ႏိုင္ငံေရးသမားေကာင္း ျဖစ္ေျမာက္ေရး - ေမာင္၀ံသ

(ၾသစေၾတးလ် အမ်ိဳးသမီးႏုိင္ငံေရးအက်ိဳးေဆာင္တစ္ေယာက္၏ အႀကံျပဳခ်က္မ်ား)

ႏိုင္ငံေရးသမား (ႏိုင္ငံေရးအက်ိဳးေဆာင္)ေကာင္း ျဖစ္ေျမာက္ေရး ပညတ္ခ်က္ (၁၀) ပါးကုိ ၾသစေၾတးလ်ပါလီမန္ရဲ႕ အထက္လႊတ္ေတာ္အမတ္ေဟာင္း ဗစ္ကီ ေဗာင္း (Vicki Worrall Bourne) က ေရးသားၿပီး အင္တာနက္မွာ တင္ထားပါတယ္။
မစၥေဗာင္းဟာ နယူးေဆာက္သ္ေ၀း မဲဆႏၵနယ္ကေန အထက္လႊတ္ေတာ္အမတ္အျဖစ္ ေရြးေကာက္တင္ေျမႇာက္ခံရၿပီး ၁၉၉၀ ကေန ၂၀၀၂ အထိ ဆီေနတာအျဖစ္ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခဲ့သူ ျဖစ္ပါတယ္။

အမ်ိဳးသမီး ႏုိင္ငံေရးသမားတစ္ေယာက္ျဖစ္တဲ့ ဗစ္ကီေဗာင္း (၁၉၅၄ ဖြား) ရဲ႕ ႏို္င္ငံေရးျဖတ္သန္းမႈကို ၾကည့္ရင္ သူတို႔ဆီက ႏိုင္ငံေရးဘ၀အေၾကာင္း အၾကမ္းဖ်င္း သိႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။

သူမကို ဆစ္ဒနီၿမိဳ႕မွာေမြးတယ္။ တကၠသိုလ္က ဘီအက္စ္စီ၊ အမ္အက္စ္စီ ဘြဲ႔မ်ားရတယ္။ အဲဒီေနာက္ ၁၉၇၈ မွာ ဒီမိုကရက္ ဆီေနတာ ေကာ္လင္းေမဆင္ဆီမွာ သုေတသနမွဴးအျဖစ္ အမႈထမ္းတယ္။ ၁၉၈၀ မွာ ဒီမိုကရက္ပါတီကုိ ၀င္တယ္။ သူမရဲ႕ လက္ဦးဆရာ ေမဆင္ ရာထူးက ႏႈတ္ထြက္သြားတဲ့အခါ ဗစ္ကီေဗာင္းဟာ ဆီေနတာ ေပါလ္ မကၠလင္းဆီမွာ သုေတသနမွဴး ဆက္လုပ္ခဲ့တယ္။ ၁၉၉၀ ေရြးေကာက္ပြဲက်ေတာ့ သူမဟာ ဆီနိတ္တာ ေရြးေကာက္ပြဲ၀င္ၿပီး အေရြးခံရတယ္။ ဇူလိုင္ ၁၉၉၀ ကစၿပီး ဆီေနတာျဖစ္ခဲ့ရာက ၁၉၉၆ မွာ ဒုတိယအႀကိမ္ ေရြးေကာက္ခံရတယ္။ ၂၀၀၁ က်ေတာ့ အေထြေထြေရြးေကာက္ပြဲမွာ ၾသစေၾတးလ် ဂရင္းပါတီက အမတ္ေလာင္း ကယ္ရီကုိ ႐ံႈးနိမ့္ခဲ့တယ္။ သူတို႔ဆီမွာက ႏုိင္ငံေရးသမားဆိုတာ ႏိုင္တစ္ခါ ႐ံႈးတစ္လွည့္ ဒီလိုပဲ သြားေနၾကတာပဲဆိုေတာ့ ဗစ္ကီေဗာင္းဟာ သူမရဲ႕ အလွည့္ကုိ ေစာင့္ေနတုန္းပါပဲ။

ဗစ္ကီေဗာင္းက ႏုိင္ငံေရးလုပ္မည့္သူေတြကို ေဆာင္ရန္ ေရွာင္ရန္ အခ်က္ (၁၀) ခ်က္ ပညာေပးၿပီး အင္တာနက္မွာ တင္ထားပါတယ္။

၁။ မိမိကုိယ္ကုိယ္ ႏွိမ့္ခ်ပါ။
ေနရာယူတတ္တုိင္း အာဏာရသည္မဟုတ္။
တစ္ဦးခ်င္းအေနနဲ႔ သင့္မွာ မျဖစ္စေလာက္ အာဏာေလးပဲ ရွိတယ္ဆိုတာ နားလည္ထားပါ။
အာဏာဆိုတာ စုေပါင္းလုပ္ရပ္ကေန ထြက္ေပၚလာျခင္းသာ ျဖစ္တယ္။

၂။ အျခားသူမ်ားကို ေကာင္းမြန္စြာဆက္ဆံပါ။
ျပည္သူေတြႏွင့္ မကင္းမကြာေနပါ။ ေနာင္အခါ သူတို႔ရဲ႕ ေထာက္ခံမႈကို သင္လိုအပ္လာလိမ့္မယ္။

၃။ မဟာဗ်ဴဟာေျမာက္ စဥ္းစားပါ။
အာဏာ ဘယ္မွာရွိသလဲ။
အျခားသူေတြရဲ႕ သေဘာတူညီခ်က္ကို ငါ ဘယ္လို ရႏုိင္မလဲ။
ငါ့ကို ဘယ္သူေတြက ေထာက္ခံမလဲ။
လူတုိင္းလူတုိင္းအေနနဲ႔ တစ္ခုခုေတာ့ အက်ိဳးအျမတ္ ရရွိသြားတဲ့ အေနအထားကို ဖန္တီးပါ။

