႐ံုးသံုးျမန္မာစာေရးသားနည္း - ေမာင္ခင္မင္ (ဓႏုျဖဴ)

ဧကူမ ၀ီႆတိမ ေငြဆယ္သိန္း
အခုေခတ္မွာေတာ့ ဒါမ်ိဳးေတြ မရွိေတာ့ပါဘူး။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ငယ္ငယ္တုန္းက တီဗီမေပၚေသးေတာ့ သိန္းထီေပါက္စဥ္ေၾကညာရင္ ေရဒီယိုကေန ေၾကညာပါတယ္။ အဲဒီလို ထီေပါက္စဥ္ နားေထာင္ၾကည့္တဲ့အခါ "ဧကူမ ၀ီႆတိမ ေငြဆယ္သိန္းကို ဆြတ္ခူးသြားပါတယ္" လို႔ ေၾကညာတာ ၾကားရပါတယ္။ ဒီလူ ဘာေျပာသြားပါလိမ့္လို႔ မသိလို႔ စာအုပ္လွန္ၾကည့္ေတာ့မွ "၁၉ ႀကိမ္ေျမာက္" လို႔ ေတြ႔ရပါတယ္။ ၁၉ ႀကိမ္ေျမာက္လို႔ေျပာရင္ လူတုိင္း နားလည္ရဲ႕သားနဲ႔ ဧကူမ၀ီႆတိမလို႔ ေျပာေတာ့ ဘယ္သူမွ နားမလည္ေတာ့ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္မို႔ ကုိယ္ေျပာခ်င္တဲ့ အဓိပၸါယ္ကို ရွင္းရွင္းလင္းလင္း ေပၚေစခ်င္ရင္ ခက္ခက္ခဲခဲ စကားလံုးေတြကို ေရွာင္ၾကဥ္ရပါမယ္။

အဓိပၸါယ္ႏွစ္မ်ိဳးရွိတဲ့ စကားလံုးေတြကိုလည္း အဓိပၸါယ္ႏွစ္ခြမထြက္ေအာင္ အဆက္အစပ္နဲ႔ ရွင္းရွင္းလင္းလင္း ေရးရပါမယ္။ ဥပမာ "သင္ၾကား" ဆိုတဲ့ စကားလံုးပါ။ "ကြန္ပ်ဴတာသင္ၾကားရန္အတြက္" "အဂၤလိပ္စာ သင္ၾကားရန္အတြက္" လို႔ သာမန္ေရးရင္ အဲဒီသင္ၾကားက To teach လား၊ To learn လား မသဲကြဲပါဘူး။ "သင္ၾကား" ဆိုတဲ့ စကားဟာ ေရွးေရွးကတည္းက Teach ဆိုတဲ့ အဓိပၸါယ္ရသလို Learn ဆိုတဲ့ အဓိပၸါယ္လည္း ရပါတယ္။ အခုေခတ္မွာေတာ့ "သင္ၾကား"၊ "သင္ယူ" လို႔ ခြဲသံုးေလ့ရွိပါတယ္။ ဆရာက သင္ရင္ "သင္ၾကား" လို႔သံုးၿပီး တပည့္ကသင္ရင္ "သင္ယူ" လို႔ သံုးပါတယ္။

"ငွားရမ္းတယ္"၊ သို႔မဟုတ္ "ငွားတယ္" ဆိုတဲ့ စကားလံုးဟာလည္း To Borrow လား၊ To Loan လား ေရာေထြးႏုိင္ပါတယ္။ "အိမ္ငွားတယ္" လို႔ဆိုရင္ ကုိယ့္အိမ္ကို သူမ်ားကို ငွားတာလား၊ သူမ်ားအိမ္ကို ကုိယ္က ငွားတာလား။ အမ်ိဳးမ်ိဳး ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အဲဒီလို အဓိပြါယ္ ႏွစ္ခြထြက္ႏုိင္တဲ့ စကားလံုးေတြကို အဓိပၸါယ္ရွင္းေအာင္ သံုးဖို႔လိုအပ္ပါတယ္။

