Concept ႏွင့္ Process - ေအာင္ထြဋ္

လြန္ခဲ့ေသာ ရက္အနည္းငယ္က စာေရးသူကို အပတ္စဥ္ထုတ္ ကမၻာေက်ာ္မဂၢဇင္းမွ သတင္းစာဆရာတစ္ဦးက ေမးခြန္းတစ္ခု ေမးသည္။ "လူေတြ ေ၀ဖန္ေနတဲ့ အေျခခံဥပေဒကို လက္ခံတဲ့သူအျဖစ္နဲ႔ အတိုက္အခံေတြက မင္းကို ေ၀ဖန္ၾကတယ္ေနာ္။ ၿပီးေတာ့ အဲဒီအေျခခံဥပေဒကို မင္းက သင္တန္းပို႔ခ်တယ္လို႔ ေျပာၾကတယ္။ ဘာေၾကာင့္ အဲဒီအေျခခံဥပေဒကို လက္ခံရသလဲ" ဟု ေမးျခင္းျဖစ္သည္။

"(၁) ေပးထားခ်က္ျဖစ္လို႔၊ (၂) ကၽြန္ေတာ္ဟာ အေျခခံဥပေဒမ်ားရဲ႕ သေဘာသဘာ၀ကို ဘြဲ႔လြန္ပညာအျဖစ္ ဆည္းပူးခဲ့ဖူးၿပီး ဒီအေျခခံဥပေဒသစ္ရဲ႕ သေဘာသဘာ၀ကိုလည္း ေက်ညက္စြာ သေဘာေပါက္တဲ့အတြက္ ျဖစ္ပါတယ္" ဟု စာေရးသူ ေျဖခဲ့သည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ အေျခခံဥပေဒသစ္ကို ေလ့လာသံုးသပ္သူ အမ်ားစုသည္ အဆိုပါအေျခခံဥပဒ၏ Concept ေခၚ သေဘာသဘာ၀ႏွင့္ Process ေခၚ ျဖစ္ေပၚလာပံု ႏွစ္ခုအနက္ Process ေခၚ ျဖစ္ေပၚလာပံုကို အျမင္သန္ၾကသည္ကို ေတြ႔ရသည္။ Process ေခၚ ျဖစ္ေပၚပံုမွာ ျမင္သာထင္သာရွိၿပီး လူတုိင္းလည္း ျမင္ႏိုင္ေသာေၾကာင့္ Process ကို ျမင္ႏုိင္ရန္မွာ မခဲယဥ္းပါ။ Concept ေခၚ သေဘာသဘာ၀ကို နားလည္ႏိုင္ရန္ကိစၥမွာ သီအိုရီအေျခခံလိုအပ္ခ်က္ ရွိေသာေၾကာင့္ နားလည္ရန္ခက္ခဲေသာ သေဘာရွိသည္။ အထူးသျဖင့္ တစ္ခုလံုးသေဘာကို သံုးသပ္ႏုိင္ရန္အတြက္ အေျခခံဥပေဒမ်ား၏ အလုပ္တာ၀န္မ်ိဳးစံုကို ေက်ညက္ရန္လိုအပ္ပါသည္။ ပုဒ္မတစ္ခုကို သေဘာေပါက္ေသာ္လည္း ထိုပုဒ္မကိုျပန္၍ Check and Balance လုပ္ထားေသာ အျခားပုဒ္မတစ္ခုကို မျမင္ႏိုင္လွ်င္ မ်က္မျမင္ပုဏၰားေျခာက္ေယာက္ ဆင္စမ္းသည့္သေဘာ သက္ေရာက္သြားတတ္ေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။

အေျခခံဥပေဒတို႔၏ Concept ကို နားမလည္ႏိုင္သည့္အခါ ထိုအေျခခံဥပေဒေပၚေပါက္ပံု Process ကိုသာ ျမင္ေတြ႔ၾကေတာ့မည္ျဖစ္ၿပီး အခု အမ်ားၾကားေနရသည့္ မွတ္ခ်က္မ်ိဳးကို ရရွိသည္မွာ မဆန္းပါ။ ဤအေျခခံဥပေဒကို နားလည္သေဘာေပါက္သူ တစ္ဦးအေနျဖင့္ စိုးရိမ္မိသည္မွာ ဤအေျခခံဥပေဒကို စာအုပ္ထဲတြင္ ေရးသားျပ႒ာန္းထားသည့္အတုိင္း လက္ေတြ႔လိုက္ပါ အေကာင္အထည္ေဖာ္ႏိုင္ေရး ကိစၥသာလွ်င္ ျဖစ္ပါသည္။

