ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရးေလ့လာသူ စာေရးဆရာ ဦးေက်ာ္ဝင္းႏွင့္ ေတြ႔ဆံုျခင္း

 

လက္ရွိ အေျခအေနကိုၾကည့္မယ္ ဆိုရင္ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံရဲ႕ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈေတြရိွေနတဲ့ လက္ပံေတာင္းေတာင္ ေၾကးနီစီမံကိန္းမွာ အၾကမ္းဖက္ၿဖိဳခြင္း ခံရတဲ့အတြက္ လူေသဆံုးမႈေတြျဖစ္ခဲ့ၿပီး စီမံကိန္း ရပ္စဲေရး ေတာင္းဆိုသံေတြလည္း တစ္ေက်ာ့ျပန္ျဖစ္လာပါတယ္။

ေရွ႕ဆင့္ေနာက္ဆင့္ဆိုသလိုပဲ ယခင္ကိုးကန္႔ လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕ ေခါင္းေဆာင္ေဟာင္းတစ္ဦးျဖစ္ တဲ့ ဦးဖုန္ၾကားရွင္ဟာ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံပိုင္မီဒီယာတစ္ခုနဲ႔ ေတြ႕ဆံုေမးျမန္းမႈျပဳလုပ္ၿပီး မီဒီယာအထက္မွာ ျပန္ေပၚ လာတာေတြ႕ရသလို သူ႔ရဲ႕တစ္ခ်ိန္က ေလာက္ကိုင္ေဒသ ကို ျပန္သိမ္းမယ္ဆိုတဲ့အသံေတြလည္း ထြက္ေပၚလာပါတယ္။ တစ္ခ်ိန္တည္းမွာပဲ ကခ်င္ျပည္နယ္အတြင္း သစ္ခိုးထုတ္ေနတဲ့ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံသားေတြကို အစိုးရတပ္ မေတာ္ကေန ဖမ္းဆီးမႈေတြလည္း ေပၚေပါက္လာခဲ့ ပါတယ္။ သစ္ကိစၥမွာဆိုရင္လည္း ေျပလည္ေအာင္ေျဖ ရွင္းဖို႔ တ႐ုတ္ဘက္က ေျပာဆိုလာတာေတြလည္း ရိွ ေနပါတယ္။ ဒီကိစၥေတြဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာရိွတဲ့ တ႐ုတ္ ႏိုင္ငံရဲ႕ အက်ဳိးစီးပြားေတြကိုဖ်က္သိမ္းဖို႔ ေတာင္းဆိုလာတာ၊ ထိခိုက္ေအာင္ ႀကိဳးပမ္းလာတာေတြရဲ႕ အက်ဳိးဆက္ ပထဝီႏိုင္ငံေရးအရ သက္ေရာက္မႈေတြအျဖစ္ ႐ႈျမင္ၾကတာေတြလည္း ရိွပါတယ္။ ၂ဝ၁ဝျပည့္ႏွစ္ေနာက္ပိုင္း ႏိုင္ငံတကာ ဆက္ဆံေရးနယ္ပယ္ထဲ ဝင္ေရာက္လာတဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံအေနနဲ႔ ကမၻာရဲ႕ စူပါပါဝါျဖစ္လာတဲ့ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံနဲ႔ ဆက္ဆံရာမွာ ဘယ္လိုဆက္ဆံသင့္တယ္။ ဘယ္အရာေတြကို ေရွာင္ၾကဥ္သင့္တယ္ ဆိုတာေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရး ေလ့လာသူ စာေရးဆရာဦးေက်ာ္ဝင္းကို ေတြ႕ဆံုေမးျမန္းထားပါတယ္။

ေမး။ ။ ျမန္မာနဲ႔ႏိုင္ငံတကာအသိုင္းအဝိုင္းေတြအၾကား ႏိုင္ငံတကာဆက္ဆံေရးကို ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္ေပါင္း ၂ဝေက်ာ္ကာလအတြင္း တ႐ုတ္ႏိုင္ငံနဲ႔ဆက္ဆံေရး တ အားေကာင္းခဲ့တာေတြ႕ရတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္ေတြတုန္းကဆိုရင္ အေမရိကန္အပါအဝင္ အေနာက္ႏိုင္ငံေတြနဲ႔ဆက္ ဆံေရးက ေကာင္းမြန္ခဲ့တာမရိွဘူး။ သမၼတဦးသိန္းစိန္ အစိုးရလက္ထက္မွာေတာ့ အေနာက္ႏိုင္ငံနဲ႔ဆက္ဆံေရး ေကာင္းမြန္လာေအာင္ ႀကိဳးစားတာေတြ႕ရတယ္။ တစ္ဖက္မွာလည္း တ႐ုတ္နဲ႔ကေတာ့ ပံုမွန္ဆက္ဆံေရးရိွတဲ့ အေနအထားမွာ ရိွေနတယ္လို႔ ေျပာရမွာျဖစ္ေပမယ့္ တစ္ခါတစ္ခါက်ရင္လည္း ျမန္မာအေနနဲ႔ အေနာက္ႏိုင္ငံေတြနဲ႔ ဆက္ဆံေရး ေကာင္းမြန္လာတဲ့အေပၚမွာ စိုးရိမ္မႈရိွတဲ့ အေျခအေနမ်ဳိးေတြ ေတြ႕လာရတယ္လို႔ ေလ့လာသူေတြက ဆိုၾကတယ္။ လက္ရိွအေျခအေနမွာ တ႐ုတ္နဲ႔ျမန္မာတို႔ အၾကားက ဆက္ဆံေရးက ေကာင္းမြန္မႈရိွေနတာ ေတြ႕ရသလား။ ဘယ္လိုအေျခအေန ေရာက္ေနသလဲဆိုတာကို အရင္ဆံုး စၿပီး ရွင္းျပေပးေစခ်င္ပါတယ္။

