ဟန္႔ရာက တန္႔၊ တန္႔ရာက တံုးသြားတတ္တယ္ - လူထုစိန္၀င္း

"စာနယ္ဇင္းက်င့္၀တ္ေတြ ေရးခဲ့သလို ဘေလာ့ဂါက်င့္၀တ္ဆုိၿပီး ေရးပါဦး ခင္ဗ်။ အခု ဘေလာ့ဂ္ေတြ သိပ္မ်ားလာၿပီး တခ်ိဳ႕က မဟုတ္မဟတ္ေတြခ်ည္း ေရးေနၾကတယ္"

လူငယ္ စာနယ္ဇင္းသမားတစ္စု ေရာက္လာၿပီး ေျပာလုိက္တာ ျဖစ္ပါတယ္။ စာနယ္ဇင္းက်င့္၀တ္ေတြအေၾကာင္း အၿမဲလိုလို ေရးေနတာေၾကာင့္ ခုလို ေျပာလုိက္တာပါ။ အင္တာနက္၀က္ဘ္ဆိုက္ေတြ၊ ဘေလာ့ဂ္ေတြကို ေစာင့္ၾကည့္ဖတ္႐ႈေနသူျဖစ္ေတာ့ သူတို႔ေျပာသလို ဘေလာ့ဂ္ေတြ ေသာင္းခ်ီရွိေနတာ ေတြ႔ရပါတယ္။ အေတာ္မ်ားမ်ားကလည္း မဖြယ္မရာေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ တခ်ိဳ႕ဆို ညစ္ညမ္းတာေတြ ျဖစ္ပါတယ္။

လူထုဂ်ာနယ္လစ္ေတြ
ဘေလာ့ဂ္ဆိုတာေတြ ေပၚေပါက္လာတာ သိပ္မၾကာလွေသးပါဘး။ ကြန္ပ်ဴတာသံုးႏိုင္သူတိုင္း ကုိယ္ပိုင္ဘေလာ့ဂ္ေတြ လုပ္လို႔ရတာေၾကာင့္ အခ်ိန္ေပးႏိုင္သူတိုင္း၊ ၀ါသနာပါသူတိုင္း ဘယ္သူမဆို လုပ္ႏုိင္ၾကပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ လူငယ္ကေလးေတြက အမ်ားဆံုး လုပ္ၾကပါတယ္။ တခ်ိဳ႕က သတင္းေတြ ဖလွယ္ၾကတယ္။ တခ်ိဳ႕က ေဖ်ာ္ေျဖေရးအတြက္၊ တခ်ိဳ႕က ပညာေရးအတြက္ လုပ္ၾကတယ္။ လူတုိင္း လုပ္လို႔ရတာေၾကာင့္ ဒီလိုလုပ္တဲ့ ဘေလာ့ဂါေတြကို တခ်ိဳ႕က "လူထု ဂ်ာနယ္လစ္" (Citizen Journalist) လို႔ အမည္တပ္ေပးၾကတယ္။ စစခ်င္းေတာ့ အေပ်ာ္လုပ္ၾကတာပါ။ လုပ္ရင္းလုပ္ရင္းနဲ႔ ေနာက္ေတာ့ တကယ္၀ါသနာပါသြားၿပီး တကယ့္ကို ပံုမွန္ဘေလာ့ဂ္ေတြေထာင္ၿပီး သတင္းအလုပ္လုပ္တဲ့ ဘေလာ့ဂါေတြ ေပၚေပါက္လာခဲ့ပါတယ္။