၄။ အထူးျပဳပါ။
သင္စိတ္၀င္စားတဲ့ ဘာသာရပ္ေခါင္းစဥ္ တစ္ခုကို ေရြးခ်ယ္ပါ။ အဲဒီ ဘာသာရပ္ကို ေသေသခ်ာခ်ာ သုေတသနျပဳပါ။
သင္ေလ့လာထားတဲ့ ဘာသာရပ္နဲ႔ပတ္သက္လို႔ ပါလီမန္ထဲမွာ သင္ဟာ ကၽြမ္းက်င္သူတစ္ေယာက္ ျဖစ္ေနပါေစ။
ေနာက္ဆံုးေတာ့ အျခားသူမ်ားက အမ်ားေရွ႕မွာျဖစ္ျဖစ္၊ တစ္ဦးခ်င္းပဲျဖစ္ျဖစ္ သင့္အျမင္ကို ေမးျမန္းလာရတဲ့အထိ ျဖစ္လာမယ္။ ဒါဟာ သင့္အေနနဲ႔ အေတာ္ႀကီးမားတဲ့ ေနရာရမႈနဲ႔ ၾသဇာလႊမ္းမိုးမႈ ျဖစ္တယ္။

၅။ ရွင္းလင္းသဲကြဲၿပီး လက္ေတြ႔ျဖစ္ႏုိင္ေခ်ရွိတဲ့ ပန္းတုိင္မ်ား ရွိပါေစ။
သင္ေရြးေကာက္တင္ေျမႇာက္ခံရခ်ိန္ကစလို႔ သင္ဘာေတြ စြမ္းေဆာင္လိုသလဲဆိုတာကို သိပါ။
ကမၻာႀကီးကို ေျပာင္းလဲပစ္ဖို႔ေတာ့ မႀကိဳးစားပါနဲ႔။
အတုိင္းအဆရွိတဲ့ ရည္မွန္းခ်က္မ်ားကို ေရြးခ်ယ္ပါ။ (သင့္စိတ္ဓာတ္နဲ႔ ကုိက္ညီတာ ျဖစ္ပါေစ။)

၆။ ကိစၥရပ္မ်ားကို နားလည္ပါေစ။
သုေတသနျပဳပါ။
ေဒသႏၲရျပႆနာကေန ႏုိင္ငံတကာျပႆနာအထိ ဘယ္ကိစၥရပ္ကို ေဆြးေႏြးသည္ျဖစ္ေစ၊ သင့္မွာ ေနာက္ဆံုး သတင္းအခ်က္အလက္ ရွိေနေအာင္ ေလ့လာထားပါ။

၇။ သူတစ္ပါးေျပာတာေတြကို နားေထာင္ပါ။
အရာရာကို သင္သိၿပီးသားလို႔ မထင္ပါနဲ႔။
အျခားသူမ်ားရဲ႕ အေတြ႔အႀကံဳဟာ သင့္အေတြ႔အႀကံဳနဲ႔ မတူကြဲျပားႏုိင္တယ္။ သူမ်ားရဲ႕ အေတြ႔အႀကံဳက သင့္အျမင္ကို ျပန္လည္သံုးသပ္ဖို႔ အေထာက္အကူ ျဖစ္ႏုိင္တယ္။

၈။ က႐ုဏာနဲ႔ ေလးစားသမႈကို ဘယ္လိုျငင္းဆန္ရမလဲ ေလ့လာထားပါ။
ဟင့္အင္းလို႔ ေျပာရတာ၊ ျငင္းဆန္ရတာ မလြယ္ပါဘူး။ သင္ ျငင္းဆန္လုိက္သူရဲ႕ အကူအညီကို တစ္ခ်ိန္ခ်ိန္မွာ သင္ လိုေကာင္း လုိလာႏိုင္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ သင္ျငင္းဆန္တဲ့အခါ တစ္ဖက္သားကို ေစာ္ကားလုိက္သလို မျဖစ္ပါေစနဲ႔။

၉။ သင့္ေနရာဌာနကို နားလည္ပါေစ။
ပါလီမန္ရဲ႕ လုပ္ထံုးလုပ္နည္းစည္းမ်ဥ္းေတြနဲ႔ အစဥ္အလာေတြကို ပို၍ နားလည္ေလ၊ အဲဒါေတြကို အသံုးခ်ၿပီး သင့္ရည္မွန္းခ်က္မ်ားကို ပို၍ စြမ္းေဆာင္ႏုိင္စြမ္းရွိေလ။

၁၀။ ေလးစားေလာက္သူ ျဖစ္ပါေစ။
အျခားသူမ်ားရဲ႕ အျမင္မ်ားနဲ႔ အေတြ႔အႀကံဳမ်ားကို သင္က ေလးစားသမႈရွိေၾကာင္း ျပပါ။
သင္ဟာ ယံုၾကည္ေလာက္သူျဖစ္ေၾကာင္း သိသာထင္ရွားပါေစ။
အက်င့္ပ်က္ အျပဳအမူမ်ားကို သိေအာင္ ေလ့လာထားပါ။

Ref: Ten Rules For Being a Good Politician (and Member of Parliament), Vicki Bourne.

[ေမာင္၀ံသ၊ ရွာမွရွားတဲ့ ႏုိင္ငံေရးသမားႏွင့္ ႏိုင္ငံေရးေဆာင္းပါးမ်ား၊ စာမ်က္ႏွာ-၁၈၇ မွ ၁၉၀]