရားသူႀကီးအလုပ္ ၀င္လုပ္ၿပီး မွားတယ္ မွန္တယ္လည္း မဆံုးျဖတ္ရပါဘူး။ အလားတူပဲ သတင္းသမားဆိုတာ ႏိုင္ငံေရးသမား မဟုတ္သလို ႏိုင္ငံေရးပြဲစားလည္း မလုပ္ရပါဘူး။ ဘယ္သူ႔ဘက္ကမွ ေရွ႕ေနလည္း လိုက္မေပးရပါဘူး။ သတင္းသမားရဲ႕ အလုပ္က သတင္းကို အမွန္ဆံုး၊ အျမန္ဆံုး၊ အတိက်ဆံုး ေရးသားေဖာ္ျပေပးဖို႔သာ ျဖစ္ပါတယ္။
အတြဲ (၅) အမွတ္ (၃၀)
May 5, Wednesday 2010
စာမ်က္ႏွာ - ၂၁
No comments:
Post a Comment