ရင္ဖြင့္တဲ့ေနရာ
ဘေလာ့ဂါေတြဟာ အမ်ားအားျဖင့္ လူငယ္ကေလးေတြ ျဖစ္ၾကတယ္။ တခ်ိဳ႕က သတင္းအလုပ္ကို ၀ါသနာပါလို႔ လုပ္ၾကတာ။ တခ်ိဳ႕ကေတာ့ ကုိယ့္ရင္ထဲမွာ မ်ိဳသိပ္ထားရတာေတြကို ဖြင့္ထုတ္ပစ္လိုက္ခ်င္လို႔ လုပ္ၾကတာ။ ဒီလို ရင္ဖြင့္ခ်င္သူေတြက အမ်ားစုပါ။ လူငယ္ကေလးေတြဆိုေတာ့ ရင္ထဲရွိတာေတြ ဖြင့္ထုတ္ရင္းနဲ႔ မေတာ္မသင့္တာေတြ ေျပာမိ၊ ေရးမိၾကတာေတြလည္း ရွိပါတယ္။ တမင္တကာကို မဟုတ္မဟတ္၊ မေတာ္တေရာ္ေတြ လုပ္သူတခ်ိဳ႕လည္း ရွိပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ေသာင္းနဲ႔ခ်ီတဲ့ ဘေလာ့ဂ္ေတြထဲမွာ သိပ္အမ်ားႀကီးေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ အမ်ားစုကေတာ့ လူငယ္ကေလးေတြ အေပ်ာ္တမ္းလုပ္ၾကတာေတြမို႔ သင့္-မသင့္၊ ေတာ္-မေတာ္၊ တင့္တယ္၏-မတင့္တယ္၏ မစဥ္းစားတတ္လို႔ မေလ်ာ္မကန္ ျဖစ္ေနတာေတြသာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဘေလာ့ဂ္တို႔၊ အင္တာနက္တို႔ ဆိုတာေတြကို စၿပီးသံုးႏုိင္ၾကတာ ဘာမွမၾကာေသးပါဘူး။ ဒီေတာ့ လူငယ္ကေလးေတြအဖို႔ ကစားစရာအ႐ုပ္ရသလို ေဆာ့လို႔ကစားလို႔ အားမရႏိုင္ေအာင္ ျဖစ္ၾကတာ သဘာ၀က်ပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ အျပင္မွာ ေျပာလို႔မရတဲ့ စကားမ်ိဳးေတြကို ဘေလာ့ဂ္ထဲမွာ စိတ္ရွိလက္ရွိ ေျပာထည့္လို႔ရႏုိင္တယ္ ဆိုတာကလည္း လူငယ္တို႔ရဲ႕အႀကိဳက္ ျဖစ္ေနတယ္ေလ။ အဲဒါေၾကာင့္ ဘေလာ့ဂါေတြ မ်ားေနတာ ျဖစ္ပါတယ္။

စမ္းသပ္မွ ေတြ႔ရွိတယ္
ကြန္ပ်ဴတာ အင္တာနက္ဆိုတာကလည္း ကစားစရာ အသစ္အဆန္း၊ ဘေလာ့ဂါေတြ အမ်ားစုကလည္း လူငယ္ကေလးေတြ ျဖစ္ေနတာေၾကာင့္ က်င့္၀တ္ေတြ ဘာေတြနဲ႔ေျပာၿပီး "မဟန္႔" ခ်င္ပါဘူး။ လူငယ္ကေလးေတြ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ရင္ဖြင့္ေစခ်င္တယ္။ ကြန္ပ်ဴတာနဲ႔ ရင္ဖြင့္တာက ဘီယာဆုိင္လို၊ ႏိုက္ကလပ္လို ေနရာမ်ိဳးေတြ သြားရင္ဖြင့္တာေတြထက္ေတာင္ ပိုၿပီး အႏၱရာယ္ကင္းပါတယ္။ လူႀကီးေတြက "ဟန္႔" ရင္ လူငယ္ေတြရဲ႕ တက္ေနတဲ့အရွိန္ေတြ "တန္႔" သြားတတ္ပါတယ္။ "တန္႔"ရာကေန တစ္ဆင့္တက္ေတာ့ "တံုး"သြားပါေရာ။ ဒီေတာ့ ဘယ္ေကာင္းေတာ့မွာလဲ။ လူငယ္ေတြ အၫြန္႔တံုးသြားျခင္းဆိုတာ တိုင္းျပည္ရဲ႕ တိုးတက္ထြန္းကားမႈ အဆံုးတုိင္သြားျခင္းပဲ ျဖစ္တယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ အသစ္အဆန္းကို စမ္းသပ္ေနၾကတဲ့ လူငယ္ေတြကို တားဆီးခ်ဳပ္ခ်ယ္ မလုပ္ခ်င္ဘူး။ စမ္းသပ္မွ ေတြ႔ရွိႏုိင္တယ္။ ဘာမွမစမ္းသပ္ရင္ ဘာမွ မေတြ႔ႏုိင္ဘူး။ ဘာမွမေတြ႔ေတာ့ ဘယ္လိုလုပ္ၿပီး တုိးတက္မွာလဲ။