ေျဖ။ ။ အရင္အစိုးရလက္ထက္အေျခအေနက စ ေျပာတာေပါ့။ အဲဒီကာလတုန္းက ျမန္မာအစိုးရရဲ႕ အဓိကျပႆသနာက ႏိုင္ငံတကာက ဝိုင္းပယ္ခံထားရတဲ့ အေနအထား။ သူကလည္း ေရနစ္တဲ့ လူလိုပဲ။ သူ႔ရဲ႕ ရပ္တည္ရွင္သန္မႈအတြက္ ေကာက္႐ိုးတစ္မွ်င္ကအစ သူ႔ ရဲ႕ အားကိုးရာပဲ။ တ႐ုတ္ျပည္က်ေတာ့ သူ႔ရဲ႕စီးပြားေရး ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္မႈႏႈန္းက သိပ္ျမင့္တယ္ဗ်။ အေမရိကန္နဲ႔ ဥေရာပတို႔ ႀကံဳခဲ့တဲ့ႏႈန္းထက္ ပိုျမင့္တယ္။ ပ်မ္းမွ် တစ္ႏွစ္ကို ခုနစ္ရာခိုင္ႏႈန္းနဲ႔ ရွစ္ရာခိုင္ႏႈန္းေလာက္ အထိကို ျမင့္တယ္။ အဲဒီေတာ့ အဲဒီေလာက္ျမင့္တဲ့ စီးပြားေရး ျမန္ႏႈန္းကို ျဖည့္ေပးႏိုင္တဲ့ ကုန္ၾကမ္းနဲ႔ ေလာင္စာဆီက သူ႔ ျပည္တြင္းမွာ မလံုေလာက္ေတာ့ဘူး။ အဲဒီေတာ့ သူ႔အတြက္ ကုန္ၾကမ္းေလာင္စာက သိပ္အေရးႀကီးလာတယ္။ ဒီကုန္ၾကမ္းေလာင္စာကို ေစ်းေပါေပါနဲ႔ ရႏိုင္မယ့္ အရင္းျမစ္တစ္ရပ္က ဘာလဲဆိုေတာ့ ျမန္မာျဖစ္ေနတယ္။ ဒါက လတ္တေလာ လိုအပ္ခ်က္ေပါ့။ ေတာက္ေလွ်ာက္ လိုအပ္ခ်က္က တ႐ုတ္ရဲ႕ ျပသနာက အေမရိကနဲ႔ မတူတာက အေမရိကက သမုဒၵရာႏွစ္စင္း ရိွတယ္။ အက်ဳိးဆက္က ေယဘုယ်အားျဖင့္ ဖြံ႕ၿဖိဳးမႈက တစ္ေျပးညီတယ္လို႔ ေျပာလို႔ရတယ္။ တ႐ုတ္အဖို႔ကေတာ့ ကမ္း႐ိုးတန္းေဒသပဲ ဖြံ႕ၿဖိဳးလာၿပီး ကုန္းတြင္းပိတ္က အေရးႀကီးတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒုတိယသမုဒၵရာ ရွာပံုေတာ္ ဖြင့္လာတယ္။ ဒီ မတိုင္ခင္ကေတာ့ ပစိဖိတ္သမုဒၵရာကိုပဲ အားကိုးရတာေပါ့။ သူ႔ရဲ႕ပို႔ကုန္သြင္းကုန္ေတြကိုလည္း ပစိဖိတ္လမ္းေၾကာင္းကိုပဲ အားကိုးေနရတာ။ ဒီပစိဖိတ္ကလည္း အခ်ိန္မေရြး ပ်က္သြားႏိုင္တယ္။ ပစိဖိတ္ကို လႊမ္းမုိးထားတာက အေမရိကန္ေရတပ္။ တ႐ုတ္အတြက္ သိပ္အေရးႀကီးတာတစ္ခုက ဒုတိယသမုဒၵရာ ရွာဖို႔လမ္းေၾကာင္း ဒီလမ္းေၾကာင္းကလည္း နဂိုကတည္းက တ႐ုတ္အေနနဲ႔ လုပ္ဖို႔ရိွတယ္ဆိုတာ ကြၽန္ေတာ္တို႔ ဖတ္ရပါတယ္။ အဲဒါက ဘာလဲဆိုေတာ့ ျမန္မာျပည္ကိုျဖတ္ၿပီးမွ ဘဂၤလားပင္လယ္ေအာ္ ထြက္ေပါက္ရဖို႔။ ဒီထြက္ေပါက္ ရဖို႔ကလည္း တ႐ုတ္အတြက္ အေရးႀကီးတယ္။ လက္ရိွတ႐ုတ္ရဲ႕စီးပြားေရးကို ထိန္းထားႏိုင္ဖို႔အတြက္က ျမန္မာျပည္က သိပ္ၿပီးကို အေရးႀကီးလာတယ္။ တ႐ုတ္က အဲဒီအခ်ိန္မွာ ျမန္မာျပည္ကို အပူတျပင္း လိုအပ္တယ္။ ျမန္မာျပည္ကလည္း ေရနစ္ေနတယ္ဆိုေတာ့ ဒီအေနအထားေအာက္မွာ အထူးသျဖင့္ တ႐ုတ္နဲ႔ ျမန္မာအၾကား စီးပြားေရး ဆက္ဆံေရးဟာ အျမင့္ဆံုးအဆင့္ ေရာက္သြားတယ္ ထင္ပါတယ္။ သို႔ေသာ္ ဒီအေနအထားႀကီးက လက္ရိွအေျခအေနမွာ တစ္စံုတစ္ရာ ေျပာင္းသြားတယ္။ ျမန္မာျပည္က ေခါင္းေဆာင္ေတြဘက္ကလည္း တစ္စံုတစ္ရာ စဥ္းစားထားဟန္ ရိွၾကတယ္ ထင္ပါတယ္။ ICG အဖြဲ႕ကလည္း ေထာက္ျပထားတယ္ေလ။ ျမန္မာဟာ တ႐ုတ္အေပၚ တစ္ဖက္သတ္ မွီခိုထားတဲ့ အေနအထားကို သိပ္မႀကိဳက္ဘူး။ အဲဒါလည္း ျဖစ္ႏိုင္မယ္ထင္တယ္။ ျမန္မာျပည္နဲ႔ တ႐ုတ္ျပည္ဟာ ဒုတိယကမၻာစစ္ ေနာက္ပိုင္းမွာ အေပၚယံ အဆင္ေျပသလို ရိွေပမယ့္ ေနာက္ပိုင္းမွာ အဆင္မေျပဘူး။ နယ္စပ္ျပသနာ ရွိတယ္။ ျမန္မာျပည္ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီနဲ႔ တ႐ုတ္အစိုးရအၾကား ဆက္ဆံေရးရိွတယ္။ အဲဒီေတာ့ သိပ္အဆင္ေျပလွတယ္ေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ တ႐ုတ္အေပၚမွာ ေနာက္ပိုင္း တစ္ဖက္သတ္ မွီခိုရတဲ့ အေျခအေနကို ျမန္မာရဲ႕ တပ္မေတာ္ေခါင္းေဆာင္ေတြက သိပ္ၿပီးေတာ့ သေဘာက်ဟန္ မတူဘူး။ အိုင္စီဂ်ီ က အဲဒီအတိုင္းကို ေကာက္ခ်က္ခ်တယ္။ တ႐ုတ္ကို အလြန္အကြၽံ မွီခိုရမႈကို ေလွ်ာ့ခ်ဖို႔ဆိုရင္ အေနာက္နဲ႔ ဆက္ဆံဖို႔လိုတယ္။ အဲဒီလို ဆက္ဆံဖို႔ဆိုရင္ ေျပာင္းလဲေရး က မလုပ္လို႔ မျဖစ္ဘူးဆိုတာ သိထားေတာ့ ဒီကိစၥဟာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲဖို႔အတြက္ ေစ့ေဆာ္မႈတစ္ခု ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ၂ဝ၁ဝ ေရြးေကာက္ပြဲ အလွည့္အေျပာင္းက ဒါနဲ႔လည္း ဆက္စပ္ႏိုင္တယ္လို႔ ICG အဖြဲ႕က ေကာက္ခ်က္ခ် ထားတာလည္းရိွေတာ့ အရင္လို isolated အေနအထားေတာ့ မဟုတ္ေတာ့ဘဲ အေမရိကန္နဲ႔ အေနာက္အုပ္စုနဲ႔ တစ္စံုတစ္ရာ ဆက္ဆံေရးလမ္းေၾကာင္း ပြင့္လာတာေပါ့။ အဲဒီအေပၚမွာ တ႐ုတ္ဘက္ကလည္း စိုးရိမ္ပူပန္မႈ ရိွႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႔လို႔ အစိုးရသစ္ လက္ထက္ကစလို႔ တ႐ုတ္ျမန္မာ ဆက္ဆံေရးဟာ အရင္အစိုးရ လက္ထက္ကေလာက္ေတာ့ မေကာင္းဘူးထင္တယ္။

ေမး။ ။ လက္ရိွအခ်ိန္အထိ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ လာေရာက္ရင္းႏွီးမႇဳပ္ႏွံတဲ့ ႏိုင္ငံျခားရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈေတြကို ၾကည့္လိုက္မယ္ဆိုရင္ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံက ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ရင္းနွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ အမ်ားဆံုး ျဖစ္ေနဆဲပဲ။ ဒါေပမဲ့ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက ၂ဝ၁ဝ ေရွ႕ပိုင္းက ရင္းနွီးျမႇဳပ္ႏွံခဲ့တာေတြ ျဖစ္ေနတယ္။ ၂ဝ၁ဝ ေနာက္ပိုင္းမွာ ဂ်ပန္ဝင္လာတယ္။ အေနာက္ႏိုင္ငံေတြ ကလည္း ဝင္လာတာရိွေတာ့ တ႐ုတ္အေနနဲ႔ကေတာ့ အရင္က သူ႔အေနနဲ႔ သီးသန္႔ဆိုသလို ရေနတဲ့ အေနအထားကေန ခု လို ၿပိဳင္ဘက္ေတြ ေပၚလာတဲ့အခ်ိန္မွာ သူ႔အေနနဲ႔ ဘယ္လိုစိုးရိမ္မႈေတြ ရိွလာႏိုင္သလဲ။ ေနာက္တစ္ခ်က္ကေတာ့ တစ္ၿပိဳင္နက္တည္းမွာလိုပဲ တ႐ုတ္စီမံကိန္းေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ လူထုကေန ကန္႔ကြက္မႈေတြ မ်ားလာတဲ့အခ်ိန္မွာ အဲဒီအက်ဳိးဆက္ကေရာ ဘာေတြမ်ား ျဖစ္ႏိုင္သလဲ။

