၂၀၁၀ အတြက္ က်န္းမာေရး တစ္ႀကိဳလက္ေဆာင္ - ခုိင္မြန္ေက်ာ္

အစိမ္းေရာင္အစားအစာမ်ား ေရြးခ်ယ္ပါ
သင္ဟာ သတ္သတ္လြတ္စားသူပဲျဖစ္ျဖစ္၊ အသားငါးစားသူပဲျဖစ္ျဖစ္ သင္စားေသာက္တဲ့ အစားအစာစာရင္းမွာ ဟင္းသီးဟင္းရြက္ကို ဗဟိုျပဳထားပါ။ "Protective Foods" လို႔ ၫႊန္းဆိုၾကတဲ့အတိုင္း အစိမ္းရင့္ေရာင္ ဟင္းသီးဟင္းရြက္မ်ားမွာ ျပင္းထန္တဲ့ေရာဂါေတြကို မျဖစ္ပြားေအာင္ ကာကြယ္တားဆီးႏိုင္တဲ့ မရွိမျဖစ္ ဗီတာမင္နဲ႔ အာဟာရဓာတ္မ်ားစြာ ပါ၀င္ပါတယ္။ သိပ္ခက္ခက္ခဲခဲ မဟုတ္ပါဘူး။ အစားအေသာက္တစ္ခါစားတုိင္း ပန္းေဂၚဖီစိမ္း အနည္းငယ္၊ အစိမ္းေရာင္ပဲသီး ဟင္းစားဇြန္း ၃ ဇြန္းစာနဲ႔ တ႐ုတ္နံနံအၫြန္႔ ၂ ၫြန္႔ေလာက္ အနည္းဆံုးပါေအာင္ ထည့္စားေပးပါ။

အ႐ိုးမ်ားသန္မာေစမယ့္ ေလ့က်င့္ခန္းမ်ားလုပ္ပါ
သင္ဟာ စက္ဘီးစီးအားကစားသမား၊ ဒါမွမဟုတ္ ေရကူးသမားတစ္ေယာက္ ျဖစ္တယ္ဆိုရင္ သင့္ရဲ႕ပံုမွန္ေလ့က်င့္ေနတဲ့လုပ္ငန္းမွာ တျခားေလ့က်င့္ခန္းတစ္ခု ထပ္ၿပီး ထည့္သြင္းဖို႔ လုိပါတယ္။ အေလးအပင္ မ,သလိုမ်ိဳး ေျခေထာက္ပိုင္းကို ဖိစီးတဲ့ ေလ့က်င့္ခန္းမ်ိဳးဟာ အ႐ိုးေတြရဲ႕ ထုထည္ကို ပိုၿပီးထူလာေအာင္ လံႈ႕ေဆာ္ေပးပါတယ္။ ဒီလို ဖိစီးမႈမ်ိဳးမရွိရင္ အ႐ိုးဟာ သန္မာမႈ ေလ်ာ့နည္းလာၿပီး ဒဏ္ရာရတဲ့အခါ က်ိဳးဖို႔အခြင့္အလမ္း ပိုမ်ားပါတယ္။ အ႐ိုးႀကံ့ခုိင္သန္စြမ္းေရးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ေလ့လာစရာေတြ အမ်ားႀကီး က်န္ေသးေပမယ့္ ေသခ်ာတာကေတာ့ အမ်ိဳးသားပဲျဖစ္ျဖစ္၊ အမ်ိဳးသမီးပဲျဖစ္ျဖစ္ ေျခေထာက္ေပၚ အားစိုက္ၿပီးလုပ္ရတဲ့ ေလ့က်င့္ခန္းမ်ိဳး လုပ္ေပးဖို႔ အေရးႀကီးပါတယ္။ သက္ဟာ စက္ဘီးစီးသမားတစ္ဦး သို႔မဟုတ္ ေရကူးသမားတစ္ဦးျဖစ္ခဲ့ရင္ တစ္ပတ္မွာ ႏွစ္ခါေလာက္ အားစိုက္ၿပီး လမ္းေလွ်ာက္ပါ သို႔မဟုတ္ ေျပးပါ။

