ေရွးအခါက က်မ္းစာအုပ္မ်ားကို ပံုႏွိပ္ထုတ္ရာတြင္ ေရွးဦးအစ မ်က္ႏွာဦးထိပ္၌ အခ်ီးစကားမ်ားကို ပလႅင္သဖြယ္ စီသြင္း၍ ထည့္ေလ့ရွိသည္။ ပံုစံအားျဖင့္ -
ပဥၥမသဂၤါယနာတင္ ဘ၀ရွင္မင္းတရားႀကီးလက္ထက္
ေယာၿမိဳ႕စား ေရႊျပည္၀န္ႀကီး ဦးဖိုးလိႈင္
သည္ ကင္မစၥႀတီ မည္ေသာ
ျပင္သစ္ဘာသာဓါတ္က်မ္းႀကီးကို
ျမန္မာဘာသာျပန္ဆိုေရးသားထားအပ္ေသာ
ဟူ၍ ျဖစ္ေပသည္။ ထိုအပိုဒ္မ်ားကို စာပလႅင္၊ စကားပလႅင္ဟု ေခၚဆိုၾကေလသည္။ ထိုမွစြဲ၍ ေရွးဦးအခ်ီးအစား၊ အစပ်ိဳးစကားမ်ားကို စကားခ်ီး၊ စကားပလႅင္ဟုပင္ မွတ္သားေခၚဆိုၾက၍ စကားအရာ၌ လိုရာစကားရင္းကို မေျပာဆိုေသးမီ အေၾကာင္းခံ အစပ်ိဳးျခင္းကိုလည္း စကားပလႅင္ခံသည္ဟု တင္စားဆိုၾကသည္။ေယာၿမိဳ႕စား ေရႊျပည္၀န္ႀကီး ဦးဖိုးလိႈင္
သည္ ကင္မစၥႀတီ မည္ေသာ
ျပင္သစ္ဘာသာဓါတ္က်မ္းႀကီးကို
ျမန္မာဘာသာျပန္ဆိုေရးသားထားအပ္ေသာ
(အခ်ိဳ႕က ဆင္းတု႐ုပ္တုတို႔ကို မပင့္ေဆာင္မီ ပလႅင္ကို ေရွးဦးစြာ ခံထားရသည္ဟူေသာ သေဘာမ်ိဳးဟု ထင္မွတ္ယူဆ ေနၾကေလသည္။)
ေရွးက ေပစာမ်ားတြင္လည္း ေရွးဦးအစ ေပခ်ပ္၌ ေပတလ်ားျပည့္ မေရးမသားဘဲ အလယ္၌သာစု၍ ပလႅင္ပံု ေရးသားေလ့ရွိၾကရာ ထိုေရွးဦးေပခ်ပ္ကို ပလႅင္ခ်ပ္ဟုပင္ ေခၚေလသည္။ ေရွ႕အစေရာ ေနာက္အဆံုးတြင္ပါ ပလႅင္မ်ား ရွိေလသည္။ ေႏွာင္းစာေပမ်ားတြင္ ပလႅင္ပံုေရးသြင္းျခင္း မျပဳေသာ္လည္း အလယ္၌သာစု၍ ေရးၿမဲေရးေလသည္။
စကားနာထိုးသည္
မေက်နပ္ေၾကာင္း သြယ္၀ိုက္ေဖာ္ျပေသာ စကားကို သြင္းဆိုသည္
မိမိအေပၚ၌ သူတစ္ပါးက မေက်နပ္ဖြယ္ ျပဳမူၿပီးေနာက္ အခြင့္ရ၍ ထိုသူႏွင့္ ဖက္ၿပိဳင္ေျပာဆိုရေသာအခါ ထိုသူအား မိမိ၏ နာၾကည္း မေက်နပ္မႈမ်ားကို ရိပ္မိသိရွိေစရန္ တိုက္႐ိုက္အျပစ္တင္သည့့္ သေဘာမသက္ေရာက္ေစဘဲ ၀မ္းနည္းသည့္ အမူအရာမ်ိဳးျဖင့္ ထည့္သြင္းေျပာဆိုသည္ကို တင္စား၍ ဆိုသည္။ နာၾကည္းမႈကို ေဖာ္ျပေသာစကားျဖင့္ ထိပါးေျပာဆိုျခင္းျဖစ္သည္။မေက်နပ္ေၾကာင္း သြယ္၀ိုက္ေဖာ္ျပေသာ စကားကို သြင္းဆိုသည္
စက္ပုန္းခုတ္သည္
လွ်ိဳ႕၀ွက္၍ ေနာက္ကြယ္မွ တိုက္တြန္းေစ့ေဆာ္သည္
ပင္လယ္ကူးေလွႀကီးမ်ားတြင္ ရြက္တိုင္မ်ားကို အသံုးျပဳေသာ္လည္း စက္မ်ားပါ တပ္ဆင္ပါရွိတတ္ရာ ရြက္အားေၾကာင့္ ေရြ႕လ်ားသည္ထက္ အတြင္း၌ ထည့္သြင္းထားသည့္ စက္က ခုတ္ေမာင္းျခင္းေၾကာင့္လည္း ပို၍ ေရြ႕လ်ားႏိုင္ေလသည္။ ထိုသို႔ အတြင္းမွ စက္အကူအညီျဖင့္ လႈပ္ႏိႈးေစ့ေဆာ္ပံုမ်ိဳးကို တင္စား၍ အျပင္အပမွ မျမင္သာေစဘဲ ကြယ္ရာတေစာင္းမွ လွ်ိဳ႕၀ွက္၍ အားေပးေစ့ေဆာ္ ေသြးေဆာင္လမ္းၫႊန္ တိုက္တြန္းသူမ်ားကို စက္ပုန္းခုတ္သည္ဟုပင္ ဆိုသည္။လွ်ိဳ႕၀ွက္၍ ေနာက္ကြယ္မွ တိုက္တြန္းေစ့ေဆာ္သည္