ေက်ာင္းမွာေတာ့ သာဓကေလးျပၿပီး ေျပာေလ့ရွိပါတယ္။ "ကၽြန္ေတာ္ ေဆးသြား၀ယ္မလို႔" ဆိုတဲ့ ၀ါက်ေလးမွာ Context မစံုတဲ့အတြက္ အဲဒီေဆးဟာ ဘာေဆးမွန္း မသိပါဘူး။ "ကၽြန္ေတာ္ ေဆးသြား၀ယ္မလို႔၊ အေမ ေနမေကာင္းလို႔" ဆိုရင္ေတာ့ ဒါဟာ ေနမေကာင္းရင္ ေသာက္တဲ့ေဆးလို႔ သိႏိုင္ပါတယ္။ "ကၽြန္ေတာ္ ေဆးသြား၀ယ္မလို႔၊ ပန္းခ်ီဆြဲမလို႔" ဆိုရင္ေတာ့ ပန္းခ်ီဆြဲတဲ့ေဆးေပါ့။ "ကၽြန္ေတာ္ ေဆးသြား၀ယ္မလို႔၊ ေဆးလိပ္ခံုမွာ ေဆးျပတ္ေနၿပီ" ဆိုရင္ေတာ့ ဒါဟာ ေဆးလိပ္,လိပ္တဲ့ေဆးဆိုတာ မွားစရာ မရွိပါဘူး။ ေနာက္ဥပမာတစ္ခုက "အယ္ဒီတာခ်ဳပ္က မိမိ၏ ေဆာင္ရြက္ခ်က္နဲ႔ ပတ္သက္၍ ေျပာၾကားရာတြင္" ဆိုတဲ့ ၀ါက်မွာ "မိမိ" ဆိုတာ သူကုိယ္တုိင္လည္း ျဖစ္ႏုိင္သလို တျခားတစ္ေယာက္လည္း ျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။ "မိမိ" ဆိုတာ ကုိ္ယ္တိုင္လည္းရတယ္။ သူမ်ားလည္း ရတယ္။ အကုန္လံုး သံုးႏုိင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႔ ဒီလို အဓိပၸါယ္ႏွစ္မ်ိဳးသံုးမ်ိဳး ထြက္ႏုိင္တဲ့ စကားလံုးေတြမွာ အဓိပၸါယ္ရွင္းေအာင္ စကားကို ျမႇဳပ္မသံုးဘဲ တတ္ႏိုင္သေလာက္ ျပည့္ျပည့္စံုစံုေရးဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။

ဘူးသီးတံဆိပ္ တံျမက္စည္း
ပညာေရးသုေတသနအဖြဲ႔က အကူအညီေတာင္းလို႔ ကၽြန္ေတာ္ ျမန္မာစာ ျမန္မာစကား ဇာတ္လမ္းေလးေတြ တစ္ပုဒ္စ ႏွစ္ပုဒ္စ ေရးေပးဖူးပါတယ္။ ျမ၀တီ႐ုပ္ျမင္သံၾကားက ထုတ္လႊင့္တဲ့ ျမန္မာစာ ျမန္မာစကား အမွတ္ ၁၀ မွာ ဒီအေၾကာင္းကို ဇာတ္လမ္းေလးထဲ ထည့္ေရးထားပါတယ္။ မ်ားေသာအားျဖင့္ ၾကည့္ဖူးၾကလိမ့္မယ္ ထင္ပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ့္မိတ္ေဆြ ဆရာမႀကီးတစ္ေယာက္က တကယ္ျဖစ္တာလို႔ ေျပာပါတယ္။

ဇာတ္လမ္းေလးထဲမွာ မိန္းမလုပ္တဲ့သူက သူ႔အိမ္ေယာက္်ား ေစ်းသြားခါနီးမွာ "ဘူးသီးတစ္စိတ္နဲ႔ တံျမက္စည္းတစ္ေခ်ာင္း ၀ယ္ခဲ့ပါ" လို႔ ကမန္းကတန္း မွာလုိက္ပါတယ္။ မိန္းမက အိမ္မွာ ထုိင္ေစာင့္ေနေပမယ့္ ေယာက္်ားလုပ္သူက ေပၚမလာပါဘူး။ ေတာ္ေတာ္ႀကီး ၾကာေတာ့မွ ေခၽြးေတြ သံေတြနဲ႔ ေမာႀကီးပန္းႀကီး ျပန္လာၿပီး "မင္းကြာ၊ ငါ့ကို ႀကံႀကံဖန္ဖန္ခုိင္းတယ္" လို႔ မိန္းမကို အျပစ္တင္ပါတယ္။ "ဘာျဖစ္လို႔လဲ" လို႔ ေမးတဲ့အခါ "မင္းေျပာတဲ့ ဘူးသီးတံဆိပ္နဲ႔ တံျမက္စည္းကို ငါတစ္ေစ်းလံုး လုိက္ရွာတာ ဘယ္မွာမွ မေတြ႔ဘူး" လို႔ ျပန္ေျပာသတဲ့။ မိန္းမမွာတာက ဟင္းခ်ိဳခ်က္ေသာက္ဖို႔ ဘူးသီးတစ္စိတ္ရယ္ အိမ္မွာ တံျမက္စည္းမေကာင္းလို႔ တံျမက္စည္းတစ္ေခ်ာင္းရယ္ မွာလုိက္တာပါ။ "တစ္စိတ္" ဆိုတဲ့ စကားလံုးက အဆက္အစပ္မရွိေတာ့ အဓိပၸါယ္တစ္မ်ိဳး ျဖစ္သြားပါတယ္။ "တံဆိပ္" လို႔ ေရးတဲ့ ကပ္တဲ့ "တံဆိပ္" လား၊ အစိ္တ္အပိုင္းဆိုတဲ့ "တစ္စိတ္" လား။ မကြဲျပားတဲ့အတြက္ ဒီျပႆနာ ျဖစ္ရတာပါပဲ။ ဒါေၾကာင့္ စကားအဆက္အစပ္မွာ အဓိပြါယ္ႏွစ္မ်ိဳး၊ သံုးမ်ိဳးမထြက္ေအာင္ ေရးဖို႔လိုတယ္ဆိုတဲ့ အခ်က္ကို သတိထားဖို႔ လိုပါတယ္။

