ဒီမိုကေရစီ သို႔မဟုတ္ ဓာတ္ေျပာင္းအေကြ႔အေျပာင္း - ေမာင္စူးစမ္း

စီးပြားေရးႏွင့္ ႏိုင္ငံေရး
စီးပြားေရးေလာကတြင္ "အစုရွင္ဗဟိုျပဳပံုစံ" Shareholder-Centric Model မွ "အက်ိဳးရွင္မ်ိဳးစံုပံုစံ" Multi-Stakeholder Model သို႔ ေျပာင္းေရႊ႕သြားသည္။ အက်ိဳးရွင္ဆိုသည္မွာ အလုပ္သမားရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသူ၊ ေဖာက္သည္၊ အစိုးရမဟုတ္ေသာ အဖြဲ႔အစည္းႏွင့္ အျခားသက္ဆုိင္ရာတို႔ကို ရည္ၫႊန္းသည္။ ႏိုင္ငံေရးေလာကတြင္လည္း အာဏာရွင္စနစ္မွ ဒီမိုကေရစီစနစ္သို႔ အေျပာင္းအလဲေတြ ျဖစ္ေပၚခဲ့သည္။

ဤအေျပာင္းအလဲတို႔ မျဖစ္ပြားမီ အလွည့္အေျပာင္းျဖစ္ေစရန္ ေကြ႔တစ္ခုခုကို ႀကံဳၾကရသည္။ ေရြးေကာက္ပြဲတို႔သည္ ေယဘုယ်အားျဖင့္ အလွည့္အေျပာင္းျဖစ္ေစမည့္ ပြိဳင့္ပင္ျဖစ္သည္။ ဤပြိဳင့္ေရာက္လွ်င္ သက္ဆိုင္ရာပေလရာတို႔သည္ ခုန္ကူးတတ္ၾကရမည္။ ယခုပညာရွင္တို႔က ေခတ္ၿပိဳင္ကာလ၏ စီးပြားေရးပိုင္း ကူးေျပာင္းပံုႏွင့္ ႏိုင္ငံေရးပိုင္းကူးေျပာင္းပံုတို႔ကို မ်ဥ္းၿပိဳင္ဆြဲၾကည့္ၾကသည္။

နည္းလမ္းငါးသြယ္
စီးပြားေရးပိုင္းတြင္ ပံုစံသည္ အထက္တြင္ရွင္းလင္းခဲ့သည့္အတုိင္း အစုရွင္ဗဟိုျပဳမွ အက်ိဳးရွင္ဗဟိုျပဳသို႔ ေျပာင္းေရႊ႕လာသည္။ ႏိုင္ငံေရးပိုင္းတြင္မူ အာဏာရွင္စနစ္မွ ဒီမိုကေရစီသို႔ ကူးေျပာင္းလာသည္။ စီးပြားေရးပိုင္းအကူးအေျပာင္းႏွင့္ ပတ္သက္၍ နည္းလမ္းငါးသြယ္ျဖင့္ ကူးေျပာင္းေနၾကသည္။ ၎တို႔မွာ-

(၁) စီမံအုပ္ခ်ဳပ္မႈစနစ္ကို ေျပာင္းလဲသည္။ အစုရွင္အခြင့္အေရး ဘုတ္အဖြဲ႔စည္းမ်ဥ္း - ဒါ႐ိုက္တာတို႔၏ တာ၀န္ခံမႈ၊ သင့္တင့္ေလ်ာက္ပတ္ေသာ လစာသတ္မွတ္မႈတုိ႔၌ တိုးတက္ေကာင္းမြန္ေစရန္ အာ႐ံုစိုက္ေသာ စီမံအုပ္ခ်ဳပ္မႈစနစ္သို႔ ေျပာင္းလဲျခင္းျဖစ္သည္။