စားေပါက္ေခ်ာင္သည္
ကိုယ္က်ိဳးရွာကြက္လြယ္သည္
က်ားထိုးေသာအခါ တစ္ဖက္က်ားကို စားရန္အတြက္ မိမိက်ားသည္ အခက္အခဲ အၾကပ္အတည္းမရွိဘဲ လမ္းေပါက္လြယ္ကူစြာ ရွိေသာအခါ စားေပါက္ေခ်ာင္သည္ဟု ဆိုေလသည္။ ဤစကားကို စြဲ၍ သက္သက္သာသာျဖင့္ ေငြအရလြယ္ကူေသာ လုပ္ငန္းမ်ိဳး၊ အခြင့္အလမ္းမ်ိဳး ရရွိေနသည္ကို စားေပါက္ေခ်ာင္သည္ဟု ဆိုၾကသည္။ကိုယ္က်ိဳးရွာကြက္လြယ္သည္
စင္ၿပိဳင္သည္
ၿပိဳင္ဆုိင္၍ျပဳသည္၊ ရင္ေဘာင္တန္းၿပိဳင္သည္
ပြဲမ်ား ကျပေသာအခါ ပြဲႏွစ္ပြဲသည္ တစ္ညစီမဟုတ္ဘဲ တစ္ညတည္း တစ္ရပ္တစ္ေဒသတည္း၌ ဇာတ္စင္ခ်င္း ၿပိဳင္၍ထိုးကာ ၿပိဳင္တူကျပၾကသည္ကို စင္ၿပိဳင္ကသည္။ စင္ၿပိဳင္သည္ဟု ဆိုသည္။ ထိုသေဘာကို တင္စား၍ ဂုဏ္ရည္တူ လက္ရည္တူႏွစ္ဖက္ အစြမ္းအင္အားခ်င္း ၿပိဳင္ဆုိင္သည္ကို ဆိုသည္။ (႐ုပ္ႀကီးစင္၊ ႐ုပ္ေသးစင္ စသည္တို႔ ၿပိဳင္ၾကရာမွ ထိုစကားတြင္သည္။)ၿပိဳင္ဆုိင္၍ျပဳသည္၊ ရင္ေဘာင္တန္းၿပိဳင္သည္
စန္းပြင့္သည္
ခ်စ္ခင္သူ ေပါမ်ားသည္
ေမြးဇာတာခြင္ကို ေကာင္းကင္နကၡတ္ ၿဂိဳဟ္ခြင္မ်ားႏွင့္ တိုက္စစ္ေသာအခါ စန္းဟူေသာ တနလၤာၿဂိဳဟ္သည္ ဇာတာ၌ ထြန္းပြင့္ေနသည္ကို ေတြ႔ရွိရလွ်င္ လူခ်စ္လူခင္ ေပါမ်ားျခင္း၊ အေရာင္းအ၀ယ္ ဖြံ႔ၿဖိဳးစည္ပင္ျခင္း စေသာေကာင္းက်ိဳးမဂၤလာရွိမည္ဟု အေဟာထြက္ေလသည္။ ထိုသေဘာကို တင္စား၍ မ်က္ႏွာပြင့္လန္း၊ ခ်စ္သူခင္သူေပါျခင္းကို ဇာတာခြင္အရ စန္းပြင့္သည္ျဖစ္ေစ၊ မပြင့္သည္ျဖစ္ေစ စန္းပြင့္သည္ဟု ဆိုၾကသည္။ခ်စ္ခင္သူ ေပါမ်ားသည္
စြယ္စံု
ႏွစ္ဖက္ျပည့္စံုသူ
ဆင္မ်ားတြင္ အစြယ္တစ္ေခ်ာင္းတည္းရွိေသာဆင္ (တယ္) ထက္ အစြယ္ႏွစ္ဖက္ အစံုထြက္ေသာ ဆင္မွာ ပို၍ မဂၤလာက်က္သေရ ရွိသည္။ အစြယ္ခြန္အား ေတာင့္တင္းသည္။ ထိုသေဘာျဖင့္ ေလာကီ ဗဟုသုတေရာ၊ ေလာကုတၱရာ တရားသေဘာကိုပါ ႏွစ္ဖက္ႏွစ္ရပ္စလံုး ကၽြမ္းက်င္သူ ပညာရွင္တို႔အား စြယ္စံုဟု တင္စားေခၚဆိုသည္။ စြယ္စံုေက်ာ္ထင္ဟု ထင္ရွား၏။ ထို႔ေနာက္တြင္ကား အဂၤလိပ္-ျမန္မာ၊ ရာဇသတ္-ဓမၼသတ္၊ စကားေျပ-လကၤာ၊ ဓါတ္-ဗိေႏၶာ စသည္ အစံုအဖက္ ျပည့္၀သူတို႔ပါ စြယ္စံုဟု ေရာေႏွာသံုးစြဲၾကေလသည္။ႏွစ္ဖက္ျပည့္စံုသူ
Related:
အသံုးမ်ားေသာ ျမန္မာဗန္းစကားမ်ား (က)
အသံုးမ်ားေသာ ျမန္မာဗန္းစကားမ်ား (ခ)
အသံုးမ်ားေသာ ျမန္မာဗန္းစကားမ်ား (ဂ)
အသံုးမ်ားေသာ ျမန္မာဗန္းစကားမ်ား (င)
No comments:
Post a Comment