က်စ္လ်စ္မႈ
အခုေခတ္က အခ်ိန္တိုတိုနဲ႔ သိစရာအမ်ားႀကီးသိေအာင္ ေရးသားၾကရတဲ့ေခတ္ ျဖစ္ပါတယ္။ ဆရာႀကီး ေဒါက္တာေမာင္ျဖဴးရဲ႕ စကားနဲ႔ေျပာရရင္ အခုေခတ္က "ေခတ္ျမန္" ပါ။ အရင္ေခတ္ကေတာ့ "ေခတ္ေႏွး"၊ စာကို ဇိမ္ယူၿပီး ဖတ္လို႔ရတဲ့ေခတ္ ျဖစ္ပါတယ္။ အခုေခတ္မွာေတာ့ ဇိမ္ယူဖတ္လို႔ မရေတာ့ပါဘူး။ လိုရင္းေရာက္ေအာင္ စကားအပိုမပါဘဲနဲ႔ က်စ္က်စ္လ်စ္လ်စ္ တတ္ႏိုင္သေလာက္ ႀကိဳးစားၿပီး ေရးရပါတယ္။ က်စ္လ်စ္လြန္းအားႀကီးလို႔ အဓိပၸါယ္မေပါက္ဘဲ ပေဟဠိျဖစ္သြားျပန္ရင္လည္း တစ္ဖက္စြန္း ေရာက္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ပေဟဠိလည္းမျဖစ္ေအာင္ အဓိပၸါယ္လည္း မပ်က္ေအာင္ ရွင္းရွင္းလင္းလင္း က်စ္က်စ္လ်စ္လ်စ္ ေရးသားၾကဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။

အက်င့္ပါေနတဲ့ စကားလံုးမ်ား
ကၽြန္ေတာ္တို႔ ေန႔တုိင္း သံုးစြဲေနၾကၿပီး အက်င့္ပါၿပီး ျဖဳတ္မရတဲ့ စကားလံုးေတြ အမ်ားႀကီးရွိပါတယ္။ "ေက်းဇူးတင္ပါသည္" လို႔ေရးရင္ ၿပီးရဲ႕သားနဲ႔ "ေက်းဇူးတင္ရွိပါသည္" လို႔ ဒီလိုသံုးတာ ထံုးစံပဲဆုိၿပီး သံုးေနၾကပါတယ္။ "ေက်းဇူးဥပကာရတင္ရွိပါသည္" လို႔ ေရးတာဟာ စကားလံုးအေနနဲ႔ ခံ့ညားေပမယ့္ စကားလံုးေတြ ပိုသြားေစပါတယ္။ "မီးရထားလမ္းေဖာက္သည္" လို႔ ေရးရင္ ရွင္းပါရဲ႕သားနဲ႔ ဘာျဖစ္လို႔ "မီးရထားလမ္း သြယ္တန္းေဖာက္လုပ္သည္" လို႔ "သြယ္တန္း" ႀကီး ပါလာရသလဲလို႔ ဆရာႀကီးပီမိုးနင္းက အျပစ္တင္ဖူးပါတယ္။

