႐ႈေထာင့္ႏွစ္သြယ္
ေရြးေကာက္ပြဲျပဳလုပ္ေပးႏိုင္ျခင္းသည္ အဓိကအားျဖင့္ ႏိုင္ငံ၏ စြမ္းပကား State Capacity ကို ျပျခင္းျဖစ္သည္။ တစ္ဖက္မွၾကည့္လွ်င္ အာဏာလက္ကိုင္ရွိသူတို႔၌ ဖြဲ႔စည္းပံု အေျခခံဥပေဒႏွင့္အညီ ေရြးေကာက္ပြဲကို က်င္းပျပဳလုပ္ေပးရန္ တာ၀န္ရွိေနသည္။ သို႔ျဖင့္ ေရြးေကာက္ပြဲကို က်င္းပျပဳလုပ္ေပးရန္ တာ၀န္ရွိေနသည္။ သို႔ျဖင့္ ေရြးေကာက္ပြဲျပဳလုပ္ေပးျခင္းသည္ ႏုိင္ငံ၏ စြမ္းပကားကိုလည္းျပသည္။ အစိုးရ၏ တာ၀န္ကိုလည္းျပသည္။ ဤကား ေရြးေကာက္ပြဲကို စြမ္းပကားပိုင္းနွင့္ တာ၀န္ပိုင္းတို႔မွ ႐ႈျမင္ျခင္းျဖစ္သည္။
ႏိုင္ငံတို႔အေရးနိမ့္မႈကို တိုင္းတာရန္ စံတို႔ထဲ၌ ေရြးေကာက္ပြဲ က်င္းပျပဳလုပ္ေပးႏိုင္ျခင္း ရွိ မရွိ ဆိုေသာအခ်က္ ပါ၀င္သည္။ ေရြးေကာက္ပြဲ က်င္းပျပဳလုပ္မေပးလွ်င္ အာဏာရွင္စနစ္အျဖစ္ ၫႊန္းလွ်င္ၫႊန္း သို႔တည္းမဟုတ္ ႏိုင္ငံအေရးနိမ့္မႈ State Failure အျဖစ္ ၫႊန္းသည္။ ၂၀၁၀ ျပည့္ႏွစ္ ေရြးေကာက္ပြဲသည္ ႏိုင္ငံအာဏာရထားသူတို႔က ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒႏွင့္အညီ အေျခခံ ႏိုင္ငံ့တာ၀န္တစ္ရပ္ကို ထမ္းေဆာင္ျခင္းလည္း ျဖစ္သည္။ ႏိိုင္ငံေတာ္၌ ေရြးေကာက္ပြဲကို က်င္းပျပဳလုပ္ေပးႏို္င္ေသာ စြမ္းပကားရွိျခင္းကိုလည္း ျပသည္။
မဟာဗ်ဴဟာထြက္ေပါက္
ေရြးေကာက္ပြဲတို႔ကို မဟာဗ်ဴဟာအျမင္ဘက္မွလည္း ၾကည့္သည္။ ၂၀၁၀ ျပည့္ႏွစ္ ေရြးေကာက္ပြဲသည္ အာဏာရွင္စနစ္မွ လမ္းၫႊန္ဒီမိုကေရစီစနစ္သို႔ ကူးေျပာင္းကာ အသြင္ကူးေျပာင္းမႈျဖစ္၍ တစ္ဖက္မွၾကည့္လွ်င္ အာဏာရွင္စနစ္ကို မဟာဗ်ဴဟာအရထြက္ေပါက္ Strategic Exit ေပးျခင္း ျဖစ္သည္။ သေဘာမွာ အသြင္ကူးေျပာင္းေရးသည္ ၿငိမ္းခ်မ္းတည္ၿငိမ္ေစရမည္၊ အာဏာလႊဲေျပာင္းေရးသည္ တည္ၿငိမ္ရမည္။ ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရးသည္ အစီအစဥ္အတိုင္း ျဖစ္ေလ့ျဖစ္ထမရွိ။ Non-Linear Process ဟု ေခၚသည္။ သို႔ရာတြင္ ၂၀၁၀ ျပည့္ႏွစ္ ေရြးေကာက္ပြဲအၿပီးကာလ၌ ျဖစ္ရပ္တို႔သည္ အစီအစဥ္အတုိင္း ျဖစ္ထိုက္သည္။ အျပတ္အေတာက္ ဗ႐ုတ္ဗရက္တို႔ကို ေရွာင္ၾကဥ္ရန္ျဖစ္သည္။ တစ္နည္းေျပာလွ်င္ စပြန္ဆာက ႀကီးမွဴးေသာ ျဖစ္စဥ္ကို ေခ်ာေခ်ာေမာေမာျဖစ္ေစရန္ အခြင့္အလမ္းေပးဖို႔ျဖစ္သည္။ ဤေနရာ၌ ဒုတိယလမ္းျပေျမပံု လို၊ မလို လိုလွ်င္ မည္သည့္ဖိုရမ္၌ ခ်မွတ္မည္နည္းဟု ေမးစရာေပၚသည္။