စာေရးသူအား ေမးခြန္းေမးခဲ့သည့္ သတင္းေထာက္ကုိ "မင္းေရာ ဒီအေျခခံဥပေဒကို ဘယ္လိုထင္သလဲ" ဟု ေမးေသာအခါ ၎က ပခံုးတြန္႔ျပသည္။ စာေရးသူက "ဒီလိုဆိုရင္ မင္းကို ငါ ေမးခြန္းတစ္ခုေမးမယ္။ မင္း အေမရိကန္ ဖြဲ႔စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပံု အေျခခံဥပေဒကို သေဘာေပါက္သလား" ဟု ေမးလိုက္သည္။ ၎က "ေပါက္ပါတယ္" ဟု ေျဖသည္။ ထိုအခါ စာေရးသူက

"ေကာင္းၿပီ။ ဒီလိုဆိုရင္ ဆိုပါေတာ့ကြာ၊ သမၼတဘားရက္ခ္အိုဘားမားရဲ႕ လုပ္ပုိင္ခြင့္ေတြထဲက ဗီတိုအာဏာကိုဖယ္ၿပီး အဲဒါအစား အထက္လႊတ္ေတာ္နဲ႔ ေအာက္လႊတ္ေတာ္မွာ သူ႔စိတ္ႀကိဳက္ လူ ၂၅ ရာခိုင္ႏႈန္း ခန္႔အပ္ခြင့္ျပန္ေပးမယ္ဆိုရင္ မင္း ဘယ္လိုသေဘာရသလဲ" ဟု ေမးလိုက္သည္။

"ငါသာ အိုဘားမားဆိုရင္ေတာ့ လက္ခံမွာပဲ" ဟု ၎က ျပန္ေျဖသည္။ "အဲဒီသေဘာတရားကို ဒီမိုကေရစီ အသြင္ကူးေျပာင္းေရးလုပ္တဲ့ ႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံမွာ သံုးတယ္ဆိုရင္ မင္းဘယ္လိုျမင္လဲ" ဟု စာေရးသူက ေမးလိုက္သည္။

"အတိုင္းအတာ တစ္ခုအထိ လက္ခံလို႔ရပါတယ္" ဟု ၎က ျပန္ေျဖေသာအခါ စာေရးသူက "ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ အေျခခံဥပေဒသစ္ကုိ အတိုခ်ံဳးၿပီးေျပာရရင္ အဲဒီသေဘာတရား အတိအက်ပါပဲ" ဟု ေျပာလုိက္ရာတြင္ အဆုိပါသတင္းေထာက္မွာ "Really?" (တကယ္လား) ဟု ေမးၿပီး အၾကာႀကီး ၿငိမ္က်သြားသည္။ စာေရးသူက "ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ ႏိုင္ငံေရး Polarization မွာ ရွိေနတဲ့ ဘက္ႏွစ္ဖက္လံုး လက္ခံႏိုင္တဲ့ အေျခခံဥပေဒတစ္ခုေရးဖို႔ ဘယ္ေလာက္ခက္တယ္ဆိုတာ စဥ္းစားၾကည့္ပါ" ဟု ေျပာေသာအခါ "ႏွစ္ဖက္စလံုးက အတိုင္းအတာတစ္ခုအထိ လက္ခံႏိုင္တဲ့ အေျခခံဥပေဒတစ္ခုေရးဖို႔ သိပ္ခက္တယ္ဆိုတာ ငါနားလည္ပါတယ္" ဟု ထိုပုဂၢိဳလ္က ေျဖပါသည္။

အေနာက္ႏိုင္ငံသားမ်ားသည္ အလြယ္တကူ တံဆိပ္ကပ္ ေပးစားတတ္သူမ်ား မဟုတ္ရာ ၎တို႔ကိုေျပာရသည္မွာ စာေရးသူ၏ ျမန္မာမိတ္ေဆြမ်ားကို ရွင္းျပရသကဲ့သို႔ လက္၀င္ျခင္းမရွိေပ။