ေျဖ။ ။ ေစာေစာက ေျပာသလိုေပါ့ဗ်ာ။ အရင္က တ႐ုတ္ျမန္မာခ်ဳပ္ဆိုခဲ့တဲ့ စီမံကိန္းစာခ်ဳပ္ေတာ္ေတာ္ မ်ားမ်ားမွာ ျမန္မာက ေအာက္ေၾကးနဲ႔ပဲခ်ဳပ္ခဲ့ရတာ။ တ႐ုတ္က သိပ္သေဘာက်တာေပါ့။ သို႔ေသာ္ အရင္အခ်ိန္ကေတာ့ ကြၽန္ေတာ္တို႔ လူထုကလည္း မေက်နပ္ခ်က္ေတြကို ေဖာ္ထုတ္ဖို႔ အခြင့္မသာဘူး။ ႏိုင္ငံတကာကလည္း အဆက္ျဖတ္ထားတယ္။ အခုေတာ့ အေျပာင္းလဲေတြက တစ္စံုတစ္ရာ ျဖစ္လာခဲ့ၿပီဆိုေတာ့ ဒီမွ်တမႈ မရိွတဲ့ စာခ်ဳပ္ေတြကို ေဝဖန္မႈေတြ ရိွလာတယ္။ ႏိုင္ငံတကာနဲ႔လည္း အဆက္အသြယ္ ရလာၿပီဆိုေတာ့ ေရွ႕ဆက္ၿပီးေတာ့ တစ္ဖက္သတ္က်တဲ့ စာခ်ဳပ္ေတြ ခ်ဳပ္ဆိုဖို႔ကေတာ့ မလြယ္ေတာ့ဘူး ထင္တယ္။ အေဟာင္းေတြကိုလည္း ဆက္အေကာင္ထည္ေဖာ္ဖို႔က ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ျပသနာရွိတယ္။ အထူးသျဖင့္ ျမန္မာအစိုးရက မလႊဲမေရွာင္သာ စဥ္းစားရမွာက ျပည္သူလူထုက လက္မခံဘူးဆိုတာကို ျဖစ္တယ္။ ဒီအေနအထားေတြေအာက္မွာ ေရွ႕ဆက္ ဆိုးဆိုးရြားရြား ျဖစ္မသြားေပမယ့္ အရင္ကေလာက္ မေကာင္းႏိုင္ေတာ့ဘူး။ ဒါေၾကာင့္ တ႐ုတ္ရဲ႕ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈေတြက အရင္ကေလာက္ မေကာင္းႏိုင္ေတာ့ဘူး။ အဲဒီေတာ့ အေရးႀကီးတာက ဟာသြားတဲ့ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ ေနရာေတြမွာ ဘယ္က ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈေတြနဲ႔ ျဖည့္ရမလဲဆိုတာ စဥ္းစားရမယ္ ဒါကတစ္ခ်က္။ ေနာက္တစ္ခ်က္က တ႐ုတ္နဲ႔ လြန္သြားခဲ့တဲ့ စာခ်ဳပ္ေဟာင္းေတြကိုေရာ ဘယ္လို ရင္ဆိုင္ၾကမလဲ။ လုံးဝ ဖ်က္သိမ္းပစ္မွာလား။ ဒါမွမဟုတ္ ဒီအတိုင္း ဆက္သြားမလား။ ဒါမွမဟုတ္ တတ္ႏိုင္သေလာက္ ေစ့စပ္ညိႇႏိႈင္းၿပီးေတာ့ အထိုက္အေလ်ာက္ မွ်တေအာင္ စာခ်ဳပ္ေတြကို ျပင္ၿပီးမွ သြားမလား။ သံုးခုေရြးစရာ ရိွတာေပါ့ေလ။ ျပည္သူ႔ဆႏၵကေတာ့ လံုးဝဖ်က္သိမ္းဖို႔မွာ ရိွလိမ့္မယ္ထင္တယ္။ အရင္အစိုးရနဲ႔ ခ်ဳပ္ဆိုစဥ္က အက်ဳိးစီးပြား တစ္စံုတစ္ရာရိွတဲ့ အင္အားစုေတြဘက္ကေတာ့ ဘာမွ မေျပာင္းလဲဘဲ ဒီအတိုင္း ဆက္သြားဖို႔ လိုလားမွာပဲ။ ႏွစ္ခုစလံုးက အႏၲရာယ္ရိွတယ္။ ပထမတစ္ခု လံုးဝဖ်က္သိမ္းတာမ်ဳိး လုပ္လိုက္ရင္ ကြၽန္ေတာ္တို႔က တ႐ုတ္ျပည္က လာႏိုင္တဲ့ ပထဝီႏိုင္ငံေရး အႏၲ ရာယ္ေတြ ႀကံဳရလိမ့္မယ္။ ေနာက္တစ္ခါ စာခ်ဳပ္ေတြအတိုင္း အေျပာင္းအလဲမရိွဘဲ ဆက္သြားမယ္ဆိုရင္ လူထုေရာ တိုင္းျပည္ပါ သိပ္နစ္နာတယ္။ ေပါက္ကြဲသင့္တဲ့ အေျခအေန ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ အဲဒီေတာ့ ၾကားအေျဖတစ္ခု အေနနဲ႔ တတ္ႏိုင္သမွ် ညိႇႏိႈင္းၿပီး စာခ်ဳပ္ေတြကို ျပင္ဆင္ခ်ဳပ္ဆိုတာေတြ ျဖစ္ႏိုင္သေလာက္ မွ်တေအာင္လုပ္ၿပီး ဆက္သြားရေအာင္ လုပ္ရလိမ့္မယ္။ ခ်ဳပ္ေျပာရင္ေတာ့ လက္ပံေတာင္း အစီရင္ခံစာမ်ဳိးနဲ ေျပာင္းတာ အသင့္ေတာ္ဆံုးပဲ။

ေမး။ ။ လက္ပံေတာင္းအေနနဲ႔ေျပာရရင္ အစီရင္ခံစာကေတာ့ ဟုတ္တယ္။ အေကာင္ထည္ေဖာ္ရာမွာ ေႏွာင့္ေနွးတဲ့အတြက္ ျပႆနာေတြ ပဋိပကၡေတြ ျဖစ္ေနရတာေတြရိွတယ္လို႔ ဆိုၾကတယ္။ အစိုးရအေနနဲ႔ ဘယ္လိုေျဖရွင္းသင့္သလဲ။

