၀ါးတားဂိတ္ (Watergate)
အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု ၀ါရွင္တန္ဒီစီရွိ အေဆာက္အအံုႀကီးတစ္ခု ျဖစ္သည္။ လူေနအိမ္ခန္းမ်ား၊ ႐ံုးခန္းမ်ားႏွင့္ ဟိုတယ္မ်ား ဖြင့္ထားေသာ စုေပါင္းအေဆာက္အအံုႀကီး ျဖစ္သည္။ ထိုအေဆာက္အအံုတြင္ ဒီမိုကရက္တစ္ပါတီ ႏုိင္ငံလံုးဆုိင္ရာေကာ္မတီက ႐ံုးခန္းမ်ားငွားရမ္းကာ ၁၉၇၂ ခုႏွစ္ သမၼတ ေရြးေကာက္ပြဲအတြက္ ဌာနခ်ဳပ္႐ံုး ဖြင့္လွစ္ခဲ့သည္။ ထို႐ံုးခန္းမ်ားကို ရီပတ္ဗလီကင္ပါတီမွ သမၼတနစ္ဆင္၏ အိမ္ျဖဴေတာ္႐ံုးမွ အဆင့္ျမင့္အရာရွိႀကီးအခ်ိဳ႕၏ ၫႊန္ၾကားခ်က္ျဖင့္ လူတစ္စုက ေဖာက္ထြင္း၀င္ေရာက္ခဲ့သည္။ ဒီမုိကရက္တစ္ပါတီ၏ သမၼတေရြးေကာက္ပြဲအတြက္ ျပင္ဆင္မႈမ်ားကို သိလို၍ ေဖာက္ထြင္းရွာေဖြခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။ ေဖာက္ထြင္းသူမ်ားကို ကင္းလွည့္ရဲအဖြဲ႔က ဖမ္းမိသည္။ ပထမတြင္ သာမန္ေဖာက္ထြင္းမႈတစ္ခုဟု ထင္မွတ္ခဲ့ေသာ္လည္း ၀ါရွင္တန္ပို႔စ္ သတင္းစာမွ ၀ုဒ္၀ပ္ႏွင့္ ဘန္းစတိန္းဟူေသာ သတင္းေထာက္ႏွစ္ေယာက္က ဆက္လက္ေထာက္လွမ္းစံုစမ္းရာမွ အိမ္ျဖဴေတာ္မွ ပါ၀င္ပတ္သက္ေနေသာ ဧရာမအမႈႀကီးျဖစ္ေၾကာင္း ေဖာ္ထုတ္ႏုိင္ခဲ့သည္။ ေနာက္ဆံုးတြင္ ၾသဂုတ္ ၁၉၇၃ ၌ သမၼတနစ္ဆင္ ရာထူးမွ ႏုတ္ထြက္သြားရသည္အထိ ျဖစ္သည္။ သို႔ျဖင့္ "၀ါးတားဂိတ္" စကားလံုးသည္ ႏုိင္ငံေရးမသမာမႈမ်ားကို ရည္ၫႊန္းသံုးစြဲေသာ ႏုိင္ငံေရးေ၀ါဟာရ ျဖစ္လာသည္။
လူမႈေထာက္ပံ့ေရးစနစ္ (Welfare State)
ဒုတိယကမၻာစစ္အတြင္း ၿဗိတိန္ႏုိင္ငံၫြန္႔ေပါင္းအစိုးရက က်င့္သံုးခဲ့ေသာ စနစ္ျဖစ္သည္။ အခက္အခဲ အက်ပ္အတည္း ႀကံဳေတြ႔ေနရေသာ အလုပ္ရွင္မ်ားႏွင့္ အလုပ္သမားမ်ားအား အစိုးရက ေငြေၾကးေထာက္ပံ့ေပးျခင္း ျဖစ္သည္။ သက္ႀကီးအၿငိမ္းစား ပင္စင္လစာအျပင္ အလုပ္လက္မဲ့လစာ၊ နာမက်န္းလစာ၊ ထိခိုက္မႈအက်ိဳးခံစားခြင့္ စသည္တို႔ကို အစိုးရက ထုတ္ေပးသည္။ ဒုတိယကမၻာစစ္အၿပီး ေလဘာပါတီအစိုးရေခတ္တြင္ လူမႈေထာက္ပံ့ေရးစနစ္ကို ပုိ၍ တိုးခ်ဲ႕ခဲ့ေသာ္လည္း ကြန္ဆာေဗးတစ္ပါတီ အစိုးရတက္လာလွ်င္ အရွိန္ျပန္ေလ်ာ့သြားသည္။ ေနာက္ပုိင္းတြင္ ဂ်ာမန္၊ ဆြီဒင္ စေသာႏုိင္ငံမ်ားသည္ ၿဗိတိသွ်စနစ္ထက္ ပို၍ထိေရာက္ေသာ လူမႈေထာက္ပံ့ေရးစနစ္မ်ားကို က်င့္သံုးလာၾကသည္။ အေမရိကန္ႏုိင္ငံတြင္လည္း အလုပ္လက္မဲ့ ေထာက္ပံ့ေၾကးႏွင့္ က်န္းမာေရးအာမခံ စနစ္မ်ားကို ေဆာင္ရြက္လ်က္ရွိသည္။
အတြဲ (၆) အမွတ္ (၁၉)
ေမ ၂၀ - ၂၆ ၊ ၂၀၁၀
ေမာင္၀ံသ ၏ ကမၻာ့ႏုိင္ငံေရး ေ၀ါဟာရအဘိဓာန္ မွ
စာမ်က္ႏွာ - ၁၂
No comments:
Post a Comment