Television and Politics, Sphere of Influence - ေမာင္၀ံသ

Television and Politics ႐ုပ္သံႏွင့္ ႏိုင္ငံေရး
ဘီဘီစီသည္ ၁၉၃၆ တြင္ လန္ဒန္ေဒသတစ္၀ိုက္အတြက္ ႐ုပ္ျမင္သံၾကား စတင္လႊင့္ထုတ္ခဲ့သည္။ အလက္ဇန္ဒရာနန္းေတာ္မွ ၂ ႏို၀င္ဘာတြင္ စတင္လႊင့္ထုတ္ျခင္းျဖစ္သည္။ ထိုအခ်ိန္မွစ၍ တယ္လီေဗးရွင္းေခၚ ႐ုပ္ျမင္သံၾကားတို႔သည္ လူတို႔၏ ဘ၀မ်ားအေပၚ တစ္စတစ္စလႊမ္းမိုးလာခဲ့ရာ ႏိုင္ငံေရးဘ၀မ်ားသည္လည္း ႐ုပ္သံႏွင့္ ဆက္စပ္လာခဲ့သည္။ ႏိုင္ငံေရးသမားမ်ားသည္ ျပည္သူလူထုႏွင့္ တိုက္႐ုိက္ထိေတြ႔ ဆက္ဆံရသကဲ့သုိ႔ ျဖစ္လာသည္။ ဟာ႐ိုးလ္မက္က မီလန္(ၿဗိတိသွ်၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ ၁၉၅၇-၆၃)၊ ခ်ားလ္ဒီေဂါ (ျပင္သစ္သမၼတ ၁၉၅၈-၆၈) ႏွင့္ ဂၽြန္အက္ဖ္ကေနဒီ (အေမရိကန္သမၼတ ၁၉၆၀-၆၃) တို႔သည္ ႐ုပ္ျမင္သံၾကားေခတ္၏ အက်ိဳးထူးကို ခံစားခဲ့ရသူမ်ားျဖစ္သည္ဟု မွတ္တမ္းတင္ခံခဲ့ရသည္။ ၁၉၆၀ သမၼတေရြးေကာက္ပြဲတြင္ ကေနဒီသည္ နစ္ဆင္ကို မဲအနည္းငယ္မွ်အသာျဖင့္ အႏိုင္ရခဲ့ျခင္းမွာ ႐ုပ္သံတြင္ ႏွစ္ဦးသားယွဥ္၍ စကားေျပာၾကရာ၌ ကေနဒီ၏႐ုပ္သြင္သဏၭာန္က နစ္ဆင္ထက္ သာလြန္ဆြဲေဆာင္မႈရွိသည္ကို ပရိသတ္မ်ား ျမင္ေတြ႔သြားၾက၍ျဖစ္သည္ဟု အဆိုရွိသည္။ ႐ုပ္သံမီဒီယာသည္ တစ္ႏွစ္ၿပီးတစ္ႏွစ္ တိုးတက္ဖြံ႔ၿဖိဳးလာခဲ့ရာ ကမၻာတစ္ခြင္မွ ျဖစ္ရပ္မ်ားကို မိမိအိမ္ထဲတြင္ထိုင္ေနရင္း မ်က္၀ါးထင္ထင္ ေတြ႔လာၾကရသည္။ ထိုအခါ ႏိုင္ငံေရးသည္ အလြန္နယ္က်ဥ္းသြားသည္။ ျပည္သူအမ်ားကို လွည့္ျဖားရန္ခဲယဥ္းေသာ အေနအထားသို႔ ဆိုက္ေရာက္သြားသည္။ ၂၀၀၁ စက္တင္ဘာ ၁၁ ရက္က အေမရိကန္ႏိုင္ငံ နယူးေယာက္ၿမိဳ႕ရွိ ကမၻာ့ကုန္သြယ္ေရးအေဆာက္အအံု ေမွ်ာ္စင္ညီေနာင္ကို အၾကမ္းဖက္သမားတို႔က ေလယာဥ္ျဖင့္ ၀င္တုိက္ၿဖိဳဖ်က္ခဲ့ပံုကို ႏုိင္ငံတကာရွိ လူထုပရိသတ္မ်ားက ျဖစ္စဥ္ျဖစ္ေနခ်ိန္မွာပင္ ေစာင့္ၾကည့္ႏိုင္ခဲ့ၾကသည္။

Sphere of Influence ၾသဇာနယ္ပယ္
SOI ဟူ၍လည္း အတုိေကာက္ေခၚေ၀ၚသည္။ ႏုိင္ငံတကာဆက္ဆံေရးတြင္ နယ္ေျမတစ္ခု သို႔တည္းမဟုတ္ ေဒသႀကီးတစ္ခုအေပၚ ႏုိင္ငံတစ္ခု သို႔မဟုတ္ အဖြဲ႔အစည္းတစ္ခုက ယဥ္ေက်းမႈ၊ စီးပြားေရး၊ စစ္ေရး သုိ႔မဟုတ္ ႏုိင္ငံေရးအရ ၾသဇာလႊမ္းမိုးျခင္းကို ဆုိလိုသည္။ ၾသဇာခံႏုိင္ငံသည္ ၿဂိဳဟ္ရန္ႏိုင္ငံ (a satellite sate) သို႔မဟုတ္ လက္ေတြ႔သေဘာအရ ကုိလိုနီတစ္ခု (de facto colony) အျဖစ္သို႔ ေရာက္ရွိသြားသည္။ ၾသဇာနယ္ပယ္ထူေထာင္ျခင္းကို စူပါပါ၀ါေခၚ အင္အားလြန္ႏိုင္ငံမ်ား၊ အင္အားႀကီးႏိုင္ငံမ်ားႏွင့္ အလယ္အလတ္ အင္အားရွင္ႏုိင္ငံမ်ားက ျပဳလုပ္ၾကသည္။ ထင္ရွားေသာ ဥပမာတစ္ခုမွာ ဒုတိယကမၻာစစ္မတိုင္မီႏွင့္ စစ္အတြင္းတြင္ ဂ်ပန္အစိုးရသည္ ကုိရီးယား၊ မန္ခ်ဴးရီးယား၊ ဗီယက္နမ္ႏွင့္ တ႐ုပ္ျပည္နယ္ေျမအခ်ိဳ႕ကို ခ်ဳပ္ကိုင္ထားၿပီး ၾသဇာခံနယ္ပယ္ႀကီး ထူေထာင္ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ ဒုတိယကမၻာစစ္ေနာက္ပိုင္းတြင္မူ အင္အားႀကီးႏိုင္ငံမ်ား စစ္ေအးတုိက္ပြဲ ဆင္ႏႊဲၾကရာ၌ ၾသဇာနယ္ပယ္မ်ား ထူေထာင္ခဲ့ၾကရာ အေမရိကန္သည္ အေနာက္ကမၻာျခမ္း (western hemisphere) တြင္လည္းေကာင္း၊ ဆိုဗီယက္တို႔သည္ အေရွ႕ဥေရာပတြင္လည္းေကာင္း ၾသဇာလႊမ္းခဲ့ၾကသည္။

(ရန္ကုန္တိုင္းမ္ဂ်ာနယ္ အတြဲ ၆ အမွတ္ ၅ ႏွင့္ အတြဲ ၅ အမွတ္ ၄၇ တို႔တြင္ပါရွိသည့္ ကမၻာ့ႏိုင္ငံေရး ေ၀ါဟာရအဘိဓာန္ မွ ျပန္လည္ထုတ္ႏုတ္ကူးယူေဖာ္ျပပါသည္)