ေျဖ။ ။ကြၽန္ေတာ့္အျမင္ေျပာရရင္ေတာ့ လက္ပံ ေတာင္းအစီရင္ခံစာၫႊန္းတဲ့လမ္းေၾကာင္းဟာ ျဖစ္သ မွ် အေျခအေနမွာ အေကာင္းဆံုးလမ္းေၾကာင္းလို႔ ကြၽန္ ေတာ္ထင္တယ္။ ဒါေပမဲ့ ျဖစ္သမွ် အေျခအေနေတြ ျပ ႆနာေတြကို အၿပီးျပတ္ မေျဖရွင္းႏိုင္ရတာကေတာ့ လက္ပံေတာင္းအစီရင္ခံစာ အေကာင္ထည္ေဖာ္ေရး ေကာ္မတီမွာ ပိုတာဝန္ရိွလိမ့္မယ္ ထင္တယ္။ ဘယ္အ ပိုင္းမွာ အားနည္းသလဲ တစ္ဖက္က ေဒသခံေတြ မေက် နပ္တာက ဘာလဲ။ အထူးသျဖင့္ ေျမယာျပႆနာ။  ေျမယာေတြ သိမ္းခံရတာ ဟုတ္တယ္။ ထိုက္သင့္တဲ့ေလ်ာ္ေၾကး ေပးရမယ္။ ေလ်ာ္ေၾကးဆိုတဲ့ေနရာမွာ ေငြေၾကး ေပး႐ံုနဲ႔ လံုေလာက္ခ်င္မွ လံုေလာက္မယ္။ ေျမေစ်းေတြက တက္ေနတာကိုး။ ေျမယာအစားေပးမႈေတြ ရိွသလား။ ဒါေတြကိုေတာ့ ျပန္စိစစ္ဖို႔လိုလိမ့္မယ္။ အစီရင္ခံစာၫႊန္း တာကို လက္ေတြ႕မွာ ပီပီျပင္ျပင္အေကာင္ထည္ေဖာ္ ဖို႔လိုတယ္။ ေဒသခံေတြဘက္ကလည္း ဖ်က္သိမ္းေရး ဆိုတာထက္ ေစ့စပ္ညိႇႏိႈင္း အေျဖရွာေရးကို မ်က္ႏွာမူဖို႔ လိုလိမ့္မယ္။ ႏွစ္ဖက္စလံုး တင္းၾကရင္ေတာ့ ေျပလည္မႈ ဘယ္ေတာ့မွ ရမယ္မထင္ဘူး။

ေမး။ ။ လက္ပံေတာင္းကိစၥ ေပၚလာၿပီး မၾကာခင္မွာပဲ ကခ်င္ ျပည္နယ္ဘက္မွာ သစ္ကိစၥေတြ ေပၚလာတယ္။ တစ္ဖက္ကလည္း တ႐ုတ္ေတြ အဖမ္းခံရသလို အစိုးရကလည္း ေကအိုင္အိုလို အဖြဲ႕အစည္းကို အျပစ္တင္တယ္။ ေနာက္ ထပ္ၿပီးေတာ့ ကိုးကန္႔ေခါင္းေဆာင္ေဟာင္း ဖုန္ၾကားရွင္ က တ႐ုတ္ႏိုင္ငံပိုင္ မီဒီယာတစ္ခုနဲ႔ အင္တာဗ်ဴးလုပ္ၿပီး မီဒီယာအထက္ ျပန္ေရာက္လာတယ္။ ဒီကိစၥေတြက တ႐ုတ္ႏိုင္ငံရဲ႕အက်ဳိးစီးပြားနဲ႔ ပထဝီႏိုင္ငံေရးေတြနဲ႔ ဆက္စပ္ေနတဲ့သေဘာလား။

ေျဖ။ ။ အတိအက်ကေတာ့ အခ်က္အလက္အျပည့္ အစံုမရိွေတာ့မေျပာႏိုင္ဘူး။ မွန္းဆခ်က္အရေတာ့ ပတ္သက္လိမ့္မယ္ ထင္တယ္။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ ၁၉၆၃ ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးပြဲ ပ်က္သြားၿပီးတဲ့ေနာက္ ပ်က္ခါစ ဖဆပလ ေခါင္းေဆာင္ေဟာင္း ဦးဗေဆြ ေျပာဖူးတာရိွတယ္။ ျမန္မာျပည္ ျပည္တြင္းစစ္ ရပ္စဲေရးဟာ ကမၻာ့ႏိုင္ငံေရးနဲ႔ တိုက္႐ိုက္ သက္ဆိုင္ေနတယ္ေပါ့။ အဲဒီတုန္းကေတာ့ စစ္ေအးေခတ္ဆိုေတာ့ အဲဒီေခတ္က အေျခအေနကို မူတည္ေျပာတာေပါ့။ အေရွ႕အုပ္စု အေျခအေန မေျပာင္းသေရြ႕ လက္နက္ကိုင္ေတြနဲ႔ ျပသနာရွင္းဖို႔ ခက္ပါလိမ့္မယ္ေပါ့ေလ။ အေနာက္အုပ္စု မူဝါဒ မေျပာင္းသေရြ႕လည္း တိုင္းရင္းသားလူမ်ဳိးစု လက္နက္ကိုင္ေတြနဲ႔ ျပသနာေတြကို ရွင္းဖို႔ခက္လိမ့္မယ္လို႔လည္း သူက ေျပာခဲ့တယ္။ အဲဒီစကားေျပာခဲ့တာက စစ္ေအးေခတ္ေပါ့ဗ်ာ။ အခုက စစ္ေအးေခတ္ မရိွေတာ့ဘူးဆိုေပမဲ႔ ဂရိတ္ပါဝါ ယွဥ္ၿပိဳင္မႈေတြကလည္း ရိွေနတယ္။ တခ်ဳိ႕ကေတာင္ ဒုတိယစစ္ေအး အႏၲရာယ္လို႔ေတာင္ ေျပာေနၾကတာေတြ ရိွတယ္။ ကြၽန္ေတာ္ကေတာ့ အဲဒီအယူအဆေတြ အခုထိ အသက္ဝင္ေနဆဲလို႔ ထင္တယ္။ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ အရင္အစိုးရ လက္ထက္က အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရး ျပဳလုပ္ရာမွာ ေကအင္န္ယူက က်န္ေနခဲ့တယ္။ တစ္ခါ အဲဒီတုန္းက ကြၽန္ေတာ္တို႔နဲ႔ အေနာက္အစိုးရနဲ႔ ဆက္ဆံေရး မေကာင္းဘူး။ အခုတစ္ခါ ၾကည့္ျပန္ေတာ့ အဓိက အဖုအထစ္ ျဖစ္တာက ေကအိုင္ေအ။ အဲဒီမွာလည္း တ႐ုတ္ျပည္နဲ႔ ဆက္ဆံေရးက တစ္စံုတစ္ရာ ယိုယြင္းလာတာက ရိွတယ္။ ဒါေတြကို ဆက္စပ္ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ ပထဝီႏိုင္ငံေရး သက္ေရာက္မႈျဖစ္ႏိုင္တယ္။ တ႐ုတ္ျပည္က သစ္လာထုတ္တာေတြကို အစိုးရက ကိုင္တြယ္လိုက္တဲ့ကိစၥတို႔ ကိုးကန္႔ေခါင္းေဆာင္ကို ပြဲထုတ္လာတာ လက္ပံေတာင္းမွာ အေရးအခင္း ျပန္ေပၚလာတာေတြက ဆက္စပ္စဥ္းစားၾကည့္မယ္ဆိုရင္ ႏိုင္ငံေရးအရ တစ္ဖက္နဲ႔ တစ္ဖက္ တြန္းထိုးကစားၾကတာေတြလည္း ျဖစ္ႏိုင္တယ္ ထင္တယ္။ အတိအက်ေတာ့ မေျပာႏိုင္ဘူး။ ပထဝီႏိုင္ငံေရးအရေတာ့ ပတ္သက္လိမ့္မယ္ ထင္တယ္။

ေမး။ ။ တုိင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕ေတြကို နယ္ေျမအလိုက္ ခြဲျခားၾကည့္မယ္ဆိုရင္ ေတာင္ပိုင္းအဖြဲ႕ေတြက ျငိမ္သြားတယ္။ ေျမာက္ပိုင္းအဖြဲ႕ေတြက တစ္စုတစ္စည္းတည္းလို ျပန္ျဖစ္လာတယ္။ ပထဝီႏိုင္ငံေရး ကိစၥေတြရိွတယ္။ အမ်ဳိးသားနဲ႔ ႏိုင္ငံေတာ္လံုၿခံဳေရး ကိစၥေတြရိွတယ္။ တစ္ဖက္မွာလည္း တိုင္းရင္းသားေတြရဲ႕ ႏွစ္ေပါင္း ၆ဝ ေက်ာ္ၾကာ တိုင္းရင္းသားအခြင့္အေရး ေတာင္းဆိုမႈ တိုက္ပြဲေတြကလည္း ရိွေနေတာ့ အဲဒီအေနအထား တစ္ရပ္မွာ အစိုးရအေနနဲ႔ ဘယ္လိုမူဝါဒေတြခ်မွတ္ၿပီး အေကာင္ထည္ေဖာ္ ေျဖရွင္းသင့္သလဲ။ ျပည္တြင္းစစ္ မီးၿငိမ္းဖို႔ အပါအဝင္ေပါ့ေလ။

