တစ္ရြာႏွင့္တစ္ရြာ တစ္ရပ္ႏွင့္တစ္ရပ္ ကူးသန္းရာတြင္ ျမစ္ေခ်ာင္းစေသာ ကူးစရာ အတန္တန္၊ ခ်ံဳတန္း ႏြယ္တန္း၊ ေတာင္႐ိုး စသည့္ အပိုင္းအကန္႔ အတန္တန္တို႔ကို ေက်ာ္ျဖတ္လာရသည့္အခါ လြယ္ကူေခ်ာေျပေသာ ခရီးမဟုတ္ေစကာမူ အပင္ပန္းခံ၍ အကူးအကန္႔တို႔ကို အေရးမထားဘဲ ျဖတ္ေက်ာ္ လာေရာက္ရပံုကို တင္စား၍ အခက္အခဲ လာသည္။ တမဂၤလာ လာသည္ စသည္ျဖင့္ အနက္၌သံုးသည္။
မီးေတာက္ေလာင္ႏုိင္သည့္ ျမက္ေျခာက္၊ ယမ္းအိုး စသည္တို႔ကို ထ၍ ေတာက္ေလာင္ေလေအာင္ မီးႏွင့္ တို႔ကာ-႐ိႈ႕ကာ ျပဳလုပ္သည္ကဲ့သို႔ တစ္စံုတစ္ဦးအား မလိုလားေသာအခါ ထိုလူအေပၚတြင္ အျခားၾသဇာအာဏာ ရွိသူတို႔က မလိုလားေအာင္ ခ်ဥ္းကပ္၍ ၾသဇာအာဏာရွိသူတို႔၏ မုန္းထား အျပစ္တင္မႈ ပြားမ်ားေတာက္ေလာင္ေအာင္ တို႔ကာ-တို႔ကာ ႏိႈးဆြလံႈ႔ေဆာ္ ကုန္းေခ်ာျခင္း ျပဳသည္ကိုဆုိသည္။
က်ားကို ေလွာင္ခ်ိဳင္မွႏုတ္ေပးေသာ လယ္သမားေမာင္ပိုအား က်ားက စားမည္ျပဳရာ က်ားႏွင့္ ေမာင္ပိုတို႔ စားသင့္ မစားသင့္ ျငင္းခံုသည္တြင္ ယုန္က အသီးသီး မူလက ေနၾကပံုကို ၾကည့္လိုဟန္ျဖင့္ ျပေစၿပီး၊ က်ားက ေလွာင္ခ်ိဳင့္အတြင္းသို႔ ၀င္ျပလွ်င္ ထိုသို႔ မူလကအတုိင္းပင္ ေနၾကရန္ ဆံုးျဖတ္ေပးသည္ကိုစြဲ၍ ပကတိ ရွိၿမဲအတုိင္း အေျခသို႔ ျပန္ေရာက္ေစသည္ကိုလည္းေကာင္း တင္စား၍ သံုးသည္။
မိမိမပိုင္ေသာ သူတစ္ပါး၏ ၀က္ကို ေကၽြးေမြးျပဳစုထားေသာ သူသည္ ေနာင္အခါ ၀က္ပိုင္ရွင္က မိမိ၀က္ကို ယူေဆာင္သြားေသာအခါ မိမိေကၽြးေမြး ကုန္က်ရေသာ စားရိတ္စားခ နစ္နာဆံုး႐ံႈး႐ံုမွ် သက္သက္ျဖစ္သည္ကို တင္စား၍ သူတစ္ပါးအက်ိဳးအတြက္ ပင္ပန္းစိုက္ထုတ္မႈမ်ိဳးကို ဆိုသည္။
ေလွေလွာ္ရာတြင္ ေလွကႀကီး၍ တက္က ေသးေနလွ်င္ ေလွသည္ မတုန္မလႈပ္ မေရြ႕မလ်ား ေနသည္ကိုစြဲ၍ လံႈ႔ႏိႈးတိုက္တြန္းေသာ္လည္း ေလးေလးဖင့္ဖင့္ မလႈပ္မယွက္ ေနပံုကို တင္စားသည္။ အခ်ိဳ႕က မထံုတက္ေတး ဟူ၍ လြဲမွားေျပာဆိုၾကသည္။
လွည္းရထား၏ ဘီးကို မေရြ႕မလည္ေစရေအာင္ တန္႔ရပ္ထားသည္ ဆိုေသာ္လည္း မသိမသာ တြန္းလွိမ့္ေပးျခင္းျဖင့္ အျမင္တြင္ ဘီးလည္မွန္း လိမ့္မွန္း မသိရေစကာမူ၊ ေရြ႕ဖန္မ်ားလတ္ေသာ္ ေနာက္ဆံုးတြင္ ဘီးတစ္ပတ္ လည္သြားေစႏုိင္ေလသည္။ ထိုသေဘာကို တင္စား၍ ထင္ရွား မသိေအာင္ လိမ္လည္ျခင္း ျပဳလုပ္သည္တြင္ သံုးသည္။
ေမ်ာက္သတၱ၀ါသည္ သစ္ကုိင္းတစ္ခုမွ တစ္ခုသို႔ လွမ္းကူးရာ၊ တစ္ဖက္သို႔ မဆုပ္တြယ္မိမီ က်န္တစ္ဖက္ကို လက္လႊတ္လုိက္သျဖင့္ ႏွစ္ဖက္လံုး လြတ္ရပံုကို တင္စား၍ဆိုသည္။ တစ္နည္း ေမ်ာက္သတၱ၀ါသည္ သစ္ကိုင္း ႏွစ္ဖက္အနက္ ဟိုတစ္ဖက္ တြယ္ရေကာင္းႏိုး၊ သည္တစ္ဖက္ တြယ္ရေကာင္းႏိုး ေတြေ၀ေနသျဖင့္ ႏွစ္ကုိင္းစလံုး လက္လြတ္ရပံုကို တင္စား၍ဆိုသည္။