(၂) စီးပြားေရးက်င့္၀တ္သိကၡာကို စီးပြားေရးမဟာဗ်ဴဟာအျဖစ္ ေျပာင္းလဲသည္။

(၃) အက်ိဳးတူပါ၀င္မႈတို႔ႏွင့္ ညႇိႏိႈင္းတုိင္ပင္သည္။

(၄) စည္းမ်ဥ္းႀကီးၾကပ္ကြပ္ကဲသူတို႔ႏွင့္ အက်ိဳးရွိရွိ ထိေတြ႔ဆက္ဆံသည္။

(၅) အလုပ္သမားႏွင့္ ေဖာက္သည္တို႔ကို ဂ႐ုစိုက္၍ ဆက္ဆံသည္။

သီလႏွင့္ အင္တာနက္
စီးပြားေရးပိုင္းတြင္ ဆိုခဲ့သည့္အတုိင္း အေျပာင္းအလဲေတြ လုပ္သည့္နည္းတူ ႏိုင္ငံေရးပိုင္းအတြက္ မည္သို႔ေသာ ဆီေလ်ာ္သည့္ အေျပာင္းအလဲေတြ လုပ္သင့္သနည္းဟု ေဆြးေႏြးၾကသည္။ စီးပြားေရးပိုင္းမွ မူေတြအတုိင္း ႏိုင္ငံေရးပိုင္းတြင္ စီမံေျပာင္းလဲလို႔ျဖစ္၊ မျဖစ္ ေဆြးေႏြးၾကသည္။ ဤသို႔ေဆြးေႏြးရာတြင္ ဒီမိုကေရစီသာလွ်င္ ႏုိင္ငံေရးေလာကကို ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲရန္ နည္းလမ္းျဖစ္သည္ဟု ယူဆလာၾကသည္။

သို႔အားျဖင့္ ဒီမိုကေရစီသည္ (၁) ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲရန္ စံလည္ျဖစ္၊ (၂) မဟာဗ်ဴဟာထြက္ေပါက္ Strategic Exit လည္းျဖစ္၊ (၃) စပြန္ဆာတို႔၏ မစ္ရွင္ (Mission) အဆံုးပိုင္း ပြဲေတာ္လည္းျဖစ္သည္။ ဤေနရာ၌ Catalytic turning point ဆိုေသာ စကားရပ္ကို သံုးစြဲသည့္ ဓာတ္ေျပာင္း အေကြ႔အေျပာင္းကာလဟု အနက္ထြက္သည္။

လြန္ခဲ့ေသာႏွစ္ေပါင္း ၂၀၀၀ ေလာက္က ဂရိေတြးေခၚပညာရွင္ႀကီး အရစၥတိုတယ္လ္က "စင္ၾကယ္ေသာ အက်င့္သီလႏွင့္ ေပ်ာ္ရႊင္မႈတို႔သည္ လူသားဘ၀၏ အႏွစ္သာရျဖစ္သည္" ဟု ေျပာၾကားခဲ့သည္။ ဤစကားကိုမွီ၍ စီးပြားေရး၌ က်င့္၀တ္သီလသည္ အေျခခံ ျဖစ္ထုိက္သလို ႏိုင္ငံေရး၌ ဒီမိုကေရစီသည္ အေျခခံျဖစ္ထုိက္သည္ဟု သံုးသပ္မႈရွိသည္။ အင္တာနက္ေတာ္လွန္ေရးသည္ မည္သည့္အရာမွ ဖံုးကြယ္လို႔မရသျဖင့္ စီးပြားေရးေလာကတြင္ သိသာျမင္သာမႈသည္ အက်ိဳးဆက္ျဖစ္လာသည္။ ႏိုင္ငံေရးတြင္ အင္တာနက္သည္ ဒီမိုကေရစီကို မည္သို႔ အက်ိဳးျဖစ္ထြန္းေစမလဲဟု ေမးခြန္းထုတ္၍ ေဆြးေႏြးေနၾကသည္။

ေမာင္စူးစမ္း
အၫႊန္း - NYT

(The Voice Weekly ဂ်ာနယ္ အတြဲ ၆ အမွတ္ ၁၂ မွ ျပန္လည္ကူးယူေဖာ္ျပပါသည္)