ေျဖ။ ။ အမွန္ကေတာ့ သမား႐ိုးက် အေတြးအျမင္ပါ ပဲ။ ဒါေပမဲ့ လက္ေတြ႕က်တယ္လို႔ ထင္တယ္။ ျပင္ပအႏၲ ရာယ္ကို အေကာင္းဆံုး ကာကြယ္နည္းက ျပည္တြင္း ျပႆနာကိုေျဖရွင္းၿပီး ျပည္တြင္းစည္းလံုးညီၫြတ္မႈကို တည္ေဆာက္တာလို႔ ထင္တယ္။ အဲဒီေတာ့ ကြၽန္ေတာ္ တို႔အမ်ဳိးသား ျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရးကို အေကာင္အထည္ ေဖာ္ႏိုင္မယ္ ျပည္တြင္းစစ္မီးကို ႏိုင္ငံေရးနည္းနဲ႔ ေျဖရွင္းႏိုင္မယ္ဆိုရင္ ျပင္ပကလာႏိုင္မယ့္ပထဝီႏိုင္ငံေရး သက္ေရာက္မႈေတြကို အလြယ္တကူ ေက်ာ္လို႔ရမွာပဲ။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ ကိုယ္တိုင္က ပဋိပကၡတန္းလန္းနဲ႔  ဆိုလို႔ရိွရင္ တ႐ုတ္ျပည္မွ မဟုတ္ဘူး။ ဘယ္ႏိုင္ငံကေနပဲျဖစ္ျဖစ္ သူတို႔ရဲ႕ ကစားမႈေတြကို ကြၽန္ေတာ္တို႔ ခံႏိုင္မွာ မဟုတ္ဘူး။ ဒါေၾကာင့္ အရင္အာ႐ံုစူးစိုက္ၿပီး လုပ္သင့္တာကေတာ့ ျပည္တြင္းစစ္ရပ္စဲေရးနဲ႔ အမ်ဳိးသားျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရးပါပဲ။

ေမး။ ။ အမ်ဳိးသားျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရးနဲ႔ ျပည္တြင္းစစ္ကိစၥမွာ ၾကည့္လိုက္ရင္ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ေတြ ေတာင္းတာက ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စုလို ကိစၥေတြျဖစ္တယ္။ လက္ရိွအေျခအေနအရ ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ ဖြဲ႕စည္းပုံျပင္ဆင္ေရးမွာ ဗဟိုခ်ဳပ္ကိုင္မႈကေန ေျဖေလွ်ာ့ေပးျခင္း Decentralization လုပ္ဖို႔တို႔ ျပည္နယ္ေတြ တိုင္းအစိုးရေတြကို လုပ္ပိုင္ခြင့္ေပးဖို႔ ျပည္နယ္ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ကို ျပည္နယ္လႊတ္ေတာ္ကေန ေရြးဖို႔ စတဲ့ ကိစၥေတြမွာေတာင္ ခက္ခဲေနတဲ့ အေနထားမွာ ျပည္တြင္းစစ္ ရပ္စဲေရးနဲ႔ နီးစပ္ႏိုင္ပါ့မလား။