ေရစီးလာေသာအခါ ေရွ႕က စီးေစလိုရာသို႔ ေျမာင္းသဖြယ္ ျပဳလုပ္ေပးပါက ထိုေျမာင္းအတုိင္း ေရက စီး၀င္လာၿမဲျဖစ္သည္။ ထိုသေဘာကို တင္စား၍ တစ္စံုတစ္ရာ ေျပာဆိုျပဳမူသူအား မိမိလိုရာအတုိင္း ေျပာဆိုျပဳမူေစရန္ လမ္းေၾကာင္း၍ ေပးျခင္း၊ ဆြဲေဆာင္ရန္ မသိမသာ အားထုတ္ျခင္း၊ စကားစ ခင္းေပးျခင္း စသည္တို႔တြင္ သံုးသည္။
ေရွးက ထမင္းစားေသာအခါ အိမ္ေထာင္စုသား အားလံုးသည္ ပန္းကန္ကုိယ္စီမယူဘဲ ဗ်ပ္ေခၚ ယြန္းပန္းကန္ျပားႀကီးထဲတြင္ ကုိယ့္ထမင္းပံုႏွင့္ကုိယ္ ၀ုိင္းစံုစားေသာက္ၾကရာ တစ္ဖက္က ဆမ္းေသာ ဟင္းရည္တို႔သည္ တစ္ျခားတစ္ဖက္က ဆမ္းေသာ ဟင္းရည္တို႔ႏွင့္ တျပင္တည္း စီးဆံုေပါင္းစပ္ သြားတတ္ေလသည္။ ထိုသို႔ လက္ရည္ ဟင္းရည္ (ေရ) တျပင္တည္းစီးေအာင္ စားေသာက္ေနထုိင္ၾကသည္ကို တင္စား၍ အိမ္ေထာင္စုမခြဲဘဲ မိဘ-ေမာင္ဖြားတို႔ စုေပါင္းေနထုိင္ လုပ္ကုိင္ စားေသာက္သည္ကို တင္စား၍ ဆုိသည္။
ကစၧပ ဇာတ္ေတာ္မွ ေလာ္လည္ေသာ ေမ်ာက္သည္ လိပ္၏ ပါးစပ္သို႔ မိမိတန္ဆာကို သြင္းရာမွ လိပ္က ကိုက္ခဲထားသျဖင့္ မထုတ္ႏုိင္ဘဲ ရွိသည္ကို စြဲ၍ ရပ္လည္း မရပ္သာ၊ ႏုတ္လည္း မႏုတ္သာ အခက္အခဲေတြ႔ရေသာ အေျခအေနတြင္ တင္စားသံုးသည္။ လိပ္ခဲတန္းလန္းဟုလည္း ဆိုသည္။
RELATED:
အသံုးမ်ားေသာ ျမန္မာဗန္းစကားမ်ား (က)
အသံုးမ်ားေသာ ျမန္မာဗန္းစကားမ်ား (ခ)
အသံုးမ်ားေသာ ျမန္မာဗန္းစကားမ်ား (ဂ)
အသံုးမ်ားေသာ ျမန္မာဗန္းစကားမ်ား (င)
အသံုးမ်ားေသာ ျမန္မာဗန္းစကားမ်ား (စ)
အသံုးမ်ားေသာ ျမန္မာဗန္းစကားမ်ား (ဆ)
အသံုးမ်ားေသာ ျမန္မာဗန္းစကားမ်ား (ဇ၊ စ်၊ ည၊ ဋ)
အသံုးမ်ားေသာ ျမန္မာဗန္းစကားမ်ား (တ)
အသံုးမ်ားေသာ ျမန္မာဗန္းစကားမ်ား (ထ၊ ဒ)
အသံုးမ်ားေသာ ျမန္မာဗန္းစကားမ်ား (ဓ၊ န)
အသံုးမ်ားေသာ ျမန္မာဗန္းစကားမ်ား (ပ)
အသံုးမ်ားေသာ ျမန္မာဗန္းစကားမ်ား (ဖ)
အသံုးမ်ားေသာ ျမန္မာဗန္းစကားမ်ား (ဗ)
အသံုးမ်ားေသာ ျမန္မာဗန္းစကားမ်ား (ဘ)
အသံုးမ်ားေသာ ျမန္မာဗန္းစကားမ်ား (မ)
အသံုးမ်ားေသာ ျမန္မာဗန္းစကားမ်ား (ယ၊ ရ)
အသံုးမ်ားေသာ ျမန္မာဗန္းစကားမ်ား (လ)
အသံုးမ်ားေသာ ျမန္မာဗန္းစကားမ်ား (၀)
အသံုးမ်ားေသာ ျမန္မာဗန္းစကားမ်ား (သ၊ ဟ)
အသံုးမ်ားေသာ ျမန္မာဗန္းစကားမ်ား (အ)
အသံုးမ်ားေသာ ျမန္မာဗန္းစကားမ်ား (ဥပစာ ႀကိယာ၀ိေသသနမ်ား) (၁)
No comments:
Post a Comment