ဒုတိယလမ္းျပေျမပံုမလို
ဤကိစၥႏွင့္ပတ္သက္၍ စာေရးသူအျမင္ေျပာရလွ်င္ ၂၀၁၀ ျပည့္ႏွစ္ ေရြးေကာက္ပြဲအၿပီးကာလ၌ ဒုတိယလမ္းျပေျမပံုမလိုေတာ့။ ေရြးေကာက္ပြဲက ျဖစ္စဥ္ႏွင့္ အင္စတီက်ဴးရွင္းတို႔ကို ဖန္တီးေပးလုိက္ၿပီျဖစ္ေလရာ ၎တို႔က ကုိယ့္လမ္းကုိယ္သြားႏိုင္လိမ့္မည္ဟု ေမွ်ာ္လင့္ရသည္။ ဒုတိယလမ္းျပေျမပံုသည္ အသစ္ျဖစ္ထြန္းလာေသာ ႏိုင္ငံေရး၊ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးျဖစ္စဥ္တို႔ကို အေႏွာင့္အယွက္ျဖစ္ေစႏိုင္သည္။ ႐ႈပ္ေထြးေစႏိုင္သည္။ အကယ္၍ ဒုတိယလမ္းျပေျမပံု လိုသည္ဟုဆိုလွ်င္လည္း ခ်မွတ္ရမည့္ဖိုရမ္သည္ လႊတ္ေတာ္တို႔ျဖစ္ရမည္။ လႊတ္ေတာ္တို႔၏ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာပိုင္ဆိုင္မႈကို ေလးစားရန္လိုသည္။
ပါတီစံုပံုသဏၭာန္
ျမန္မာ့လမ္းၫႊန္ဒီမိုကေရစီသည္ ပါတီစံုဒီမိုကေရစီျဖစ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ပါတီစံုစနစ္ပံုစံကို ႀကိဳတင္ခန္႔မွန္း ၾကည့္မိသည္။ စင္စစ္ ေရြးေကာက္ပြဲဥပေဒႏွင့္ ပါတီမ်ားဆုိင္ရာဥပေဒတို႔ကို ထုတ္ျပန္ေၾကညာၿပီးမွ ပါတီစံုပံုသဏၭာန္သည္ ပီပီျပင္ျပင္ျဖစ္လာမည္။ သို႔ေသာ္ စိတ္၀င္စားသူတို႔အတြက္ ႏိုင္ငံေရးအႀကိဳမွန္းဆခ်က္ကို ျပဳလုပ္ၾကည့္သည္။ ပါတီကိစၥ၌ ႏိုင္ငံလံုးဆိုင္ရာ အက်ံဳး၀င္ေသာပါတီ၊ ေဒသအလိုက္ပါတီ၊ လူမ်ိဳးစုအလိုက္ပါတီတို႔ဆိုၿပီး ေပၚလာဖြယ္ရွိသည္။ ဘာသာေရးအေျခခံပါတီတို႔ ေပၚလာဖြယ္မရွိေပ။ အေၾကာင္းမူ ဘာသာေရးကို ႏိုင္ငံေရးကိစၥအလို႔ငွာ အသံုးမျပဳရန္ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒအရ တားျမစ္ပိတ္ပင္ထားေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။
ပါတီမ်ားဖြဲ႔စည္းရာ၌ အခ်ိဳ႕ႏိုင္ငံတို႔တြင္ ေရြးေကာက္ပြဲဆိုင္ရာ ယႏၱရားအျဖစ္ ဖြဲ႔စည္းသည္။ ေရြးေကာက္ပြဲနီးမွ လႈပ္ရွားသည္။ အခ်ိဳ႕က ေကဒါပါတီ သို႔မဟုတ္ လူထုပါတီ စသည္ျဖင့္ အၿမဲတမ္းဖြဲ႔စည္းထားသည္။ အၿမဲတမ္းပါတီအျဖစ္ ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရး၌ ဖြဲ႔စည္းခဲ့ၾကေလရာ ႏိုင္ငံေရးမုန္တိုင္း၌ အလူးအလဲခံၾကရသည္။ ဤအေတြ႔အႀကံဳက လာမည့္ပါတီစံုစနစ္တြင္ မည္သို႔ေရာင္ျပန္ဟပ္မည္ကို မခန္႔မွန္းႏိုင္ေသးေပ။
အၫႊန္း - The Economist