အေျခခံဥပေဒစာအုပ္ထဲတြင္ ေရးသားျပ႒ာန္းထားေသာ ျဖစ္ႏိုင္ေျခမ်ား လက္ေတြ႔အေကာင္အထည္ေဖာ္ေရးအတြက္ လႊတ္ေတာ္ႏွစ္ရပ္တြင္ ျပည္သူလူထုအက်ိဳးကို အမွန္တကယ္လိုလားသူ ၃၃၃ ေယာက္ လိုအပ္ပါသည္။ ျပည္သူလူထု၏တာ၀န္မွာ ၆၉၈ ေယာက္ ေရြးေကာက္တင္ေျမႇာက္မည့္ လႊတ္ေတာ္ႏွစ္ရပ္တြင္ အဆုိပါ ၃၃၃ ေယာက္ ေပၚထြန္းေအာင္ ၀ိုင္း၀န္းလုပ္ေဆာင္ေပးၾကေရး ျဖစ္ပါသည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒသစ္အရ ဥပေဒသစ္တစ္ခု ျပ႒ာန္းရန္ ေရြးခ်ယ္တင္ေျမႇာက္ခံအမတ္ ၄၉၈၊ တပ္မေတာ္ခန္႔အမတ္ ၁၆၆၊ ေပါင္း ၆၆၄ ၏ တစ္၀က္ျဖစ္ေသာ ၃၃၃ မဲ လိုအပ္ၿပီး သမၼတျဖစ္သူတြင္ ဗီတိုအာဏာမရွိပါ။ သို႔ေသာ္ အျခား႐ႈေထာင့္တစ္ခုကၾကည့္လွ်င္ သမၼတျဖစ္သူ လက္မခံႏိုင္ေသာ ဥပေဒတစ္ရပ္ကို လႊတ္ေတာ္ႏွစ္ရပ္က ျပ႒ာန္းမည္ဆိုလွ်င္ တပ္မေတာ္ခန္႔အမတ္ ၁၆၆ မဲ ေထာက္ခံမႈမရရွိႏိုင္၍ ေရြးခ်ယ္ခံလႊတ္ေတာ္အမတ္ ၄၉၈ ဦး၏ မဲမ်ားအနက္ ၃၃၃ မဲ လိုအပ္သည့္သေဘာ ျဖစ္သည္။ ၄၉၈ ဦးအနက္ ၃၃၃ မဲဆိုသည္မွာ သံုးပံုႏွစ္ပံု လိုအပ္ခ်က္ ရွိသည္ဆိုေသာ သေဘာျဖစ္သည္။ တစ္နည္းအားျဖင့္ ေျပာရလွ်င္ (Default Veto ရွိေနသည္ဆိုေသာ သေဘာျဖစ္ပါသည္။) အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုတြင္လည္း သမၼတက ဗီတိုအာဏာႏွင့္ ပယ္ခ်ထားေသာ ဥပေဒတစ္ရပ္ကို အတည္ျပဳရန္ လႊတ္ေတာ္ႏွစ္ရပ္ေပါင္း၏ သံုးပံုႏွစ္ပံု လိုအပ္ခ်က္ရွိပါသည္။

ဤအေျခခံဥပေဒကိစၥကို စဥ္းစားသည့္အခါတိုင္း စာေရးသူ၏စိတ္တြင္ ဤအေျခခံဥပေဒ၏ ေက်ာ႐ိုးကို စဥ္းစားသြားခဲ့သူ၏ မေရးထားခဲ့ေသာ အမွာစကားတစ္ခု ၾကားရသလိုလို အၿမဲခံစားရသည္။ ျပည္သူမ်ားနဲ႔ ႏိုင္ငံေရးပါတီမ်ား သာမန္ထက္ပိုၿပီး ညီၫြတ္ႏိုင္ၾကမယ္ဆိုရင္ အျပန္အလွန္ထိန္းေက်ာင္းမႈရွိတဲ့ ႏုိင္ငံေရးစနစ္တစ္ခုကို အေသအခ်ာ ခံစားရရွိၾကပါလိမ့္မယ္ ဆိုေသာစကားျဖစ္သည္။

ဤေဆာင္းပါးကို ေရးခဲ့ျခင္းအတြက္ စာေရးသူကို အမ်ားက မည္သို႔ ေ၀ဖန္ၾကေတာ့မည္ကို စာေရးသူသိပါသည္။ ေနာင္တြင္ ဤအေျခခံဥပေဒကို ပညာရွင္အမ်ိဳးမ်ိဳးတို႔က ပညာရပ္႐ႈေထာင့္ အသီးသီး သံုးသပ္ၾကသည့္အခါတြင္ ဤကိစၥကို စာေရးသူ အရင္ဦးဆံုး မွတ္တမ္းတင္ခဲ့ေၾကာင္း မွတ္တိုင္စိုက္လိုေသာေၾကာင့္ ေရးသားေဖာ္ျပလုိက္ရျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း ၀န္ခံလိုပါသည္။

[The VOICE, အတြဲ-၆၊ အမွတ္-၃၄၊ စာမ်က္ႏွာ-၂၀]