ေျဖ။ ။ အဲဒီေတာ့ ဖက္ဒရယ္ဆိုတဲ့ကိစၥေပါ့။ ေယဘု ယ်ကေတာ့ လက္ရိွအစိုးရ ေခါင္းေဆာင္ေတြေကာ လူ မ်ဳိးစုေခါင္းေဆာင္ေတြေကာ ဖက္ဒရယ္ကို လက္ခံတယ္ ဆိုတာေတာ့ တူညီခ်က္ရိွသြားပါၿပီ။ သို႔ေသာ္ ဘယ္ လိုဖက္ဒရယ္မ်ဳိးလဲ ဆိုတာကေတာ့ အျငင္းပြားမႈေတြရိွ ေနပါတယ္။ ဒါကေတာ့ ညိႇဖို႔လိုလိမ့္မယ္။ သီအိုရီအရ ကို အျငင္းပြားမႈရိွတယ္။ ကြၽန္ေတာ္ဖတ္ဖူးတဲ့ေဆာင္း ပါးတစ္ပုဒ္ေပါ့။ ၾကာပါၿပီ။ Journal of Democracy မွာပါတာၾကာပါၿပီ။ ေဆာင္းပါးနာမည္က Federalism US Model ဆိုတာ။ အခုေနာက္ပိုင္း စစ္ေအးေခတ္ ေနာက္ပိုင္းမွာ ဖက္ဒရယ္စနစ္ကို က်င့္သံုးဖို႔ၾကိဳးစားလာ ၾကတာက ႏိုင္ငံေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက အေမရိကန္ပံုစံ ဖက္ဒရယ္ကိုသြားၿပီး မ်က္စိက်ၾကတယ္။ US ရဲ႕ ကနဦး ေမာ္ဒယ္ေပါ့ဗ်ာ အတိအက်ေျပာရရင္ေတာ့ Coming together Federalism ေပ့ါဗ်ာ။ ဒါကဆိုလိုတာကေတာ့ ေပၚေပါက္လာတာကေတာ့ မူလပံုစံကိုမူတည္ၿပီးေတာ့ ခြဲတဲ့နည္းလမ္းပါ။ သမိုင္းေၾကာင္းအရၾကည့္မယ္ဆိုရင္ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု က တစ္သီးတစ္သန္႔လြတ္ လပ္တဲ့ ျပည္နယ္ေတြ ကုိလိုနီေဟာင္းျပည္နယ္ေတြက စတာ။ အဲဒီအထဲမွာ ျပည္နယ္တခ်ဳိ႕က Confederation နဲ႔သြားခ်င္တယ္။ တခ်ဳိ႕က ဖက္ဒေရးရွင္းနဲ႔သြားခ်င္တယ္။ အဲဒီပဋိပကၡကို ေစ့စပ္ညိႇႏႈိင္းမႈနဲ႔ ေျဖရွင္းေတာ့ အေျဖရ တယ္။ တစ္နည္းေျပာရရင္ေတာ့ ကြန္ဖက္ဒေရးရွင္းနဲ႔ ဖက္ဒေရးရွင္းဂိုဏ္းအၾကား ေဆြးေႏြးညိႇႏိႈင္းၿပီးမွရတဲ့ အေျဖ။ အေျဖရဲ႕ထူးျခားခ်က္က ၾကားအေျဖမရရင္ ျပည္ နယ္ေတြခြဲထြက္ႏိုင္တဲ့ အႏၲရာယ္ရိွေတာ့ တစ္ဖက္က အေလွ်ာ့ေပးေစ့စပ္ရတာရိွတယ္။ ဒီေတာ့ အဲဒီမွာ Decentralize Federal ေပါ့ ျပည္နယ္ေတြကို လုပ္ပိုင္ခြင့္ ေတြ ပိုေပးရတဲ့ပံုစံေပါ့။ အတူယွဥ္တြဲေနထိုင္ေရး coming together federal ဆိုၿပီး ဒီပံုစံကို နာမည္ေပးၾကတယ္။ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက US မိုဒယ္အတိုင္း လိုက္ၾကတယ္။ အထူးသျဖင့္ ကြၽန္ေတာ္တို႔လို လူမ်ဳိးေပါင္းစံုစုစည္းေန ထိုင္ေနၾကတဲ့ တိုင္းျပည္ေတြမွာ တစ္ခါတစ္ခါ coming together မိုဒယ္နဲ႔ ကိုက္ခ်င္မွ ကိုက္လိမ့္မယ္။ အဲဒီေတာ့ Alternative အေနနဲ႔ ဘာစဥ္းစားလဲဆိုေတာ့ အဲဒါက အိႏိၵယမိုဒယ္ေပါ႔။ Holding together ေပါ့။ လူမ်ဳိးစု အင္အားစုေတြမွာလည္း လက္နက္ကိုင္အင္အားစုေတြ ရိွေနခ်ိန္မွာ တစ္ျပည္ေထာင္စနစ္ က်င့္သံုးလိုက္ရင္ ျပည္ တြင္းစစ္တို႔ ပဋိပကၡတို႔ ျဖစ္ႏိုင္တယ္ဆိုတာ အိႏိၵယမွာ အေျမာ္အျမင္ရိွတဲ့ ေခါင္းေဆာင္ေတြက သေဘာေပါက္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ သူကလည္း Unitary မသံုးဘဲ ဖက္ဒရယ္သံုးတယ္။ အမ်ားစုလူမ်ဳိးစုက ဦးစီးဦးေဆာင္ လုပ္သြားတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ သူဟာ အေမရိကန္ပံုစံနဲ႔ မတူဘူး။ Decentralize မဟုတ္ဘဲ Centralize ပံုစံနဲ႔ သြားတယ္။ အတူေပါင္းစည္းေရး ဖက္ဒရယ္လို႔ သတ္မွတ္ၾကတယ္၊ အဲဒီပံုစံမ်ဳိးနဲ႔ သြားတာက လက္ေတြ႕မွာ ပုိၿပီး နီးစပ္ႏိုင္လိမ့္မယ္ ထင္တယ္ဆိုတဲ့ ယူဆခ်က္တစ္ခု ရိွတယ္။ ဒါကေတာ့ သီအိုရီဆန္တာေပါ့။ အေက်အလည္ ေဆြးေႏြးၾကမယ္ဆိုရင္ေတာ့ ဘယ္လိုဖက္ဒရယ္လဲ ဆိုတာ ရမယ္ထင္ပါတယ္။ လက္ေတြ႕က်က် ေျပာရရင္ေတာ့ ၂ဝဝ၈ ဖြဲ႕စည္းပံု အေျခခံဥပေဒေပါ့ေလ။ ဖက္ဒရယ္သေဘာ ေဆာင္တာေတြပါတယ္။ power sharing အဲဒီလို ေျပာရရင္ေတာ့ အခြန္နဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ဇယားေတြလည္း ပါတာေပါ့ေလ။ သဘာဝအရင္းအျမစ္ သယံဇာတ ခြဲေဝမႈကေတာ့ မပါဘူး၊ အမွန္ေတာ့ ပါသင့္တယ္ေပါ့ေလ။ power sharing နဲ႔ ပတ္သက္လို႔ တရားဝင္ ေဖာ္ျပထားတဲ့ အခ်က္ေတြပါတယ္။ ဒါဟာ ဖက္ဒရယ္ရဲ႕ လကၡဏာတစ္ရပ္ပဲ။ ဒါေပမဲ့ အာဏာခြဲေဝမႈကို ေဖာ္ျပထားတဲ့ ဇယားေတြေပါ့ အဲဒီ ဇယားေတြက လူမ်ဳိးစုအျမင္အရ တစ္ဖက္ေစာင္းနင္း ျဖစ္ေကာင္းျဖစ္ႏိုင္တယ္ ဒါေတြကို ေပးထားခ်က္အရ ယူၿပီးေတာ့ ႏွစ္ဖက္ညိႇႏိုင္ရင္ ႏွစ္ဖက္သေဘာတူတဲ့ အာဏာခြဲေဝမႈ ရႏိုင္ပါတယ္။ တိတိက်က်ေျပာရရင္ ဇယား (၁)၊ (၂)နဲ႔ ဇယား (၅) အခြန္ေကာက္ခံခြင့္နဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ဇယားေတြ။ သို႔ေသာ္ ဟာေနတာက သယံဇာတခြဲေဝမႈ မပါဘူး။ အဲဒါက ၂ဝဝ၈ လည္း မပါခဲ့ဘူး။ ၄၇ ဖြဲ႕စည္းပံုမွာလည္း မပါခဲ့ဘူး။ အဲဒီ resources sharing ကို ကြၽန္ေတာ္တို႔ ၾကားသိသေလာက္ကေတာ့ လက္ရိွေခါင္းေဆာင္ေတြ တင္းတင္းမာမာ ခုခံတဲ့သေဘာ မရိွဘူး။ ခုနက အာဏာခြဲေဝမႈမွာ Resources share ေတြ ဇယားေတြကို အေက်အလည္ ေဆြးေႏြးၿပီးရင္ ညိႇႏိႈင္းလို႔ရမယ္ ထင္ပါတယ္။ ေနာက္တစ္ခုကေတာ့ အနည္းငယ္ အျငင္းပြားမႈျဖစ္ႏိုင္မယ္ ထင္ပါတယ္။ ျပည္နယ္ (သို႔မ ဟုတ္) တိုင္းေဒသႀကီး ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ကို သမၼတက ခန္႔တဲ့ကိစၥပါ။ လူမ်ဳိးစုေတြရဲ႕ အျမင္မွာ ဒါဟာ တစ္ျပည္ေထာင္ စနစ္ဘက္ကို ျပန္လည္သြားတယ္လို႔ ထင္ေကာင္းထင္ႏိုင္တယ္။ ဒီကိစၥ အတြက္လည္း ႏိုင္ငံတကာ အေတြ႕အႀကံဳေတြကို အေျခခံၿပီး တီထြင္မႈရိွရိွ စဥ္းစားၿပီး ကိုယ့္တိုင္းျပည္နဲ႔ ေျပလည္မႈရိွမယ့္ နည္းလမ္းကို ရွာႏိုင္မယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။ ဥပမာ အိႏိၵယမွာ ျပည္နယ္လႊတ္ေတာ္ကပဲ ျပည္နယ္ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ကို ေရြးခြင့္ေပးတယ္။ တစ္ ဖက္က ဗဟိုအစိုးရကလည္း ဗ်ဴ႐ိုကေရစီနဲ႔ ထိန္းထားတယ္။ သို႔ေသာ္ ဒါက နည္းတစ္နည္းေပါ့။ တျခားနည္းေတြလည္း ရိွတယ္။ ေျပာခ်င္တာက လက္ေတြ႕က်က်  စဥ္းစားရင္ အေျခခံဥပေဒ ျပင္ဆင္ေရးမွာ ျပင္လို႔ ရႏိုင္ေျခရိွတဲ့ အခ်က္ေတြကို ၂ဝ၁၅ ေရြးေကာက္ပြဲမတိုင္ခင္ ျပင္ေပးလိုက္ႏိုင္ရင္ ပိုေကာင္းမယ္ ထင္တယ္။ က်န္တဲ့ Controlersial issue ေတြ အေျဖရဖို႔ ခက္တာေတြကိုေတာ့ အလြတ္သေဘာ ညိႇၿပီး အခ်ိန္တစ္ခ်ိန္က်မွ ျပန္စဥ္းစားတာ ေကာင္းလိမ့္မယ္။ တပ္ကိစၥေတြ လက္နက္ကိုင္ တပ္ဖြဲ႕ေတြ ေပါင္းစည္းေရးကေတာ့ အဆင့္ေတြရိွတယ္။ အခုသြားေနတာက တစ္ႏိုင္ငံလံုး အပစ္ခတ္ရပ္စဲေရး ဒီမွာ တစ္ခံေနတာ။ ဒါၿပီးမွ ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲ။ ဒီမွာ တစ္ခံေန တာ။ လုပ္ရမွာက အေရးႀကီးတဲ့ ႏိုင္ငံေရးျပသနာေတြ ရွင္းၾကရမွာ။ အဲဒါေတြ ရွင္းၿပီးလို႔ တတိယအဆင့္ ေရာက္မွပဲ တပ္ေပါင္းစည္းေရး ကိစၥေတြ လုပ္ရမွာ။ တပ္ေပါင္းစည္းေရးက ႏိုင္ငံတကာ အေတြ႕အႀကံဳအရေျပာရင္ အနည္းဆံုး ဆယ္စုႏွစ္ခ်ီ ၾကာႏိုင္တယ္။ အဲဒီဟာေတြကို အေဆာတလ်င္ မကိုင္တြယ္ဖို႔ လိုလိမ့္မယ္။ အရင္ဆံုး အပစ္ရပ္ရမယ္။ အကုန္လံုး မရႏိုင္ရင္ေတာင္ ရသေလာက္နဲ႔ လက္မွတ္ထိုး ေဆြးေႏြးပြဲ စရလိမ့္မယ္။ မထိုးႏိုင္သူေတြကိုလည္း ပစ္မထားသင့္ဘူး။ ေလ့လာသူေတြ အေနနဲ႔ တက္ခိုင္းသင့္တယ္။ ေျပလည္ႏိုင္စရာရိွတဲ့ ဖြဲ႕စည္းပံုနဲ႔ ဆက္စပ္ေနတာေတြကို အရင္လုပ္ပါ။ အဲဒါၿပီးမွ DDR ကိုသြားတာ အေကာင္းဆံုးပါပဲ။ ခုက ကြၽန္ေတာ္တို႔က အခက္ခဲဆံုး အခ်ိန္ယူရဆံုးကို အရင္ဆံုး စတင္သလို ျဖစ္ေနတယ္။ လက္ေတြ႕မွာ အခက္အခဲ ရိွလိမ့္မယ္ထင္တယ္။ ႏိုင္ငံေရးမွာ ဘာၿပီးရင္ ဘာလုပ္မယ္ဆိုတဲ့ ကြင္းဆက္ကလည္း အေရးႀကီးတယ္။ ဘယ္အခ်ိန္ ဘာလုပ္မယ္ဆိုတဲ့ Timeline ကလည္း အေရးႀကီးတယ္ထင္တယ္။