မရွိမျဖစ္ R နဲ႔ D
တုိင္းျပည္ ထြန္းကားတုိးတက္ဖို႔ဆိုရင္ အသစ္အဆန္းေတြ စမ္းသပ္ရွာေဖြေနဖို႔ လူငယ္ေတြကို အားေပးရပါမယ္။ လိုအပ္တာေတြကိုလည္း ျဖည့္ဆည္းေပးရပါမယ္။ ထြန္းကားတိုးတက္တဲ့ ႏုိင္ငံတုိင္းမွာ သုေတသနနဲ႔ ဖြံ႔ၿဖိဳးေရး (Research and Development) လုပ္ငန္းကို အစိုးရေတြက လုပ္ကုိင္႐ံုသာမက စီးပြားေရးလုပ္ငန္းႀကီးတိုင္းမွာလည္း R & D ဆိုတဲ့ ဌာနေတြကို ေငြေၾကးအမ်ားႀကီး အကုန္အက်ခံၿပီး လုပ္ေဆာင္ၾကပါတယ္။ စာသင္ႏွစ္တစ္ႏွစ္ ၿပီးဆံုးေတာ့မယ္ဆိုရင္ ကုမၸဏီႀကီးေတြက တကၠသိုလ္ေက်ာင္းေတြကိုသြားၿပီး ထူးခၽြန္ထက္ျမက္တဲ့ ေက်ာင္းသားေတြကို မက္လံုးအမ်ိဳးမ်ိဳးေပးၿပီး စည္း႐ံုးေခၚယူေလ့ ရွိပါတယ္။ လူငယ္ေတြရဲ႕ အစြမ္းအစကို ယံုၾကည္အားထားတဲ့သေဘာ ျဖစ္ပါတယ္။

ယံုၾကည္မႈ အေရးအႀကီးဆံုး
ကုိယ့္ကိုယ္ကုိယ္ ယံုၾကည္စိတ္ခ်စြာနဲ႔ တာ၀န္တစ္ခုခု ေပးအပ္တယ္ဆိုရင္ ကုိယ့္ဘက္ကလည္း တာ၀န္ေက်ေအာင္ မျဖစ္မေန ႀကိဳးစားလုပ္ေဆာင္ ျပခ်င္တတ္တာဟာ လူ႔သဘာ၀ျဖစ္တယ္။ "ယံုၾကည္မႈ" ဆိုတာ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းအတြင္းမွာ အင္မတန္အေရးပါတဲ့ အရာတစ္ခုျဖစ္တယ္။ လူတစ္ဦးနဲ႔တစ္ဦး ယံုၾကည္မႈ အျပန္အလွန္ရွိမွ ခင္မင္ရင္းႏွီးတဲ့ ဆက္ဆံမႈ ရွိႏိုင္တယ္။ ႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံနဲ႔ တစ္ႏုိင္ငံ၊ လူမ်ိဳးတစ္မ်ိဳးနဲ႔ တစ္မ်ိဳးလည္း အျပန္အလွန္ယံုၾကည္မႈ ရွိၾကပါမွ ခ်စ္ၾကည္ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ ယွဥ္တြဲေနထိုင္လို႔ ရႏိုင္တယ္။ တစ္ဦးနဲ႔တစ္ဦးၾကားမွာ ယံုၾကည္မႈ ပ်က္ယြင္းသြားၿပီဆိုရင္ေတာ့ စစ္မွန္တဲ့ ရင္းႏွီးခ်စ္ခင္မႈကို ဘယ္လိုနည္းနဲ႔မွ တည္ေဆာက္လို႔ မရႏိုင္ပါဘူး။

လူငယ့္စြမ္းအား အဓိက
ႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံ တိုးတက္ထြန္းကားေအာင္ တည္ေထာင္ဖို႔ လူငယ္ေတြရဲ႕ စြမ္းအားဟာ အဓိက က်ပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ လူငယ္ေတြမွာမွ ထက္သန္တဲ့ အားမာန္ေတြ ရွိပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ခုေခတ္လို နည္းပညာေတြ တစ္ဟုန္ထိုး တိုးတက္ေနတဲ့ေခတ္ကို လူငယ္ေတြမွပဲ အမီလိုက္ႏိုင္မွာ ျဖစ္တယ္။ လူႀကီးဆိုတာက စိတ္သြားတုိင္း ကုိယ္ပါႏုိင္ေတာ့တာ မဟုတ္ပါဘူး။ အသစ္အဆန္းေတြ ရွာေဖြစမ္းသပ္တဲ့ အလုပ္မ်ိဳးေတြကို လူငယ္ေတြပဲ ေရွ႕ကဦးေဆာင္ လုပ္ကိုင္ၾကပါေစ။ မတားပါနဲ႔။ မဟန္႔ပါနဲ႔။ ပိတ္ပင္တားဆီး မလုပ္ပါနဲ႔။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ အထက္မွာေျပာခဲ့သလိုပဲ "ဟန္႔"ရာက "တန္႔"၊ "တန္႔"ရာက "တံုး"သြားတတ္လို႔ပါ။

၂၀၀၉ ခုႏွစ္၊ ဇြန္ ၁၇။