သြားတုိက္ပါ
လူေတြဟာ အလွအပအတြက္ သြားေလးေတြကို ျဖဴေဖြးညီညာေအာင္၊ ပုလဲေရာင္ေတာက္ပေနေအာင္ ဂ႐ုတစိုက္ ျပဳမူေနၾကတယ္။ တကယ္ေတာ့ သြားပြတ္တံ ဘရပ္ရွ္ေလးေတြဟာ သြားေလးေတြရဲ႕ အလွအပကိုသာမက သြားနဲ႔ သြားဖံုးေတြရဲ႕ က်န္းမာေရးအတြက္ပါ အလြန္အေရးႀကီးပါတယ္။ သြားဖံုးေရာဂါ (gum disease) ဟာ ႏွလံုးတုိက္ခုိက္ခံရျခင္းနဲ႔ ေလျဖတ္ျခင္းလို ေရာဂါေတြနဲ႔ပါ ဆက္ႏႊယ္ေနေၾကာင္း သိရလွ်င္ သင္အံ့ၾသသြားမွာပါ။ က်န္းမာတဲ့ သြားဖံုးမ်ားဟာ ႏွလံုးကိုလည္း က်န္းမာေစပါတယ္။

မ်က္စိကုိဖြင့္၊ နားကိုစြင့္ပါ
သတင္းစာေတြ၊ ဂ်ာနယ္ေတြကို ခဏေလာက္ ေကာက္ဖတ္ၾကည့္ပါ။ သင္ထင္တာထက္ပိုၿပီး သတင္းအခ်က္အလက္ေတြ ေပးႏိုင္တာကို ေတြ႔ရပါမယ္။ သင့္ကို က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈ အေကာင္းဆံုးေပးႏိုင္မယ့္ လူက သင္ကုိယ္တုိင္ပါပဲ။ ဒါေၾကာင့္ လုပ္ေဖာ္ကုိင္ဖက္ေတြ၊ အိမ္နီးခ်င္းေတြေျပာတဲ့ စကားေတြေနာက္ကို ေယာင္၀ါး၀ါး လုိက္နားေထာင္ေနမယ့္အစား က်န္းမာေရးနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ အသိပညာ၊ ဗဟုသုတေတြကို ဒီထက္ပိုၿပီး ေလ့လာလိုက္စားပါ။ ဖတ္႐ႈေလ့လာပါ။

အေၾကာ္အေလွာ္နည္းနည္းေတာ့ စားပါ
ကယ္လုိရီမ်ားသည့္ အစားအစာမ်ားကို လံုး၀မစားဘဲ မျငင္းဆန္ပါႏွင့္။ လူတိုင္းမွာ စားခ်င္တဲ့ မတင္းတိမ္ႏိုင္တဲ့ စားစရာေတြရွိၾကပါတယ္။ ေရခဲမုန္႔ေတြ၊ ဒိန္ခဲေတြ၊ ညစာစားဖြယ္ေတြကို လံုး၀မစားဘဲ အငတ္ခံစရာ မလိုပါဘူး။ ေလွ်ာ့စား၊ မွ်မွ်တတစား၊ အနည္းငယ္စားဖို႔ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ McDonald's ဟမ္ဘာဂါ မွာစားမယ္ဆိုရင္ အႀကီးတစ္ခုစားမယ့္အစား အေသးတစ္ခုကို မွာစားရင္ ၂၇၀ ကယ္လိုရီ ေလွ်ာ့စားလုိက္တာျဖစ္ၿပီး အရသာရွိတဲ့ စားစရာေတြရဲ႕ ခ်ိဳျမတဲ့ ၀တ္ရည္ကို စားသံုးလုိက္ရတဲ့အတြက္ ေပ်ာ္ရႊင္မႈေတြ သင့္ထံမွာ က်န္ရစ္ခဲ့ပါတယ္။