ေမး။ ။ လက္ရိွအေနအထားမွာ ပထဝီႏိုင္ငံေရးအရၾကည့္မယ္ ဆိုရင္လည္း တ႐ုတ္နဲ႔နီးစပ္တဲ့ UWSA 'ဝ'လို အဖြဲ႕ေတြလည္း ရိွေနတယ္။ သူတို႔ကလည္း ပစ္တာ မပစ္တာ အင္အားကလည္း ေတာင့္တင္းၿပီး တစ္စံုတစ္ရာ ၿခိမ္းေျခာက္ႏိုင္တဲ့ အေျခအေနမွာလည္း ရိွေနတယ္။ ေနာက္တစ္ခ်က္က အခု ကခ်င္မွာျဖစ္ခဲ့တဲ့ သစ္ျပသနာေတြမွာဆိုရင္ ေျပေျပလည္လည္ လုပ္ဖို႔ဆိုၿပီး တ႐ုတ္ဘက္က သတိေပးတာမ်ဳိးေတြ ေတြ႕ရတယ္။ အဲဒီ အေနအထားမွာေရာ သူ႔ အေနနဲ႔ ဘာေၾကာင့္ ဒီလိုေျပာလာတာေတြ ျဖစ္ႏိုင္သလဲ။ ဒါမွမဟုတ္ ဒီႏိုင္ငံက အရင္လိုပဲ ငါတို႔ အထက္စီးနဲ႔ ဆက္ဆံလို႔ရတယ္ဆိုတဲ့ အေနထားမ်ဳိးနဲ႔ ဆက္ဆံတာမ်ဳိးေရာ မျဖစ္ႏိုင္ဘူးလား။

ေျဖ။ ။ တ႐ုတ္ရဲ႕လိုအပ္ခ်က္ဆႏၵကေတာ့ မွန္းဆ ၾကည့္ရင္ အနိမ့္ဆံုး လိုလားခ်က္ကေတာ့ သူျမန္မာျပည္ အစိုးရကို အျပည့္မယံုဘူး။ အဲဒီအတြက္ တ႐ုတ္ျပည္နဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံၾကားထဲမွာ ၾကားခံနယ္ေျမ Buffer zone ေတြကို လံုၿခံဳစိတ္ခ်မႈ အေနနဲ႔ ရိွေစခ်င္တယ္ ထင္ပါတယ္။ ဒါက သူ႔ရဲ႕အနိမ့္ဆံုး လိုလားခ်က္ေပါ့။ ဒီထက္ျမင့္တဲ့ လိုလားခ်က္ကေတာ့ အရင္တုန္းက အေနအထားလိုပဲ ျမန္မာႏိုင္ငံနဲ႔ နီးနီးကပ္ကပ္ ဆက္ဆံၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံက သူ႔အတြက္ လိုအပ္တဲ့ သယံဇာတနဲ႔ ေလာင္စာကို ေပါေပါေလာေလာနဲ႔ ရခ်င္တဲ့ ဆႏၵလည္း ရိွႏိုင္ပါတယ္။ အနိမ့္ဆံုး အခ်က္ေတာ့ ေလာေလာဆယ္မွာ အေလာတႀကီး မကိုင္တြယ္သင့္ေသးဘူး။ တည့္တည့္ေျပာရရင္ေတာ့ အခု 'ဝ' UWSA ေပ့ါ။ 'ဝ'ဟာ Buffer သေဘာမ်ဳိး ျဖစ္ေနတယ္။ ေလာေလာဆယ္ ေကာင္းသည္ မေကာင္းသည္ စံေတြနဲ႔ ထည့္မတြက္ဘဲနဲ႔ ေလာေလာဆယ္ ဒီအတိုင္း ထိန္းထားၿပီး ဆက္သြားရမယ္။ စီးပြားေရး ဆက္ဆံမႈေတြမွာလည္း တစ္ဖက္ေစာင္းနင္းျဖစ္ေအာင္ မလုပ္ဘဲနဲ႔ ထိန္းထိန္းသိမ္းသိမ္း ညိႇသြားရမယ္ ထင္တယ္။ တ႐ုတ္ဘက္က ျဖစ္ႏိုင္ေျခရိွတဲ့ လိုလားခ်က္ Demand ေတြကို စဥ္းစားၾကည့္ၿပီး ကြၽန္ေတာ္တို႔ဘက္က ဘယ္လိုျပင္ဆင္ သင့္သလဲဆိုတာကို စဥ္းစားၾကည့္တာပါ။

ေမး။ ။ ဒီၾကားထဲမွာမွ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ကိစၥေတြမွာ ညိႇညိႇႏိႈင္းႏိႈင္းမျဖစ္ႏိုင္ဘူး။ ၿပီးခဲ့တဲ့ရက္ပိုင္းကဆိုရင္ ဒီသစ္ထုတ္တဲ့ကိစၥမွာမိတဲ့ တ႐ုတ္ေတြကိုပဲ အျပစ္ေပး ဖို႔ဆိုၿပီး မီဒီယာတစ္ခုကေရးသားတာေတြ႕ရတယ္။ တစ္ဖက္မွာလည္း ဒီကိစၥေတြက အာဏာပိုင္ေတြနဲ႔လည္း ပတ္သက္ႏိုင္တယ္။ မပတ္သက္ႏိုင္ဘူး ဆိုတာလည္း ယတိျပတ္မေျပာႏိုင္ဘူး။ တရားမဝင္ နယ္စပ္ျဖတ္ေက်ာ္ ကိစၥေတြ၊ မူးယစ္ကိစၥေတြလည္း ရိွေနသလို တစ္ဖက္မွာလည္း တ႐ုတ္ႏိုင္ငံသားေတြ အေနနဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ေျပာင္းေရႊ႔အေျခခ် ေနထိုင္ေနတာ ႏိုင္ငံသားေတြ ျဖစ္လာတာကလည္း အမ်ားႀကီးပဲ။ ဒီအေနအထားေတြ အေပၚမွာ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံရဲ႕ ပထဝီႏိုင္ငံေရးကို ၿခိမ္းေျခာက္ မခံခ်င္ဘူးဆိုရင္ ျဖစ္ေနတဲ့ ျပသနာေတြကို ဘယ္လိုကိုင္တြယ္ ေျဖရွင္းသင့္သလဲ။