"ဘယ္ေနရာသို႔ ေရာက္ရွိသည္" လိ္ု႔ "ရွိ" ထည့္ေရးတာကလည္း စဥ္းစားစရာပါပဲ။ "သြားသည္" ကို "သြားေရာက္သည္" လို႔ သံုးတာကလည္း တြင္က်ယ္ေနတဲ့ အသံုးအႏႈန္းတစ္ခု ျဖစ္ေနပါတယ္။ "သြားေရာက္သည္"လို႔ သံုးတဲ့ အသံုးဟာ မမွန္ဘူးကြ။ သြားတုိင္း ေရာက္ခ်င္မွ ေရာက္မွာ။ ႏိုင္ငံေတာ္ အႀကီးအကဲတစ္ေယာက္က ျမစ္ႀကီးနားသို႔ သြားေရာက္သည္လို႔ ေရးရင္ သြားေနတုန္းရွိေသးတယ္ ေရာက္မွမေရာက္ေသးဘဲ။ အဲဒီေတာ့ သြားေရာက္သည္လို႔ ေရးတာမွားတယ္" ဟု ဆရာႀကီး ေရႊဥေဒါင္းက ေျပာခဲ့ဖူးပါတယ္။

လိုက္ဖက္မႈ
လိုက္ဖက္မႈဆိုတာကို ဒီေနရာမွာ ေျပာခ်င္တာကေတာ့ ႐ံုးစာဟာ တည္တည္တံ့တံ့ ေရးရမယ့္စာမ်ိဳး ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အေျပာစကားေတြ မေရာဘဲ စာစကားသက္သက္နဲ႔ ေရးတာေကာင္းပါတယ္။ အျပင္စာေရးတာကိုေတာ့ မဆိုလိုပါဘူး။ တခ်ိဳ႕ေနရာေတြမွာေတာ့ အေျပာစကားနဲ႔ ေရးတာေကာင္းပါတယ္။ သြက္လက္ၿပီး ေပါ့ေပါ့ပါးပါး ရွိပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ႐ံုးစာအျဖစ္ Official ဆက္သြယ္တဲ့ ေနရာမွာေတာ့ အေျပာနဲ႔အေရး မေရာေအာင္ သတိထားဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။

ေနာက္ထပ္ ယေန႔ျဖစ္ေနတဲ့ ျပႆနာက ျမန္မာစာၾကားမွာ အဂၤလိပ္စကားလံုးေတြ ညႇပ္ေရးၾကတဲ့ကိစၥ ျဖစ္ပါတယ္။ ဂ်ာနယ္ေတြကအစ တြင္က်ယ္ေနတဲ့ အဲဒီကိစၥကို တတ္ႏို္င္သေလာက္ ဘရိတ္အုပ္ထားရင္ ေကာင္းပါလိမ့္မယ္။ ျမန္မာစာေရးသားတဲ့အခါမွာ တျခားေသာ အဂၤလိပ္စာလံုးေတြ လံုး၀မပါရဘူးလို႔ မဆိုလိုပါဘူး။ သံုးဖို႔လိုအပ္လာရင္ အဂၤလိပ္စာလံုးေတြ ထည့္သံုးရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အဲဒီအဂၤလိပ္စကားလံုးေတြ အသံလွယ္ၿပီးသံုးလို႔ ျဖစ္ရဲ႕သားနဲ႔ အသံမလွယ္ဘဲ ေရးသားတာမ်ိဳးေတာ့ မျဖစ္သင့္ပါဘူး။ "ကြန္ပ်ဴတာကို အသံုးျပဳရာတြင္" လို႔ ေရးတဲ့ေနရာမွာ "ကြန္ပ်ဴတာ" လို႔ ေရၚရင္ျဖစ္ေနတာကို "Computer" လို႔ အဂၤလိပ္လို ထည့္ေရးတဲ့ပံုစံဟာ ၾကည့္လို႔မေကာင္းပါဘူး။ "ကြန္ပ်ဴတာတြင္ Download လုပ္ရန္" စသျဖင့္ ျမန္မာစာလံုးေတြမွာ အဂၤလိပ္စာလံုးေတြေရာၿပီး ကျပားစာလံုးေတြ ျဖစ္ေနတဲ့ အသံုးအႏႈန္းေတြကို တတ္ႏုိင္သေလာက္ ေရွာင္ဖို႔လိုအပ္ပါတယ္။