အနားယူပါ
အားလပ္ရက္အပန္းေျဖျခင္းဟာ စိတ္ကို တင္းက်ပ္ဖိစီးေစၿပီး ၿငီးေငြ႔ေစတဲ့ အလုပ္ေတြဆီက တစ္ပတ္၊ ႏွစ္ပတ္၊ သံုးပတ္ေလာက္ ခြာလိုက္ရတဲ့အတြက္ အျပဳသေဘာေဆာင္တဲ့ ကိစၥေတြ အမ်ားႀကီး ျဖစ္ထြန္းလာေစပါတယ္။ ေလ့လာမႈေတြအရ အားလပ္ရက္အပန္းေျဖခရီးက ျပန္လာတဲ့ ၀န္ထမ္းေတြဟာ ဖန္တီးႏိုင္စြမ္းနဲ႔ လုပ္ရည္ကုိင္ရည္ေတြ တိုးတက္လာတာကို ေတြ႔ရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ၀န္ထမ္းေတြကို တစ္ႏွစ္တစ္ခါ အားလပ္ရက္မ်ား ခံစားဖို႔ တုိက္တြန္းထားပါတယ္။ ေန႔စဥ္ ႐ိုးအီေနတဲ့ သမား႐ိုးက် ပံုမွန္လုပ္ငန္းခြင္ကေန ထြက္ခြာၿပီး အားလပ္ရက္မွာ မိသားစုေတြ၊ မိတ္ေဆြေတြနဲ႔ အပန္းေျဖျခင္းဟာ ကုန္ဆံုးေနတဲ့ ဘက္ထရီေတြကို အားျပန္သြင္းလုိက္ျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အနားယူ အပန္းေျဖပါ။ စိတ္သစ္၊ လူသစ္၊ အားအင္သစ္နဲ႔ ႏွစ္သစ္မွာ တက္ႂကြေပ်ာ္ရႊင္စြာ အလုပ္လုပ္ပါ။

လက္ေဆးပါ
အေအးမိေရာဂါပိုးနဲ႔ H1N1 ဗိုင္းရပ္စ္ပိုးလို ကူးစက္ေရာဂါပိုးေၽႊြကို ကာကြယ္ဖို႔အတြက္ အလြယ္ဆံုးနည္းလမ္းကေတာ့ လက္ေဆးျခင္းပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ လက္ကို ဆပ္ျပာနဲ႔ အနည္းဆံုး စကၠန္႔ ၂၀ ခန္႔ ပြတ္တုိက္ေဆးေၾကာေပးဖို႔ လိုပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဗက္တီးရီးယားပိုးမႊားေတြကို သတ္တဲ့ေဆးေတြပါတဲ့ ပိုးသတ္ေဆးဆပ္ျပာ (Antibacterial soap)ကို မသံုးစြဲပါႏွင့္။ ႐ိုး႐ိုးဆပ္ျပာနဲ႔တင္ လံုေလာက္ေနပါၿပီ။ ဆပ္ျပာရယ္၊ ေရရယ္ သံုးၿပီး ေဆးလုိက္ရင္ပဲ လက္မွာကပ္ညိေနတဲ့ ပိုးမႊားေတြအားလံုးလိုလို သန္႔စင္သြားပါတယ္။ Antibacterial Soap ေတြဟာ ပိုးမႊားေတြကို သန္႔စင္တဲ့ေနရာမွာ ႐ိုး႐ုိးဆပ္ျပာထက္ပိုၿပီး ထူးၿပီး အစြမ္းမထက္ပါဘူး။ ပိုဆိုးတာက အဲဒီ ပိုးသတ္ေဆးေတြကို ခုခံႏုိင္တဲ့၊ ေဆးမတိုးေတာ့တဲ့ ေရာဂါပိုးမႊားေတြ ျဖစ္ေပၚလာေစၿပီး ေနာင္တစ္ခ်ိန္မွာ သန္႔စင္ရတာ ခက္ခဲတဲ့၊ ေဆးယဥ္ပါးတဲ့ ပိုးမႊားမ်ိဳးစိတ္အသစ္ေတြ ေပါက္ဖြားလာႏိုင္တဲ့ အႏၲရာယ္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