ေျဖ။ ။ အစိုးရရဲ႕ ပါဝါေပၚလစ္တစ္ေပါ့ဗ်ာ။ Power politic မွာ ညိႇႏိႈင္းတာဆိုရင္ေတာ့ Soft power ေပါ့ေလ။ အလုပ္ျဖစ္ခ်င္မွလည္း ျဖစ္မွာေပါ့။ တစ္ခါတစ္ခါ Hard power နဲ႔ ေပါင္းစပ္ေပးရတာလည္း ရိွမွာေပါ့။ ဘယ္လို အခ်ဳိးညီေအာင္ ေပါင္းစပ္မလဲ Smart power ျဖစ္ေအာင္ ဘယ္လို လုပ္မလဲဆိုတာက အဓိကက်တာပါ။ ဒါေတြက နည္းေတြမရိွဘူးဗ်။ ျဖစ္ႏိုင္ေျခရိွတာကို လည္း ထည့္တြက္ရမယ္။ ရႏိုင္တဲ့အက်ဳိးေက်းဇူးေတြ လည္း ထည့္တြက္ရမယ္။ အဲဒီလို ဘက္စံုထည့္တြက္ ၿပီးေတာ့မွ Hard power နဲ႔ Soft power ကိုေပါင္းစပ္ ႏိုင္ရင္ေတာ့ Smart power ျဖစ္မယ္။ ဒီနည္းနဲ႔ပဲေက်ာ္ လို႔ရလိမ့္မယ္။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ ျပည္သူရဲ႕ဆႏၵကေတာ့ အ႐ုိးခံအတိုင္းစဥ္းစားတယ္။ မခံခ်င္စိတ္က မ်ားတယ္။ အဲဒီအတိုင္းေတာ့ အစိုးရအေနနဲ႔သြားလို႔ရမယ္မထင္ဘူး။

ေမး။ ။ ၂ဝ၁ဝေနာက္ပိုင္း ႏိုင္ငံတကာဆက္ဆံေရးမွာ အေမ ရိကန္ အေနာက္ႏိုင္ငံေတြနဲ႔ ဆက္ဆံေရးေကာင္းလာသ လို အိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံေတြန႔ဲ ဆက္ဆံေရးမွာလည္း သတိထား ရမယ့္သေဘာမ်ဳိးျဖစ္လာတယ္။ တစ္ဖက္ကၾကည့္ရင္ လည္း တ႐ုတ္ရဲ႕ ၿပိဳင္ဘက္ေတြျဖစ္တဲ့ ဂ်ပန္တို႔ ဘာတို႔ ဆိုရင္လည္း ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ အလံုးအရင္းနဲ႔ ဝင္ေရာက္ ရင္းႏွီး ျမႇဳပ္ႏွံလာတာ ေတြ႕ရတယ္။ ျမန္မာအေနနဲ႔ အနာဂတ္ ႏိုင္ငံတကာ ဆက္ဆံေရးမွာေရာ ကိုယ့္ရဲ႕ လံုၿခံဳေရးအရေရာ၊ အမ်ဳိးသား ျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရးအရေရာ အားလံုး ဟန္ခ်က္ညီ ေကာင္းမြန္ဖို႔ အတြက္ဆိုရင္ ဘယ္လိုေဆာင္ရြက္သင့္သလဲ။

ေျဖ။ ။ ကြၽန္ေတာ္က အဲဒါကို သိပ္ထြက္တာ မၾကာေသးတဲ့ ဟင္နရီကစ္ဆင္းဂ်ားရဲ႕စာအုပ္ဖတ္ၾကည့္ရင္းနဲ႔ ကြၽန္ေတာ္ စဥ္းစားမိတာေလးေတြေပါ့။ World Order သူ႔ရဲ႕အယူအဆက သိပ္စိတ္ဝင္စားဖို႔ ေကာင္းပါတယ္။ There is no world order ကမၻာ႔အစီအစဥ္ ဆိုတာမရိွဘူး။ အရင္ရိွခဲ့တဲ့ ကမၻာ႔အစီစဥ္ေတြအားလံုး က ကိုယ့္တစ္ဦးခ်င္းရဲ႕စံႏႈန္းေတြနဲ႔ တစ္ကမၻာလံုးကို လိုက္နာေအာင္ ႀကိဳးပမ္းၾကရမယ့္ အစီအစဥ္ေတြ၊ ျဖစ္စဥ္ေတြပဲ။ ဒီကေန႔ကာလမွာ အဲဒါမ်ဳိးေတြ လုပ္လို႔မရေတာ့ဘူး။ အဲဒီေတာ့ ဒီကေန႔ကာလရဲ႕လိုအပ္ခ်က္က တစ္ကမၻာလံုး လက္ခံႏိုင္တဲ့ World Order တစ္ခုေပၚဖို႔ ဒါကလည္း အခ်ိန္တို တစ္ခုအတြင္းမွာ မျဖစ္ႏိုင္ဘူး။ ကာလတစ္ခုအတြင္းမွာ တည္ေဆာက္ယူရမယ္။ ဒီၾကားကာလမွာ ဘယ္လိုသြားၾကမလဲ။ ပံုေသနည္းေတြ မရိွပါဘူးတဲ့။ Case by case ပဲ စဥ္းစားဖို႔ လိုလိမ့္မယ္တဲ့။ တည့္တည့္ေျပာရင္ အုပ္စုသေဘာ မေဆာင္တဲ့ ပုံေသမဟာမိတ္ မထားတဲ့ အရွင္ဆက္ဆံေရးမ်ဳိး ျဖစ္ဖို႔လိုလိမ့္မယ္။ ေျပာခ်င္တာကေတာ့ ဂရိတ္ပါဝါ ယွဥ္ၿပိဳင္မႈေတြထဲမွာ ပါးပါးနပ္နပ္ ကစားဖုိ႔ လိုလိမ့္မယ္။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ ႏိုင္ငံရဲ႕ အေျခအေနဟာ ဝံပုေလြေတြ ၾကားထဲမွာ ကေနတဲ့ သေဘာမ်ဳိး ရိွတယ္။ ဘယ္ဝံပုေလြနဲ႔မွ ရန္ျဖစ္လို႔ မျဖစ္သလို ဘယ္ဝံပုေလြနဲ႔မွလည္း သိပ္ပူးလို႔ မျဖစ္ဘူး။ ၾကားထဲမွာ ပါးပါးနပ္နပ္နဲ႔ ကခုန္ႏိုင္ဖို႔ လိုလိမ့္မယ္လို႔။ အရပ္စကားနဲ႔ ေျပာရရင္ေတာ့ ဝိုင္းဝန္းပိုးပန္းသူေတြ မ်ားေနတဲ့ အပ်ဳိအရြယ္ကေလးေပါ့။ ဘယ္သူ႔ဘက္မွ မယိုင္ဘဲနဲ႔ ကိုယ္႔ရဲ႕အပ်ဳိရည္လည္း ထိန္းရင္းနဲ႔ အီစီကလီ လုပ္တတ္ဖို႔ လိုလိမ့္မယ္။ ဒါဟာ ဒီပလိုေမစီသေဘာလို႔ ကြၽန္ေတာ္ နားလည္တယ္။ ဒီအတိုင္းပဲ သြားလို႔ရလိမ့္မယ္ ထင္တယ္။ အတိအက် ဘာလုပ္ပါဆိုတာကေတာ့ ကြၽန္ေတာ္တို႔လည္း မေျပာႏိုင္ဘူး၊ ေျပာခြင့္လည္း မရိွပါဘူး။
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ The Flower News ဂ်ာနယ္မွ စိုင္းထြန္းေအာင္လြင္ ေတြ႕ဆံု ေမးျမန္းသည္။