တစ္ခုေတာ့ ရွိပါတယ္။ ဒီအဂၤလိပ္စာလံုးေတြဟာ မျပမျဖစ္တဲ့ Technical Term ျဖစ္ေနတယ္။ အဂၤလိပ္စာလံုးျပမွ ျဖစ္တဲ့ေနရာမ်ိဳး ျဖစ္ေနတယ္ဆိုရင္ေတာ့ အဲဒီအဂၤလိပ္စာလံုးကို ထည့္သံုးရပါတယ္။ ဆိုၾကပါစို႔။ "ကြန္ပ်ဴတာကိစၥမ်ားတြင္ ေမာ္ဒန္ (Modern) ကို ေမာ္ဒယ္ (Model) ဟု မွား႐ုိက္ေလ့ရွိသည္" ဆိုတာလိုမ်ိဳး ဘယ္စာလံုးကို ဘယ္စာလံုးနဲ႔ မွား႐ုိက္ပါတယ္ဆိုတဲ့ ေနရာမ်ိဳးမွာေတာ့ အဂၤလိပ္စာလံုးေတြကို မေဖာ္ျပလို႔ မရပါဘူး။ ဒီလိုေနရာမ်ိဳးမွာေတာ့ အဂၤလိပ္စာလံုးကို ေရးသားေဖာ္ျပရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ သာမန္ျမန္မာလို အသံလွယ္ၿပီး ေရးလို႔ရရဲ႕သားနဲ႔ အသံမလွယ္ဘဲ အဂၤလိပ္စာလံုး ထည့္ေရးတဲ့အက်င့္မ်ိဳးကို တတ္ႏုိင္သေလာက္ ေရွာင္ၾကဥ္ရပါမယ္။

Passive Voice Pattern ေရွာင္ၾကဥ္ပါ
ေရးေလ့ရွိတဲ့ အသံုးအႏႈန္းေတြအထဲမွာ ေနာက္ထပ္ သတိထားမိတာတစ္ခုကေတာ့ "ခံရသည္" ဆိုတဲ့ အသံုးအႏႈန္းပါ။ အဂၤလိပ္လို Passive Voice Pattern ျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာစာေရးတဲ့ေနရာမွာ "ခံရသည္" ဆိုတဲ့ အသံုးမ်ိဳးဟာ ဆီေလ်ာ္တဲ့ေနရာရွိသလို မဆီေလ်ာ္တဲ့ေနရာလည္း ရွိပါတယ္။ မဆီေလ်ာ္တာကေတာ့ မ်ားပါတယ္။ "ခ်ီးျမႇင့္ျခင္းခံရသည္"၊ "၀ယ္ယူျခင္းခံရသည္"၊ "ေရြးခ်ယ္ျခင္းခံရသည္" စတဲ့ အသံုးအႏႈန္းေတြကို ေနရာတိုင္းမွာ ေတြ႔ေနရပါတယ္။ "အမ်ားဆံုး ၀ယ္ယူျခင္းခံရေသာ စာအုပ္မွာ" လို႔ ေရးတာကိုလည္း ဖတ္ဖူးပါတယ္။ "အမ်ားဆံုး ေရာင္းရေသာစာအုပ္မွာ" လို႔ေရးရင္ ရရဲ႕သားနဲ႔ "ခံရ" ဆိုတဲ့အသံုးကို ဘာေၾကာင့္ ထည့္သံုးၾကမွန္း မသိပါဘူး။

ဒါေတြဟာ အဂၤလိပ္စာမွာသံုးတဲ့ Passive Voice ရဲ႕ လႊမ္းမိုးမႈေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အဲဒီလို ျမန္မာမဆန္တဲ့ အသံုးအႏႈန္းေတြကို ေရွာင္ၾကဥ္ဖို႔၊ စာစကားနဲ႔ အေျပာစကား မေရာေထြးေစဖို႔ စာကိုလက္ခံတဲ့ ပုဂၢိဳလ္ရဲ႕ အဆင့္အတန္း၊ ဆက္သြယ္တဲ့အေျခအေန အေၾကာင္းအရာနဲ႔ လုိက္ဖက္ေအာင္ "တင္ျပပါသည္"၊ "အစီရင္ခံပါသည္"၊ "ေလွ်ာက္ထားပါသည္"၊ "မိန္႔ၾကားလုိက္သည္"၊ "ႏိႈးေဆာ္လုိက္သည္" စသျဖင့္ လုိက္ဖက္ေအာင္ သံုးဖို႔ဆိုတဲ့ အခ်က္ေတြဟာ အေျခခံ စာေရးသားတဲ့ေနရာမွာ သိရွိထားဖို႔ လိုအပ္တဲ့ အေရးႀကီးတဲ့အခ်က္ေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

[ CEO မဂၢဇင္း၊ အတြဲ (၅)၊ အမွတ္ (၆)၊ ဧၿပီလ ၂၀၁၀၊ စာမ်က္ႏွာ ၁၂၆-၁၂၈ ]