ကူညီကာလက္ကမ္းတတ္တဲ့ ပရဟိတစိတ္ထားေမြးျမဴပါ
Vanderbilt University မွ ေလ့လာခ်က္တစ္ခုအရ အမ်ားေကာင္းက်ိဳးအတြက္ လုပ္အားေပးအလုပ္ေတြ၊ ကုိယ္အားကုိယ္ကိုး လုပ္ငန္းေတြမွာ ပါ၀င္ကူညီေဆာင္ရြက္ျခင္း (Volunteer Work) ေတြ ျပဳလုပ္ျခင္းဟာ စိတ္က်န္းမာေရးနဲ႔ ခႏၶာကုိယ္က်န္းမာေရး ႏွစ္မ်ိဳးစလံုးအတြက္ ေကာင္းမြန္ေၾကာင္း ေတြ႔ရပါတယ္။ ပရဟိတလုပ္ငန္းေတြမွာ ပါ၀င္လုပ္ကုိင္သူေတြဟာ ဘယ္အသက္အရြယ္မွာပဲျဖစ္ျဖစ္ ခႏၶာကုိယ္ပိုင္းဆုိင္ရာမွာ ပိုၿပီး ႀကံံ့ခုိင္လာသလို၊ စိတ္က်ေရာဂါျဖစ္ပြားျခင္းလည္း ပိုၿပီး ေလ်ာ့နည္းေၾကာင္း ေတြ႔ရတယ္။ အျခားေလ့လာမႈမ်ားအရ လုပ္အားေပးလုပ္ငန္းေတြ ျပဳလုပ္ျခင္းဟာ နာတာရွည္နာက်င္မႈ (chronic pain) ကို သက္သာေစေၾကာင္းလည္း ေတြ႔ရတယ္။ ျမန္မာ့လူ႔အဖြဲ႔အစည္းမွာ လုပ္အားေပး ပရဟိတလုပ္ငန္းေတြ ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္မႈ မ်ားျပားပါတယ္။ စုေပါင္းၿပီး လမ္းျပင္ၾကတယ္၊ တံတားျပင္ၾကတယ္၊ ရပ္ကြက္ဆြမ္းေလာင္းအသင္းေတြမွာ ဆြမ္းခ်က္ၾကတယ္၊ တျခားလိုအပ္တဲ့ ေနရာေတြမွာလည္း လုပ္အားဒါန ေပးလွဴၾကတယ္။ နာဂစ္မုန္တုိင္းလိုမ်ိဳး အေရးေပၚအေျခအေနေတြမွာလည္း လုပ္အားေပးသူေတြဟာ အနည္းဆံုး အလုပ္ပိတ္ရက္ စေန၊ တနဂၤေႏြမွာပဲျဖစ္ျဖစ္ သြားေရာက္လုပ္ကုိင္ေပးၾကတယ္။ အဲဒီလိုမ်ိဳး လူ႔အဖြဲ႔အစည္းအတြက္ လုပ္အားေပးေဆာင္ရြက္ျခင္းေတြကို လုပ္ေဆာင္ျခင္းအျပင္ မိမိရဲ႕ အားလပ္ခ်ိန္ေတြမွာ ေျပးျခင္း၊ ခ်က္ျပဳတ္ျခင္း၊ ေစ်း၀ယ္ထြက္ျခင္း၊ သစ္ပင္စိုက္ျခင္း၊ ပန္းအလွျပဳျပင္ျခင္း အစရွိတဲ့ လုပ္ခ်င္တာေလးေတြ လုပ္ေနျခင္းဟာလည္း သင့္ရဲ႕ ေန႔စဥ္ဘ၀မွာ သင့္ကိုယ္သင္ Volunter Work ေလးေတြ လုပ္ေပးေနျခင္းပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ က်န္းမာေပ်ာ္ရႊင္လုိလွ်င္ အားလပ္ခ်ိန္ေတြမွာ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းအတြက္ ပရဟိတအလုပ္ကေလးေတြ လုပ္ပါ။ သင့္ကုိယ္သင္အတြက္ ၀ါသနာပါတာေလးေတြ လုပ္ကိုင္ပါ။

သင့္ကိုယ္သင္ ဆုခ်ီးျမႇင့္ပါ
သင့္လုပ္ခ်င္ခဲ့တဲ့ အရာေတြ၊ လုိခ်င္ခဲ့တဲ့ အရာေတြကို ႏွစ္စမွာ ခိုင္ခိုင္ၿမဲၿမဲ အစီအစဥ္ဆြဲထားပါ။ ၿပီးရင္ ႏွစ္စကစၿပီး အဲဒီအစီအစဥ္အတိုင္း စတင္လုပ္ေဆာင္ပါ။ သင္လုပ္ခ်င္တဲ့ အရာတစ္ခုကို ေအာင္ျမင္စြာ လုပ္ကိုင္ႏိုင္ခဲ့ၿပီဆိုလွ်င္ ၀ိုင္တစ္ပုလင္း၊ အ၀တ္အစားအသစ္တစ္စံု၊ ဒါမွမဟုတ္ ဆံပင္အလွျပဳျပင္ျခင္း တစ္ခုခုနဲ႔ သင့္ကုိယ္သင္ ဆုခ်ပါ။ ဆုခ်ျခင္းဆိုတာဟာ ကေလးေတြအတြက္ပဲ မျဖစ္သင့္ပါဘူး။

သစ္လြင္တဲ့စိတ္ထားနဲ႔ ႏွစ္သစ္ကို စတင္ပါ
ဆယ္စုႏွစ္သစ္ရဲ႕ အစမွာ ေရွ႕ကို တစ္ဆင့္ထက္တစ္ဆင့္ ျမင့္တက္သြားတဲ့ အေနအထားနဲ႔ ခရီးစပါ။ ၿပီးခဲ့တဲ့ ဆယ္စုႏွစ္အတြင္း ႀကံဳေတြ႔ခဲ့ရတဲ့ ကံမေကာင္းတဲ့ ျဖစ္ရပ္ေတြကို ျပန္ေတြးေနမယ့္အစား ေနာက္လာမယ့္ ဆယ္ႏွစ္အတြင္းမွာ ကိုယ္ဘာေတြ လုပ္ရမယ္၊ ဘာေတြျဖစ္ရမယ္၊ ဘယ္လိုအလုပ္ေတြ လုပ္ရမယ္ ဆိုတာေတြအေပၚမွာသာ အာ႐ံုစိုက္သင့္ပါတယ္။ အရင္တုန္းက ေတြ႔ႀကံဳခဲ့ရတဲ့ ေကာင္းမြန္တဲ့ အေတြ႔အႀကံဳေတြ၊ စိတ္လႈပ္ရွားမႈေတြကို ျပန္စဥ္းစားၿပီး အဲဒီအေၾကာင္းအရာေတြက ေနာက္ပိုင္းမွာ သင့္ရဲ႕ ႏွစ္ကာလေတြကို ဘယ္လိုျဖစ္တည္လာေစခဲ့လဲဆိုတာကို သံုးသပ္ပါ။ သံုးသပ္ၿပီးတဲ့ေနာက္မွာ အလားတူ ျဖစ္ရပ္ေတြကို ေရွ႕ဆက္မယ့္ႏွစ္မွာ ထည့္သြင္းေပးလုိက္တယ္ဆိုရင္ အဆံုးမွာ သင္ဟာ ဘယ္လုိေနရာမွာ ေရာက္ေနမလဲဆိုတဲ့ သင့္ရဲ႕ ေအာင္ျမင္မႈေတြကို ဘယ္သူသိႏုိင္မွာလဲ။

Ref: www.medicalnews.today

(Health Digest ဂ်ာနယ္ အတြဲ ၇၊ အမွတ္ ၁၃ မွ ျပန္လည္ကူးယူေဖာ္ျပပါသည္)